O‘zbekistonning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy hamda ma’naviy hayotida xotin-qizlarning o‘rni sezilarli ravishda kengaymoqda — Tanzila Narbayeva

Ayni damda O‘zbekistonda ilk bor “Xotin-qizlarning iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy huquq hamda imkoniyatlarini kengaytirish masalalariga mintaqaviy yondashuv” mavzusida Osiyo xotin-qizlari xalqaro forumi bo‘lib o‘tmoqda. Forumda hamisha qadimiy va navqiron Samarqand mezbonlik qilmoqda.

Mazkur forumda 30 dan ortiq xorij davlatlaridan 81 nafar nufuzli mehmonlar – Sharqiy Osiyo, Janubi-Sharqiy Osiyo, Janubiy Osiyo va Markaziy Osiyo mamlakatlari parlamentlari vakilalari, hukumatlari rahbarlari, 40 nafardan ortiq xorijiy davlatlarning mamlakatimizdagi vakolatxonalari hamda xorijiy tashkilotlar vakillari, shuningdek, mahalliy davlat organlari va fuqarolik jamiyati institutlari vakillari, mamlakatimizdagi ayol rahbarlar, ishbilarmon ayollar, siyosatshunoslar, ijtimoiy soha faollari, olimlar, iqtisodiyot tarmoqlari va turli sohalar vakillari va faol xotin-qizlar ishtirok etmoqda.

Forumni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati raisi Tanzila Narbayeva ochib berib, davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoyevning tadbir ishtirokchilariga murojaatini o‘qib eshittirdi. Murojaatda O‘zbekistonning gender tenglikni ta’minlash, mustahkamlash borasida yuqori o‘rinlarda ekanligi alohida qayd etildi.

“Mamlakatimizning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy hamda ma’naviy hayotida, muhim qarorlar qabul qilinishida xotin-qizlarning ishtiroki sezilarli ravishda kengayib bormoqda. Qisqa davr ichida sohaga doir xalqaro standartlarga mos milliy qonunchilik bazasi shakllantirildi, so‘nggi 5 yilda 80 dan ortiq normativ-huquqiy hujjatlar qabul qilinganligi bunga yorqin misoldir. “Xotin-qizlar va erkaklarga teng xuquq hamda imkoniyatlar kafolatlari to‘g‘risida” hamda “Xotin-qizlarni tazyiq va zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida”gi muhim qonunlar qabul qilindi va amaliyotga joriy etildi”, dedi Senat raisi.

Tanzila Narbayeva, shuningdek, ayollar uchun imtiyozli kreditlar, maxsus kvotalar ajratilgani, magistraturada o‘qiydiganlarning kontrakt to‘lovlari to‘liq davlat byudjetidan qoplab berilishini davlat o‘z zimmasiga olgani va natijada bugungi kunga kelib qiz bolani o‘qitmaslik, uyda o‘tirishi kerak degan stereotiplarga barham berilayotganini qayd etdi.

“Hozirda oliy ta’lim muassasalarida o‘qiyotgan talabalarning yarmidan ko‘pini qizlar tashkil etmoqda. Agar oliy ta’limga qamrovning 2017 yildagi 9 foizni hozirgi 43 foiz qamrov bilan solishtirsak, oliy ta’limda qizlar ulushi keskin ortganini ko‘rishimiz mumkin”, dedi u.

BMT Bosh kotibi o‘rinbosari, BMT Ayollar tashkiloti ijrochi direktori Sima Baxus xonim esa O‘zbekistonda xotin-qizlarning huquqini himoya qilishga alohida e’tibor qaratilayotgani uchun davlatimiz rahbariga minnatdorlik bildirdi.

“Gender tengligi ko‘plab sohalarda, jumladan, iqtisodiy sohada ham muvaffaqiyatga erishdi. Masalan, O‘zbekistonda teng qiymatdagi mehnatga teng haq to‘lash joriy etildi, ish bilan ta’minlash borasidagi turli cheklovlar olib tashlandi. Biz bu qarorlarni mamnuniyat bilan qabul qilamiz”, dedi Baxus xonim.

