Markaziy Osiyoning nodir yer boyliklari: AQSH, Yevropa va Xitoy haqiqiy kurashga kirishdi!

Markaziy Osiyoning nodir yer boyliklari: AQSH, Yevropa va Xitoy haqiqiy kurashga kirishdi!

Kamyob yer elementlari mavzusi xalqaro siyosatda tez sur’atda dolzarblashib, geosiyosiy kelishuvlarning asosiy ob’ektlaridan biriga aylanayotganga o‘xshaydi.

Ma’lumki, Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy Vashingtonning Rossiyaga qarshi urushda qo‘llab-quvvatlashini ta’minlash va AQShdan uzoq muddatli xavfsizlik kafolatlarini olish uchun o‘z mamlakatidagi kamyob yer elementlari zaxiralaridan foydalanib, Donald Tramp bilan "manfaatli kelishuv" tuzishga harakat qilgan.

Bu mavzu chindan ham Trampning e’tiborini tortdi, biroq Ukrainaning yer resurslari ustidan AQShning to‘liq nazoratini ko‘zda tutuvchi shartnoma shunchalik kamsituvchi ediki, Zelenskiy undan voz kechishga majbur bo‘ldi. Natijada Trampning Zelenskiy bilan shundoq ham murakkab bo‘lgan munosabatlari butunlay yomonlashdi, AQSh ma’muriyati Ukraina prezidentiga nisbatan oshkora hujumlarni boshladi, Vashingtonda esa Rossiya va uning prezidenti haqida faqat ijobiy ohangda gapira boshlashdi.

Shundan so‘ng Ukraina tomoni AQSh vakillari bilan qizg‘in muzokaralar o‘tkazib, Kiyev uchun nisbatan maqbul bo‘lgan nodir metallar bo‘yicha kelishuv loyihasini ishlab chiqishga muvaffaq bo‘ldi. Zelenskiy bu hujjat bilan shaxsan Vashingtonga borgan, biroq Tramp bilan munosabatlarni yo‘lga qo‘ya olmagan. Oval kabinetda XXI asrdagi eng shov-shuvli diplomatik mojaro yuz berdi va nodir metallar bo‘yicha kelishuv imzolanmadi.

Albatta, bunday imkoniyatni qo‘ldan boy berolmagan Rossiya darhol nodir metallarning eng katta zaxiralari aynan unda ekanligini e’lon qildi, shundan so‘ng prezident Putin Trampga bu sohada hamkorlik qilishni ochiqchasiga taklif qildi.

Oq uyning nodir yer elementlariga qiziqishi ortib borayotganini ko‘rgan Belarus prezidenti Aleksandr Lukashenko ham o‘z mamlakati hududida bunday metallarni qidirishni buyurdi.

Va nihoyat, bu mavzu, aftidan, AQShning yangi ma’muriyatining ushbu foydali qazilmalarning boy konlariga ega bo‘lgan Markaziy Osiyo davlatlari bilan munosabatlarida hal qiluvchi rol o‘ynashi mumkin. Amerika vakillari so‘nggi bir necha kun ichida Qozog‘iston rasmiylari bilan nodir metallar konlarini o‘zlashtirish bo‘yicha muzokaralar olib borgani bejiz emas.

13 mart kuni AQSh energetika vaziri Kris Rayt Xyustondagi energetika konferensiyasi doirasida qozog‘istonlik hamkasbi Almasadam Satkaliyev bilan bu mavzuni muhokama qildi.

Shuningdek, kecha AQSh davlat kotibi Marko Rubio Qozog‘iston bosh vaziri o‘rinbosari, tashqi ishlar vaziri Murat Nurtleu bilan muloqotda nodir metallar sohasidagi hamkorlik haqida gapirgan edi.

Rubio, xususan, Qo‘shma Shtatlar "energetika, telekommunikasiya va eng muhim foydali qazilmalar sohalarida iqtisodiy aloqalarni chuqurlashtirish maqsadida Qozog‘iston bilan hamkorlik qilishga umid qilayotganini" aytdi.

Markaziy Osiyodagi nodir metallar zaxiralariga nafaqat AQSh qiziqish bildirmoqda - Yevropa Ittifoqi ham mintaqaning "tabiiy xazinalari" uchun kurashga qo‘shildi.

Ma’lum qilinishicha, xalqaro hamkorlik bo‘yicha yevrokomissar Yozef Sikela 12 mart kuni mintaqa mamlakatlari bo‘ylab olti kunlik turni boshlagan. Yevropa komissarining asosiy maqsadlaridan biri Markaziy Osiyo mamlakatlarining tog‘-kon sanoatiga potensial investisiya imkoniyatlarini o‘rganishdir.

