Turkiyada Ali Qushchi vafotining 550 yilligi nishonlanmoqda

Islom sivilizasiyasi markazi axborot xizmatining bergan xabariga ko‘ra, Turkiyaning Istanbul shahrida Turkiya fanlar akademiyasi, Istanbul texnika universiteti hamda Madaniyat universiteti hamkorligida “o‘z davrining Batlimusi” deb tanilgan faqih, matematik va astronom olim Ali Qushchi vafotining 550 yilligiga bag‘ishlangan simpozium bo‘lib o‘tmoqda.

Unda Turkiya madaniyat va turizm vaziri Mehmet Nuri Ersoy, Istanbul shahar meri Ekrem Imamog‘lu, Turkiya Fanlar akademiyasi prezidenti Muzaffar Sheker, shuningdek, Ali Qushchi faoliyatiga oid ilmiy izlanishlar olib borgan olimlar qatnashmoqda.

Tadbirda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O‘zbekistondagi Islom sivilizasiyasi markazi direktori Firdavs Abduxoliqov va O‘zbekiston Fanlar akademiyasi vise-prezidenti Bahrom Abduhalimov ham o‘z ma’ruzasi bilan ishtirok etishmoqda.

— O‘zbek va turk xalqlarining tili, dini, an’ana va urf-odatlari, tarixi bir ildizga borib taqaladi. Madaniy merosimizda ham mushtarak jihatlar juda ko‘p. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti hurmatli Shavkat Mirziyoyev hamda Turkiya Respublikasi Prezidenti Rajab Tayyip Erdog‘an tashabbuslari bilan ikki mamlakat o‘rtasidagi do‘stona munosabatlar tobora mustahkamlanib bormoqda. Jumladan, madaniy-ma’rifiy aloqalarimiz ham jadal rivojlanmoqda, — dedi O‘zbekistondagi Islom sivilizasiyasi markazi va O‘zbekiston madaniy merosini o‘rganish, saqlash va ommalashtirish bo‘yicha Butunjahon jamiyati (WOSCU) direktori Firdavs Abduxoliqov. — Aytish kerakki, WOSCU tomonidan ham bu buyuk olimlar merosini o‘rganish bo‘yicha keng qamrovli ishlar amalga oshirilyapti. Jumladan, Ulug‘bek astronomiya maktabida qayta ishlangan va kitobat qilingan, As-Sufiyning “Qo‘zg‘almas yulduzlar kitobi”ning Fransiya kutubxonasida saqlanayotgan qo‘lyozmasi faksimile nusxasi chop etildi. Yaqinda jamiyatimiz a’zosi turkiyalik do‘stimiz Istanbul universiteti professori Emek Ushenmez Ali Qushchining o‘g‘li qalamiga mansub, turkiy tildagi qo‘lyozma topilganini ma’lum qildi. Buyuk alloma Ali Qushchi hayoti va faoliyatini o‘rganishga bag‘ishlangan simpoziumning davomini 2025 yilda O‘zbekistonda alloma tug‘ilib o‘sgan Samarqandda o‘tkazishni taklif etamiz. Shu bilan birga turk va o‘zbek olimlari forumini ham tashkil etish niyatimiz bor. Bu forum turk dunyosining madaniy merosi, allomalari hayotini tadqiq etish bilan shug‘ullanishi ko‘zda tutilmoqda.

"Xalqaro Ali Qushchi simpoziumi va ko‘rgazmasi" olimning ijodi va faoliyatini chuqur o‘rganish va jamoatchilikka tanitish maqsadida tashkil etildi. Rami kutubxonasida olimga bag‘ishlab ochilgan "Samarqanddan Istanbulga: Ali Qushchi ilmiy merosi" ko‘rgazmasida Ali Qushchining o‘z qo‘li bilan yozilgan asarlari, XV-XVI asrlarga oid ilmiy kitoblar va artefaktlar mavjud. Ushbu ko‘rgazma olimning hayoti bilan yaqindan tanishish imkoniyatini yaratadi.

Ikki kun davom etadigan simpozium 6 sessiyada tashkil etilgan bo‘lib, Ali Qushchining ilm-fan va Islom sivilizasiyasidagi ilmiy merosini xalqaro miqyosda yanada ommalashtirishga xizmat qiladi.