U, shuningdek, barchani rivojlanishni moliyalashtirish bo‘yicha majburiyatlarga gender istiqbollarini kiritish, gender jihatlarini hisobga olgan holda iqtisodiy va ijtimoiy siyosat yuritish, xotin-qizlar tashkilotlari va birlashmalarini moliyalashtirish, jamoaviy harakatni kuchaytirish, xususan, umumiy qarashlarni yaratish, umumiy yechimlarni ishlab chiqish, birgalikda harakat qilish va umumiy javobgarlikni ta’minlash uchun birlashishga chaqirdi.

Ta’kidlash joizki, forum Shavkat Mirziyoyev tomonidan BMT Bosh Assambleyasining 78-sessiyasidagi nutqida 2024 yilda O‘zbekistonda xotin-qizlarning boy salohiyatidan foydalanish, jamiyat hayotining barcha jabhalarida ularning imkoniyatlarini ro‘yobga chiqarishda tajriba almashish bo‘yicha Osiyo xotin-qizlari forumini o‘tkazish haqidagi taklifi asosida tashkil qilindi. Maqsad mintaqada xotin-qizlarning imkoniyat va salohiyatini ro‘yobga chiqarish masalalarini muhokama qilish, ularning iqtisodiyotdagi ishtirokini yanada kengaytirish, davlat va jamiyat boshqaruvida xotin-qizlarning rolini mustahkamlash masalalarida tajriba almashish uchun o‘ziga xos muloqot maydonini yaratishdan iborat.

Bundan tashqari, forum davomida quyidagi maqsadlar belgilab olingan:

— BMTning xotin-qizlarga nisbatan kamsitishning barcha shakllariga barham berish to‘g‘risidagi konvensiyasi, Pekin deklarasiyasi va Harakat platformasi qoidalarini amalga oshirish bilan bog‘liq xalqaro, mintaqaviy va milliy tajriba hamda innovasion yondashuvlarni keng muhokama qilish;

— Xotin-qizlarning ta’lim olishi, sog‘liqni saqlash xizmatlaridan foydalanishi, munosib ish bilan ta’minlanishi, shuningdek, raqamli texnologiyalar va innovasiyalardan foydalanishi uchun imkoniyatlar yaratish;

— Iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy hayotning barcha jabhalarida xotin-qizlarning faolligini oshirish bo‘yicha yangi tashabbuslarni ilgari surish, bu yo‘nalishdagi sa’y-harakatlar va imkoniyatlarni yanada birlashtirish;

— Xotin-qizlarning huquq va qonuniy manfaatlarini to‘liq ta’minlash, Barqaror rivojlanish maqsadlarida belgilangan gender tenglikni milliy va mintaqaviy darajada amalga oshirishni yanada rag‘batlantirish masalalarida yuqori natijalarga erishish;

— COVID-19 pandemiyasi keltirib chiqargan muammolar va iqlim o‘zgarishining salbiy oqibatlarini bartaraf etishda xotin-qizlarning rolini oshirish va ijodiy salohiyatidan kengroq foydalanish imkoniyatlarini ko‘rib chiqish;

— Xotin-qizlarga nisbatan zo‘ravonlikning barcha shakllarini bartaraf etish, odam savdosiga qarshi kurashish va majburiy mehnatga barham berish bo‘yicha ilg‘or tajribalarni muhokama qilish, tajriba almashish;

— Fuqarolik jamiyati institutlari faoliyati bilan bog‘liq bilim va tajriba almashishni kengaytirish;

— Siyosiy jarayonlar va qarorlar qabul qilish jarayonlarida xotin-qizlarning ishtirokini yanada oshirish bo‘yicha asosiy ustuvor yo‘nalishlarni amalga oshirish uchun manfaatdor tomonlarning hamkorligini ta’minlash.

Forum davom etmoqda.