Evropa Ittifoqi bayonotida qayd etilishicha, Sikelning tashrifi chog‘ida muhim minerallar mavzusi mintaqa davlatlari rahbarlari bilan muhokama qilinadigan to‘rtta mavzudan biri bo‘ladi. Shu bilan birga, Bryussel "eng yaxshi amaliyotlarni ilgari surish, yangi ish o‘rinlarini yaratish va iqtisodiy barqarorlikni mustahkamlashga" intilmoqda.

Bundan tashqari, Sikela Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlari bilan transport, raqamli aloqa, suv resurslari, energetika va ekologiya sohalarida infratuzilmani rivojlantirish masalalarini muhokama qilishni rejalashtirmoqda.

Ma’lum bo‘lishicha, Yozef Sikela O‘zbekistonga tashrifi davomida Olmaliq kon-metallurgiya majmuasiga tashrif buyurishni rejalashtirgan.

Eslatib o‘tamiz, kam uchraydigan yer metallariga qiziqish mintaqaga Fransiyani ham jalb etgan omillardan biri bo‘ldi. Yaqinda O‘zbekiston va Fransiya 5 million dollarlik foydali qazilmalarni qazib olish loyihasini ishlab chiqish bo‘yicha asosiy kelishuvga erishgan edi. Hujjat Prezident Shavkat Mirziyoyevning Parijga davlat tashrifi arafasida, 11 mart kuni bo‘lib o‘tgan O‘zbekiston-Fransiya biznes-forumi doirasida O‘zbekiston Geologiya vazirligi va Fransiya Geologiya xizmati tomonidan imzolandi.

Tomonlar O‘zbekiston hududida strategik ahamiyatga ega minerallarni, jumladan, tarkibida foydali qazilmalar mavjud bo‘lgan ko‘mir kulini geologik-texnik jihatdan o‘rganish loyihasini amalga oshirishdan manfaatdorliklarini bildirdi.

Mutaxassislarning fikriga ko‘ra, zamonaviy qurilmalarning aksariyatini ishlab chiqarish uchun zarur bo‘lgan nodir yer elementlarining taqchilligi AQSh va Yevropa Ittifoqini Markaziy Osiyoni potensial ta’minot manbai sifatida ko‘rib chiqishga undamoqda.

"Omillar majmui Markaziy Osiyoni, ayniqsa, tabiiy boyliklarga boy Qozog‘istonni, shuningdek, O‘zbekiston va Tojikistonni an’anaviy ta’minotchilarga, birinchi navbatda Xitoyga nisbatan eng maqbul muqobilga aylantirmoqda," - deyiladi Avstraliyaning Lowy Institute tashkiloti tomonidan 2024 yil oxirida e’lon qilingan tahlilda. - "Yuzaga kelgan vaziyatda Markaziy Osiyo kon-qazilma sanoatida sezilarli ulushga ega bo‘lishga intilayotgan AQSh va Yevropa Ittifoqi sa’y-harakatlarini kuchaytirishi va raqobatchilarni quvib yetishi lozim, chunki Xitoy bu mintaqada allaqachon yetakchi o‘yinchi sifatida mustahkam o‘rnashib olgan."

Mikrochiplar ishlab chiqarishning jadal o‘sishi va "yashil" energetikaning rivojlanishi tufayli Xitoyning muhim minerallarga bo‘lgan ichki talabining ortib borishi uning Markaziy Osiyo mamlakatlari iqtisodiyotining ushbu sektoriga bo‘lgan strategik qiziqishini yanada kuchaytirmoqda. Aslida Pekin allaqachon yetakchi o‘rinlarni egallab olgan, ayniqsa Qirg‘iziston va Tojikistonda xitoyliklar nodir yer elementlari qazib olishning deyarli barcha joylarini nazorat qilmoqda.

Avstraliyalik tahlilchilar ta’kidlashicha, hozirda mintaqada kamyob yer elementlarini qazib olish ko‘lami cheklangan bo‘lsa-da, AQSh va Yevropa Ittifoqi kelajakdagi loyihalarning sezilarli ulushini qo‘lga kiritish imkoniyatiga ega. Buning sababi, Markaziy Osiyo rahbarlari chet el sarmoyalari va texnologiyalarisiz o‘z tabiiy boyliklarini to‘liq o‘zlashtirishning iloji yo‘qligini anglab yetganlar.

"Ular [Qozog‘iston, O‘zbekiston va Tojikiston rahbarlari] hamkorlikdagi sa’y-harakatlar strategik ahamiyatga ega bo‘lgan minerallarni qazib olishda ko‘proq yutuqlarga erishish imkonini berishini tushunib yetdilar. Bu esa o‘z navbatida ularning mamlakatlariga global yetkazib berish zanjirida munosib o‘rin egallashini ta’minlaydi," - deya yozadi Lowy instituti.


Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)

Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar

Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!

Putinga Ukrainadan "qo‘ng‘iroq qilishdi"

Россия президенти Владимир Путинга Украинадан одамлар "яширин тарзда" қўнғироқ қилган.

Kanada AQShga zarba berdi

Канада Вашингтонга босимни кучайтирди...

"Ko‘rinmas" rus dronlari Ukraina artilleriyasini mazax qilmoqda

Украина артиллерияси учун янги таҳдид - Россия сигнал билан тўхтатиб бўлмайдиган дронларни ишга туширди!

Ikkilanmay zarba beramiz: AQSh Rossiyaga ochiq tahdid qildi!

Москвага огоҳлантириш. Россия учун оғир кунлар яқинми?

Xitoy Avstraliyani o‘rab oldi

Хитойнинг иккита кемасида 144 та вертикал учириш мосламаси (VLS) жойлаштирилган.

Rossiya AQShga rad javobini berdi: Urush tugamaydi!

Россия АҚШ таклифини қабул қилмади. Украина бўйича келишув имконияти қолмадими?

Rossiya Su-35’larni Xitoyga sotib xato qildimi? Xitoy Su-35’larni uchish uchun emas, nusxa olish uchun olgan!

Россия қирувчи самолётларининг Хитойга сотилиши хато деб баҳоланди.

Ukrainada tinchlik uchun uch shart e’lon qilindi

Украина тинчлик учун шарт қўйди – Европа ва АҚШ қандай жавоб беради?

Rossiya Xitoydan tinchlikparvar kuchlarni qabul qilishga rozi

Москва якуний тинчлик келишуви бўйича музокараларда муваффақиятга эришилса, Украинада вақтинчалик ўт очишни тўхтатишга тайёрлигини билдирди, деб хабар бермоқда Bloomberg манбалари.

Nursulton Ro‘ziboyev: "Mashrabjonning ahvolini ko‘rib, UFC tugul, umuman boshqa jang qilishini xohlamadim"

Ўзбекистонлик UFC жангчиси Нурсултон Рўзибоев укаси Машрабжоннинг Жаред Гордонга қарши бекор бўлган жанги ҳақида гапирди.

Suv ostida ko‘rilgan eng ulkan tirik mavjudot: U 34 metr uzunlikda va Napoleon davridan beri yashab kelmoqda

Океаннинг ўзидан пайдо бўлган маржон рифлари ернинг хазинаси ҳисобланади, чунки улар кўплаб денгиз жонзотларига бошпана беради ва...

Rossiyaliklar rekord sur’atda o‘lmoqda

2024-йил якунларига кўра, Россияда табиий йўқотиш – яъни вафот этганлар ва туғилганлар сони орасидаги фарқ 596,2 минг кишини ташкил этди.

Qurbon hayiti kuni qo‘y so‘yishni to‘xtatishga chaqirdi

Бу йил ёғингарчилик 30 йиллик ўртача кўрсаткичдан 53 фоизга кам бўлиб, натижада чорва учун яйлов етишмайди.

Ruslar Putinga qarshi chiqdi

"Россия Путинга қарши" юриши бошланди.

Rossiya qurilish maydonlarida O‘zbekiston, Tojikiston va Qirg‘iziston muhojirlarini o‘rnini egallaydigan millat paydo bo‘ldi

Мутахассиснинг таъкидлашича, сўнгги пайтларда ўзбекистонликлар учун Россия бозорининг жозибадорлиги пасайган, чунки уларнинг ўз ватанида иқтисодиёт ва қурилиш соҳаси жадал ривожланмоқда.

Ukrainaning yangi daxshatli quroli ko‘rsatildi: Rossiyaga yangi "Neptun" bilan zarba berildi

Украинада 1000 километр узоқликка учувчи янги "Узун Нептун" қанотли ракетаси мавжуд ва у аллақачон уни Россияга қарши қўллади.

Chegara nizolari tugadi: SSSR merosi tarixga aylanmoqda!

Минтақада катта бурилиш. Советдан қолган низоларга нуқта қўйилди.

Favqulodda Xabar! Ukraina Qo‘shinlari Sudjani tark etdi

Украина қўшинлари Суджадан чекинди – бу нимани англатади?

Markaziy Osiyoning nodir yer boyliklari: AQSH, Yevropa va Xitoy haqiqiy kurashga kirishdi!

Қозоғистон, Ўзбекистон ва Тожикистон Ғарб билан Хитой ўртасида.

"Oltin" mamlakatlar e’lon qilindi: O‘zbekiston, Xitoy va Qozog‘iston yetakchi

Олтинга талпинган давлатлар! Дунёнинг турли мамлакатлари марказий банклари уч йил кетма-кет захираларини тўлдириш учун 1000 тоннадан ортиқ олтин сотиб олмоқда.

