Ukraina 1991 yilda Sovet Ittifoqi parchalanganidan so‘ng dunyodagi uchinchi yirik yadro arsenalini meros qilib olgan edi. Belarus, Qozog‘iston, Rossiya va Ukraina hududlarida taxminan 30 000 ta yadro quroli joylashtirilgan bo‘lib, Ukrainaning o‘zida 1900 ga yaqin strategik yadro kallaklari va minglab taktik yadro qurollari mavjud edi.
Biroq, uch yildan so‘ng, Kiyev yadrosizlanishni tanladi, Budapesht memorandumini imzoladi va qurollarni Rossiyaga topshirdi. Buning evaziga Ukrainaga Rossiya, AQSh va Buyuk Britaniya tomonidan xavfsizlik kafolatlari berilishi va’da qilindi.
O‘sha paytda Ukrainaning bu qarori keng qo‘llab-quvvatlandi, chunki bu mamlakat G‘arbdan moliyaviy yordam olishiga imkon yaratdi. Ammo Rossiya Budapesht memorandumini ochiqchasiga buzgani - avval 2014 yilda Qrimni Ukrainadan tortib olgani, keyin esa 2022 yilda mamlakatga keng ko‘lamli bosqin uyushtirgani sababli, ba’zilar endi Kiyev qurolsizlanishning ehtimoliy oqibatlarini to‘g‘ri baholay olmaganini taxmin qilmoqda.
Yadroviy Ukraina urushning oldini olarmidi?
1993 yilda siyosatshunos Jon Mirshaymer "Ukrainaning yadroviy quroli bo‘lishi kerakligi haqida" nomli maqolasini e’lon qildi. Unda u Ukrainaning yadroviy qurolga ega bo‘lishi qo‘shnisi Rossiya bilan tinchlikni saqlash uchun zarurligini ta’kidlagan edi. Oradan o‘ttiz yil o‘tib, u hamon shu fikrda turibdi.
"Agar Ukraina o‘zining yadro qurolini saqlab qolganida, Rossiya 2022 yilda hujum qilmagan bo‘lardi," dedi Chikago universiteti Siyosatshunoslik fakultetining R. Vendell Xarrison nomidagi faxriy professori Jon Mirshaymer Newsweek nashriga. "Yadro quroli - bu eng kuchli to‘siq."
Mirshaymerning fikricha, Rossiya bosqin qilgan taqdirda, Kiyev o‘zini himoya qilish uchun yadro qurolini ishlatishi ehtimoli juda yuqori bo‘lardi, chunki Ukraina buni "hayotiy tahdid" sifatida qabul qilgan bo‘lardi.
"O‘ylaymanki, ruslar buni tushungan va shu sababli 2022 yilda hujum qilishga jur’at etmagan bo‘lardi," dedi u.
"Albatta, shuning uchun men Ukrainaning yadro qurollarini saqlab qolishi mantiqiy ekanligini ta’kidladim. Chunki oddiy urushda Ukrainaning ruslarni mag‘lub etish imkoniyati deyarli yo‘q deb o‘ylagandim," deya u qo‘shimcha qildi.
Garvard universitetining Belfer markazida katta ilmiy xodim bo‘lib ishlayotgan hamda "Bombani meros qilib olish: SSSRning qulashi va Ukrainaning yadroviy qurolsizlanishi" kitobining muallifi Mariana Budjerin, hozirgi mojaroni Rossiya prezidenti Vladimir Putinning muntazam yadroviy tahdidlari, signallari va qo‘rqitishlari orqali "yadroviy inqiroz"ga aylanganini ta’kidlagan.
Budjerin Mirshaymerni to‘liq rivojlangan Ukraina yadroviy quroli Rossiyani keng ko‘lamli bosqindan tiyib turishi mumkinligi haqidagi fikriga qo‘shildi. Biroq, u yadro qurolining mavjudligi mojaro ehtimolini butunlay bartaraf etmasligini ta’kidladi.
Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)
Москва якуний тинчлик келишуви бўйича музокараларда муваффақиятга эришилса, Украинада вақтинчалик ўт очишни тўхтатишга тайёрлигини билдирди, деб хабар бермоқда Bloomberg манбалари.
Мутахассиснинг таъкидлашича, сўнгги пайтларда ўзбекистонликлар учун Россия бозорининг жозибадорлиги пасайган, чунки уларнинг ўз ватанида иқтисодиёт ва қурилиш соҳаси жадал ривожланмоқда.
Украина Президенти Курск операцияси туфайли Покровск ва Харков йўналишларидаги вазият барқарорлашганини, Россия учун эса Покровскка яна таҳдид солиш имкониятини топиш "жуда қийин бўлишини" таъкидлади.
Россия президенти Владимир Путин Украина билан тинчлик келишуви ғояси "тўғри" эканлигини, аммо "муҳокама қилиниши лозим бўлган масалалар, шу жумладан АҚШ билан ҳам" мавжудлигини таъкидлади.
Шунингдек, омборда кирим ҳужжатларига эга бўлмаган, қиймати 1 млрд. 187 млн. сўмлик, маҳаллий ва хориждан келтирилган 25.746 дона турли хил спиртли ичимликлар мавжудлиги ҳам аниқланди.
Аралаш якка кураш устаси Рамазон Темиров 2 март куни UFC Fight Night турнири доирасида Чарльз Жонсонга қарши жанг қилиб, очколар ҳисобига кўра ғалаба қозонган эди.
Путин урушни тўхтатиш бўйича музокаралар арафасида атайлаб "максималистик" талабларни илгари сурган. Унинг ўзи бу талаблар украиналиклар ва европаликлар учун қабул қилинмас бўлиши мумкинлигини билади.
Маълум бўлишича, ушбу ҳодиса бўйича иш судга оширилган, лекин ҳали суд жараёни бошланмаган. Сабрина терговчи унга иш материалларини тақдим қилмаганини айтган.
Жанубий Каролинада собиқ севгилисининг ота-онасини бейсбол таёқчаси билан ўлдирганликда айбланган америкалик Бред Сигмон отиб ўлдирилди. Қўшма Штатлар 2010 йилдан бери биринчи марта қатл қилишнинг бундай туридан фойдаланмоқда.
Япониянинг Абиго шаҳрида яшовчи Юки Симидзу қўшнилари устидан шикоят қилиб, полицияни бир неча минг марта безовта қилгани учун ҳибсга олинди, деб хабар берди Japan Today.
Муҳаммад Шарифуллоҳ исмли террорчи АҚШ махсус хизматлари сўровига биноан Покистонда ҳибсга олинган. У АҚШ қўшинлари Афғонистонни тарк этиш вақтида Кобул аэропортида теракт уюштиришда гумон қилинмоқда.
АҚШ президенти Доналд Трамп Саудия Арабистони билан келаси тўрт йил ичида Америка компанияларига 1 триллион доллар сармоя киритиш бўйича келишувга эришганини айтди.
АҚШ президенти Дональд Трамп илк хорижий ташрифини Саудия Арабистонига амалга оширади. Бу қарорини у Саудия томони АҚШ компаниялари билан бир триллион долларлик битимга тайёр экани билан изоҳлаган.
Украина ютуқлари ҳақидаги хабарлар шуни кўрсатадики, Киев кучлари АҚШнинг Россияга қарши курашни қўллаб-қувватлаши сусайиши тўғрисидаги мунозараларнинг жанг майдонига тезкор таъсир кўрсатишига йўл қўймаган.
Сурия хавфсизлик кучлари ва собиқ президент Башар ал-Ассад тарафдорлари ўртасидаги тўқнашувлар фонида Латакия вилояти Ички хавфсизлик бошқармаси жума куни маҳаллий вақт билан соат 10:00 га қадар комендантлик соати жорий қилди.