Sirdaryoda jirkanch jinoyat: ona xorijdan qaytdi, qizi homilador, natijada esa...

Sirdaryoda jirkanch jinoyat: ona xorijdan qaytdi, qizi homilador, natijada esa...

Nazokat Bo‘ronova (ism-shariflar o‘zgartirilgan) xorijga ishlagani ketgani tufayli anchadan buyon qizi bilan uchrashmagan edi. Xorijdan qaytib kelib, qizi bilan ko‘rishgach, yuragi qandaydir noxushlik ro‘y berganini sezdi. Chunki hali turmush qurmagan Sitoraning qaddi-qomati-yu aft-angorida homiladorlik alomatlari sezilib turardi.

U ayni damda mo‘may pul ishlab kelish uchun qizini yol­g‘iz qoldirib xorijga ketganidan qattiq afsus chekdi. Ammo buning foydasi yo‘qligini bilib, endi bu isnoddan qanday qutulish haqida tun bo‘yi mijja qoqmay o‘ylab chiqdi.

— Endi gap bunday, — dedi ona ertalab Sitoraga biroz jahlidan tushib. — Bu yer­da qolmasliging, tanish-bilishlar ko‘­ziga ko‘rinmasliging kerak. Bugunoq Sirdaryoga jo‘naysan.

Sitorani Sirdaryoga jo‘natishga asos bor edi. Chunki 2000 yilning 4 oktyabr kuni Sirdaryo viloyatining Shirin shahrida tug‘ilgan S. O‘lmasjonova Boyovut tumanidagi mahallalardan birida doimiy ro‘yxatda turib, Toshkent viloyatining Quyi Chirchiq tumanida onasi N. Bo‘ronova bilan birga yashayotgandi.

Qisqasi o‘sha kuni onasining talabi bilan Sitora Toshkent viloya­tidan Sirdaryoga yo‘l oldi. Shu yilning 22 iyun kuni u shifokor tavsiyasi bilan Gu­lis­ton shahridagi tug‘ruq markaziga qabul qi­lindi.

Sitora tug‘ruqxonada ko‘zi yorishidan ikki-uch kun oldin Shohsanam ismli ayol bilan tanishib qoladi. Suhbat asnosida Sitora yangi tanishiga tug‘ilajak farzandini sotish niyatida ekanini aytadi. O‘z nav­batida, Shohsanam bu gapni dugonasi Shoiraga yetkazadi.

Darhaqiqat, Sitora Shohsanamga onasi N. Bo‘ronova bilan kelishgan holda chaqaloqni 3 ming 200 AQSh dollariga sotishini ma’lum qi­la­di. Shunda Shohsanamning ko‘ng­lida bu tuban kimsalarga nisbatan nafrat paydo bo‘ladi. Natijada SH. Inomova va SH. Bandaqulova ona-bolaning noqonuniy xatti-harakatlariga qonuniy chora ko‘rishni so‘­rab, Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashish Departamentining Sirdaryo viloyati boshqarmasiga ariza bilan murojaat qilishadi.

Ushbu murojaatdan so‘ng boshqarma tomonidan tezkor tadbir o‘tkazilishi rejalashtiriladi. Tadbirda foydalanish uchun boshqarmaning maxsus kassasidan olingan 32 dona 100 AQSh dollari kupyurasiga mutaxassislar va ikki nafar xolis ishtirokida kimyoviy kukun bilan ishlov beriladi.

Shuningdek, Shohsanamga maxsus ovoz yozish moslamasi — diktofon ham taqdim etiladi.

Bundan bexabar Sitora tug‘uruqxonadan chiqishayotganini aytib, Shohsanamga qo‘ng‘iroq qiladi. Tug‘uruqxonaga yetib borgan Shohsanam ularni o‘zining xonadoniga olib boradi.

Oradan ko‘p vaqt o‘tmay Shoira kelishilgan pulni olib keladi. N. Bo‘ronova Shohsanamdan 3 ming 200 AQSh dollarini sanab oladi.

Kelishuvga ko‘ra, Sitora fuqaro SH. Inomovaga o‘z xohishi bilan bolasini topshirgani va buning evaziga 3 ming 200 AQSh dollar miqdoridagi pullarni olgani, kelgusida da’vo qilmasligini bayon etib, tilxat yozib beradi. Tilxatga Sitora bilan birga onasi N. Bo‘ronova ham imzo qo‘yadi.

Chaqaloqni jabrlanuvchilarga topshirgan bolafurushlar uydan chiqishi bilan qo‘lga olinadi va ularga nisbatan jinoyat ishi qo‘zg‘atiladi. Voyaga yetmagan Mohina O‘lmasjonova «Bolalar uyi»ga topshiriladi.

Shu o‘rinda sudlanuvchilarga nisbatan sud tomonidan jinoiy qilmishlari uchun jazo turi va me’yorini belgilash holatlariga to‘xtalishdan oldin odam savdosi, xususan, chaqaloqlar savdosi bilan bog‘liq ba’zi ma’lumotlarga to‘xtalishni o‘rinli deb o‘ylaymiz.

