“Million”ning yangi konsertida “+18” hazillar soni kamayganmi?
Ushbu maqolada jurnalist Xurshid Serobov "Million" qiziqchilar jamoasining yangi konserti xususida mulohaza yuritgan. Muallif maqolada "Million" jamoasi sardori va boshlovchisi Davron Kabulov konsert davomidagi chiqishlaridan birida “ba’zi so‘zlarni boshqa ma’noda ishlatishga o‘rganib qolganmiz, bu odatdan voz kechaylik” deb tomoshabinlarga o‘sha so‘zlardan misollar aytganini, ammo dastur davomida Kabulovning jamoadoshlari ayni shu so‘zlardan “tomoshabinni qitiqlash”da foydalanganini" ta’kidlaydi.
22-31 oktyabrda “Xalqlar do‘stligi” san’at saroyida “Million” jamoasining konsert dasturi bo‘lib o‘tdi. “Million”chilar ijtimoiy tarmoqlarda “bachkana va beldan pastga hazillari” uchun doimo tanqid nishoniga olinadi. Lekin 2 seansda 10 kun namoyish etilgan konsert dasturida hech bir seans bo‘sh joysiz qolmagan. Muxlislar kassada soatlab navbatda turib chipta olishdi. 20 seans mobaynida minimum 4000 kishidan 80 ming kishi konsertga tushgan. Ushbu yilning eng ko‘p odam kirgan konserti ham aynan shu konsert bo‘lsa kerak.
“Bravo” jamoasining (“Million” jamoasining sobiq a’zolari) konsertidan so‘ng “Million” o‘z an’anasiga sodiq qolarmikan, degan o‘y bilan konsertni kuzatdim.
Yumor orqali jamiyatdagi dolzarb muammolar, insonlar fe’l-atvoridagi nuqsonlar hajv qilinadi. “Million” ushbu konsertda ssenariyni boshqacha tanlagan. Har yilgi dasturida avval qisqa hazillar, keyin teatrlashtirilgan sahna ko‘rinishi (bu miks tarzida tayyorlanadi, jamoa a’zolari turli filmlardagi obrazlar, turli mamlakat odamlari obrazini talqin qilishadi) namoyish etilardi.
Bu yilgi dasturda esa nisbatan xilma-xillikka erishilgan. Konsert boshida qisqa hazillar namoyish etildi. Yoshlar bilan bog‘liq hazillar bor: o‘smirlik paytlaridan satirik ko‘rinish, tungi klubdagi yoshlar, shuningdek, bitta qisqa hazil orqali jamiyatda ota-onaning farzandga nisbatan ishonchsizligi, 18 yoshga kirsa ham uni yosh bola deb bilishi oqibatida ko‘pgina yoshlarda mustaqil fikrning shakllanmasligi ko‘rsatildi.
Yana bir ko‘rinish kredit haqida bo‘lib, unda innovasion g‘oya va takliflar bilan kelgan mijozlar va bank xodimlari yumor qilingan. Bunda kredit olish murakkabligi bilan birga ba’zi mijozlarning “kurakda turmaydigan” g‘oyalari tomoshabinlarda kulgi uyg‘otdi.
Keyingi sahna ko‘rinishida yangi yil bayramini kutib olayotgan oila hayotidan hangomalar ko‘rsatildi. Ushbu ko‘rinish yangi yilni kutib olish jarayoni deb izoh berilgan bo‘lsa-da, hazil mohiyatida aniq maqsad ko‘zga tashlanmaydi. Jamiyat uchun aktual masalalar hazil ostiga bekitib ketilgan. Shunday hazillardan biri “soqol” bilan bog‘liq hazil. Milisioner yangi yil nishonlanayotgan uyga kirib keladi, u yerdan hech qanday “ayb” topolmagach, otaxon va Qorboboning soqoliga ishora qilib, soqol qo‘yish mumkin emasligiga ishora qiladi. Chol soqoliga “keksalik” deb izoh bersa, Qorbobo “tirikchilik” deb qo‘ya qoladi.
Keyingi sahna ko‘rinishlari: “Hokimning bir kuni”, “urush davri haqidagi hajviy ko‘rinish”, shuningdek, Bollivud, Gollivud va o‘zbek kinoijodkorlari qiyoslangan sahna ko‘rinishida ham jamiyat uchun dolzarb bo‘lgan ijtimoiy muammolar, ijtimoiy tarmoqlarda bahslarga sabab bo‘lgan masalalar hajv qilinadi. Bu hajvning kuchi katta emas, lekin quyidagi mavzular hazillar orasiga “qistirib” ketilgan: non qimmatlashgani, hokimlarning ko‘chaga chiqib xalq bilan muloqot qila boshlagani, yo‘llarning qazib tashlangani, daraxtlarning kesib tashlanayotganligi, ba’zi odamlarning laganbardor va tilyog‘lama ekani, avtosalon bilan bog‘liq muammolar va hokazo.
“Million” jamoasi konsertda baribir “kosa tagida nimkosa” bo‘lgan so‘zlar orqali kulgi yasashga uringan nuqtalar uchraydi. Jamoa sardori va boshlovchisi Davron Kabulov konsert davomidagi chiqishlaridan birida “ba’zi so‘zlarni boshqa ma’noda ishlatishga o‘rganib qolganmiz, bu odatdan voz kechaylik” deb misollar keltirdi. Ammo dastur davomida Kabulovning jamoadoshlari ayni shu so‘zlardan “tomoshabinni qitiqlash”da foydalandi, masalan, “qilmoq”, “olmoq”, “xata”, “bermoq”, “katta” va boshqa so‘zlar kulgi uyg‘otuvchi kalit so‘zlar vazifasini bajardi.
Yana bir tomoni shu kabi so‘zlarni jamoaning qiz vakillari ishlatishdi, nozik “prikol”larni qiz bola tilidan eshitishni hazm qilish mushkul. Mazmun va ijroda “Million”chilar mazmun tomondan oqsashgan, ijro esa mukammal.
Garchi “Million”ning uslubi askiya san’ati deyilmasa-da, askiyaga xos detallar ko‘zga tashlanadi. Askiya aytish qanchalar murakkab bo‘lsa, uni tushunish ham oson emas. Chunki, askiyachi aytgan askiyada nozik so‘z o‘yini qo‘llaniladi. So‘z o‘yinini tushunish esa uni o‘ylab topishdek qiyin. So‘z o‘yinida uni o‘ylab topgan odamning fikrlash usulini qo‘llash lozim bo‘ladi. Shu bois askiya paytida kimdir kuladi, kimdir gap nima to‘g‘risida borayotganini anglay olmay garang bo‘lib turaveradi. Askiya janrining bosh maqsadi, uning mohiyati so‘z o‘yini vositasida kulgi hosil qilishdir. “Million” jamoasi ishlatgan so‘z o‘yinlari ham shunday. Har galgi konsertdan farqli o‘laroq “+18” hazillar soni kamaygan.
“Million” o‘zining “an’ana”sidan o‘zib keta oldimi, yo‘qmi, bunga xolis bahoni tomoshabin beradi. “Million”ni “ma’naviyat dushmani” deb ayblash biryoqlama qarash, xolos: xalq shuni talab qilmoqdami, taklif ham shunga yarasha bo‘ladi.
Xurshid Serobov
Manba: turon24
Ushbu ruknda berilayotgan maqolalar cayt qarashini ifodalamasligi mumkin.
