Chorvoq suv omboridagi gidrotexnika inshootlarining xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha qator ishlar amalga oshirildi

Chorvoq suv ombori “O‘zbekgidroenergo” AJ tasarrufida bo‘lib, suv omboridagi gidrotexnika inshootlarining xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha qator ishlar amalga oshirildi. Bu haqda “Gidrotexnika inshootlari xavfsizligini baholash va monitoringini yuritish” MCHJ Bosh mutaxassisi Elbek Temishov aytib o‘tdi.

"2021 yilda “Gidrotexnika inshootlarini baholashva monitoringini yuritish markazi” tashkil etildi. Shu markaz bilan hamkorlikda 2021–2022 yillarda Chorvoq suv ombori gidrotexnika inshootlari uchun xavfsizlik mezonlari ishlab chiqildi. Bugungi kunda suv ombordagi 85% nazorat o‘lchash qurilmalari uchun xavfsizlik ko‘rsatkichlari joriy etildi. Ular 3 ta asosiy ko‘rsatkichdan iborat:

1. Ishchi holat ko‘rsatkichi,
2. M-1 — potensial xavfli holat,
3. M-2 — avariya oldi holati.

Shu ko‘rsatkichlar asosida biz to‘g‘ondagi filtrasiya va deformasiya rejimini kunu-tun to‘liq nazorat qilib kelyapmiz", deydi u.

Mutaxassisga ko‘ra, 2023–2024 yillarda filtrasiya bo‘yicha chuqur instrumental kuzatuvlar, geofizik tadqiqotlar va geodezik o‘lchashlar olib borildi. Ushbu tahlillar asosida “Gidroproyekt” AJ tomonidan filtrasiya suvlarini barqarorlashtirish bo‘yicha loyiha ishlab chiqildi. Natijada 2024 yilda to‘g‘onning chap qanotida sementasiya ishlari amalga oshirildi va 2025 yilda ko‘p yillik ko‘rsatkichlarga nisbatan filtrasiya suv sarfi 100 litr/sekundga kamaytirildi.

Bugungi kunga kelib Chorvoq suv omborida jahon talablariga javob beradigan ATNT (avtomatlashtirilgan tashxis-nazorat tizimi) barpo etildi. 428 dan ortiq nazorat o‘lchash qurilmasi to‘liq avtomatlashtirildi. Italiyaning “SisGeo” kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan zamonaviy datchiklar o‘rnatildi.

Hozirda har bir qurilmadan ma’lumotlar onlayn ravishda kunu-tun kuzatilmoqda. Bu jarayon suv ombori dispetcher markazida,“O‘zbekgidroenergo” AJ vaziyatlar markazida va “Gidrotexmonitoring” MCHJ tahliliy markazida nazorat qilinadi. Eng asosiysi, xavfsizlik mezonlari ushbu onlayn tizimga integrasiya qilingani sababli, gidrotexnika inshootlari holati real vaqtda monitoring qilib borilmoqda.