Эрдўғоннинг Туркия Исроилга ҳужум қилиши ҳақидаги баёноти бўйича исроиллик таҳлилчилар фикри қанақа?
Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғоннинг турк қўшинлари Қорабоғ ва Ливияга киргани каби, Исроилга ҳам кириши ҳақидаги баёноти, таҳлилчилар фикрича, хавотирли вазиятни юзага келтирди.
Қайд этилишича, таҳдиднинг амалга ошиши эҳтимоли ҳозирча паст бўлиб кўринса-да, Туркиянинг Шимолий Кипрда учувчисиз учоқлар базаси ҳамда кенг имкониятли муҳим флотга эга эканлигини унутмаслик керак.
Таҳлилчиларга кўра, Эрдўғоннинг баёнотини учта асосий омил билан изоҳлаш мумкин. Биринчидан, Туркия ичида Исроилга қарши чораларни кучайтириш бўйича кучли ички босим мавжуд, бу босим май ойининг бошида ўз мевасини бериб, Туркия Исроилга тўлиқ иқтисодий эмбарго эълон қилди.
Иккинчидан, Туркияда Ғазодаги урушнинг давом этиши ҳамда Исроил ва Ливан ўртасида кенг кўламли уруш бўлиши мумкинлиги, шунингдек, Туркиянинг воқеалар ривожига таъсири унчалик катта эмаслигидан норозилик кучаймоқда. Ниҳоят, уруш бошиданоқ Эрдўғон Исроилнинг Ғазо ва Ливанда содир бўлаётган воқеалардан ташқари экспанционистик ниятлари борлиги, Туркияга ҳам таҳдид солаётгани, бу билан турк жамоатчилиги орасида мавжуд бўлган фитна назариялари ўз исботини топганини таъкидлади.
Буларнинг барчаси билан бирга, аввалроқ турк разведка ташкилотига раҳбарлик қилган Туркия ташқи ишлар вазири Хон Фиданнинг таъсири кучайиб бораётганини айтиб ўтмаслик мумкин эмас.
Исроиллик қарор қабул қилувчилар ва Эрдоған ўртасидаги риторик жанглар, хусусан, ташқи ишлар вазири Исраэл Кацнинг твитлари инқирозни янада авж олдирмоқда ва улар Туркия томонини вазминликка олиб бораётганига ҳеч қандай аломат йўқ.
Туркия таҳдидига жавоб бериш доирасида қўшимча ўйинчиларни, биринчи навбатда АҚШни жалб қилиш керак, деган фикрда исроиллик таҳлилчилар. Ғарб давлатлари НАТО аъзоси ҳисобланган Туркиянинг Исроил билан ҳарбий қарама-қаршиликка киришидан манфаатдор.
Вашингтон томонидан Туркиянинг Исроилга иқтисодий эмбарго жорий этиш қарорига жиддий муносабат билдирилмади, содир бўлаётган воқеалар сони туфайли Туркия ва Исроил ўртасидаги муносабатларнинг жиддийлиги ҳақида етарлича тушунча мавжудми ёки йўқлиги номаълум.
Томонлар ўртасидаги кескинликни юмшатиш учун асосан парда ортидаги интенсив дипломатия керак. Ҳар ҳолда, Исроил етарлича жабҳалар билан шуғулланмоқдаки, у Анқаранинг имкон қадар кўпроқ провокацион баёнотларини ўз ичига олиши учун барча саъй-ҳаракатларини амалга ошириши керак.