Xalqaro tashkilotlar bergan ma’lumotlarga qaraganda, dunyo miq­yosida har yili 4 million nafardan ortiq kishi odam savdosining qurboniga aylanmoqda. Ularning 80 foizini ayollar va voyaga yetmaganlar tashkil etadi.

Mamlakatimizda odam sadosi jinoyatlarining soni 2012 — 2019 yillar mobaynida olti barobarga kamaygan. Bu yaxshi, albatta. Biroq ana shu vaqt ichida chaqaloqlar va bolalar savdosi bilan bog‘liq jinoyatlar soni ortgan.

Keyingi uch yilda chaqaloq savdosidan 114 nafar bola jabr­langani va ularning aksariyati 3 yosh­gacha bo‘lgan bolalar ekani g‘oyatda xavotirlidir.

Endi yuqorida tafsiloti bayon etilgan jinoyat ishiga qaytadigan bo‘l­sak, birinchi bosqich sudi sudlanuvchilar N. Bo‘ronova va S. O‘lmasjonovani Jinoyat kodeksining 135-moddasi 3-qismi «a» bandida nazarda tutilgan jinoyatni sodir etganlikda aybdor deb topdi va 5 yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish jazosi tayinladi.

Ammo sudning hukmidan norozi bo‘l­gan sudlanuvchilar apellyasiya shikoyati bilan murojaat qilishdi.

Yaqinda ushbu apellyasiya shikoyati Sirdaryo viloyati sudi jinoyat ishlari bo‘yicha apellyasiya ins­tan­siya­si­ning ochiq sud majlisida mazmunan ko‘rib chiqildi.

Apellyasiya instansiyasida birinchi bosqich sudining hukmida ifodalangan barcha xulosalar asosli, ishning haqiqiy holatiga muvofiq bo‘­lib, ish bo‘yicha isbotlanishi lozim bo‘lgan barcha holatlar sinchkovlik bilan har tomonlama, to‘liq va xolisona tekshirilgan hamda sudlanuvchilarning jinoiy harakatlari Jinoyat kodeksining 135-moddasi 3-qis­mi «a» bandi bilan to‘g‘­ri­ malakalangan, degan to‘x­tamga kelindi.

Apellyasiya sudlov hay’a­tida aniqlanishicha, birinchi bosqich sudi sudlanuvchi N. Bo‘ronovaga jazo tayinlashda qilmishning sababi, jinoyatning xususiyati va ijtimoiy xavflilik darajasini inobatga olib, Jinoyat kodeksining qonuniylik, insonparvarlik, odillik va javobgarlikning muqarrarligi prinsiplariga amal qilgan. Oliy sud Plenumining «Sudlar tomonidan ji­noyat­ uchun jazo tayinlash amaliyoti to‘g‘risida»gi qa­­rorida berilgan tushuntirishlarga amal qi­lib, ishdagi barcha yengillashtiruvchi va og‘irlashtiruvchi ho­latlarni e’tiborga olgan, sudlanuvchilarga qilmishlariga yarasha jazo tayinlab, qonuniy xulosaga kelgan. Bi­roq apellyasiya sudlov hay’ati sudlanuvchi N. Bo‘­ronovaga nisbatan jazo tayinlashda aybiga iq­rorligi, ayolligi, muqaddam sudlanmagani, oilada yagona boquvchiligi, bir oiladan ikki kishi sudlanayotgani, o‘g‘li xorijga ishlash uchun ketgani, qizi S. O‘lmasjonovaga ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo tayinlanayotganini inobatga olmasdan, unga nisbatan birmuncha og‘ir jazo tayinlagan, deb hisobladi.

Shu bois apellyasiya sudlov hay’ati ajrimiga asosan sudlanuvchi N. Bo‘ronovaga Jinoyat kodeksining 135-moddasi 3-qismi «a» bandi bilan Jinoyat kodeksining 57-moddasi qo‘llanib, 5 yil muddatga ozodlikni cheklash jazosi tayinlandi. Jinoyat kodeksining 62-moddasiga ko‘ra, sudlanuvchining 2021 yil 6 iyuldan 2021 yil 8 oktyabr kuniga qadar qamoqda o‘tirgan 3 oy 2 kunning har bir kuni ozodlikni cheklash jazosining bir kuniga tenglashtirilib, o‘tash uchun 4 yil 8 oy 28 kun ozodlikni cheklash jazosi qoldirildi. Sud ajrimi bilan N. Bo‘ronovaga qo‘shimcha taqiqlar yuklatildi.

Voqea tafsilotlaridan ko‘rinib turibdiki, ma’naviy qashshoqlik, nafs qutqusi ona va qizini jinoyat ko‘chasiga yetakladi. Bu esa jamiyatda ma’naviyatni yuksaltirish, huquqiy ong va huquqiy madaniyatni yanada keng targ‘ib etishni taqozo etadi. Zero, ma’naviy yetuk, huquqiy ongi va hu­qu­qiy madaniyati keng bo‘l­gan inson aslo jinoiy qilmishlarga qo‘l urmaydi.

Bobosher QURBONOV,

Sirdaryo viloyati sudi raisi o‘rinbosari,

Abduhamid XUDOYBERDIYEV,

jurnalist


Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)

Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar

Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!