Erdo‘g‘an va Tramp o‘rtasidagi suhbat ortida nima bor?

Эрдўған Вашингтондан нима кутяпти? CAATSA санкциялари бекор қилинадими?

Ukraina hududlaridan voz kechadimi? AQSh rejasi oshkor bo‘ldi!

Москва рози бўлмаса, АҚШ ҳаракатга ўтади...

Diskotekada o‘nlab yoshlar yonib ketdi

Шимолий Македониядаги фожиа қурбонлари сони кескин ошди.

"95 kun ochiq okeanda – tirik qolishning o‘zi hayratlanarli!"

Тирик қолиш учун тошбақа еган. 95 кун океанда ёлғиз қолган балиқчи қандай тирик қолди?

Qimmatga tushgan qahva! Starbucks kuryerga 50 million dollar to‘laydi

Қаҳва шунча пулга тушиши мумкинми? Starbucks даҳшатли товонга маҳкум қилинди.

Zaporojyega dron yog‘di: Ukrainaga havodan bosim uyushtirildi!

Дронлар жанги... Россия Запорожье вилоятига бир суткада 438 зарба берди.

AQSh husiylarga qarshi urush boshladi

Трамп ҳаво ҳужумларини кузатмоқда....

Ofat tornadosi Amerikani titratdi: o‘nlab qurbonlar, yuz minglab odamlar elektrsiz!

Табиат ўз қаҳрини тўкди... АҚШда торнадо кўплаб инсонларни ҳаётдан олиб кетди!

Suriyada kuchli portlash sodir bo‘ldi

Бу ҳақда Сурия-ТВ телеканали хабар берди .

AQSh Adliya vazirligi tuxum yetishmasligi bo‘yicha tergov boshladi

АҚШ Адлия вазирлиги компаниялар нархларни ошириш мақсадида тухум етказиб беришни сунъий равишда чеклаб қўйган ёки йўқлигини аниқлаш учун текширув бошлади, деб хабар берди Gefluegelnews 14 март куни.

Belgradda hibsga olingan namoyishchi prezident qarorgohini portlatib yuborish bilan tahdid qildi

Бу ҳақда “ТАСС”ГА таяниб , “Репорт” республика Ички ишлар вазирлиги маълум қилди.

AQShda tornado va bo‘ronlar 16 kishining hayotiga zomin bo‘ldi

Бу ҳақда NBC News хабар берди.

AQSh va Buyuk Britaniyaning Yamandagi aviazarbalari natijasida to‘qqiz kishi halok bo‘ldi

Бу ҳақда Ал Маядеен телеканалига Соғлиқни сақлаш вазирлигининг ҳусийлар ҳукуматидаги вакили Анис ал-Асбахий маълум қилди

Isroilning G‘azodagi hujumlari qurbonlari soni 48 543 nafarga yetdi

Хабар қилинишича, сўнгги 48 соат ичида яна 19 нафар ҳалок бўлган ва 26 нафар ярадорнинг жасади эксклавдаги шифохоналарга етказилган.

Ukraina Kurskga hujum qilib katta xatoga yo‘l qo‘ydi

Европада Украина Қуролли Кучларининг Курскдаги ҳужуми ҳарбий хато деб баҳоланди.

Trampdan 3-jahon urushi haqida dahshatli ogohlantirish – bu urush "boshqacha" bo‘ladi!

Доналд Трамп 3-жаҳон уруши "бошқа урушлардан фарқ қиладиган уруш" бўлиши ҳақида огоҳлантириш берди.

La-Mansh bo‘g‘ozi orqali maxfiy neft tashuvi – Putin urushni qanday moliyalashtirmoqda?

Ҳар куни 15 та махфий танкер Ла-Манш бўғозидан ўтяпти – бу кимга фойда?

Falastinliklar shafqatsiz ravishda o‘qqa tutildi

Исроил ҳужумлари Ғазо шимолида 5 кишининг жонига зомин бўлди, жанубий Рафаҳ эса ўққа тутилди. Бу қирғин тўхтайдими? АҚШнинг режаси амалга ошадими? Ғазо халқига адолат ўрнатиладими?

Serbiyadagi namoyishlarda minglab odamlar qatnashmoqda

Намойишчилар президент Вучич тарафдорлари ишлатган тракторларнинг ойналарини синдириб, шиналарини ҳавосини туширган.

Xitoy genosidni yashirmoqda: Pekinda g‘arblik jurnalistlar uchun sahnalashtirilgan tomosha

Хитой пойтахтида хорижлик журналистлар иштирокида тадбир ташкил қилиб, Шарқий Туркистондаги зулмларини оқлашга уринди.