Abu Nosir Forobiyning qo‘lyozmasi Turkiyada topildi

Qo‘lyozmalar va nodir kitoblar milliy markazi mutaxassislari buyuk mutafakkir, olim Abu Nosir al-Forobiyning Turkiyada topilgan qo‘lyozma nusxasini chop etdi, deb xabar beradi Kazinform.

Qo‘lyozma arab tilida yozilgan. XIII asrda yozilgan bu asar bugungi kungacha to‘liq o‘rganilmagan.

“Al-Forobiyning “Musiqa sohasiga muqaddima” nomli asari hijriy 655 yil 12 jamoli auval, Grigoryan kalendari hisobi bo‘yicha 1257 yil 3 iyun, dushanbaga to‘g‘ri keladi. Qo‘lyozma 243 sahifadan iborat. Qo‘lyozma asl nusxaga nisbatan ko‘chirilgan. Asarda musiqa faniga oid masalalar chuqur o‘rganilib, musiqiy kompozisiya texnikasi, Sharq va O‘rta Osiyo cholg‘u asboblari atroflicha yoritilgan. Nusxa uch haftada chop etildi”, – deydi restavrasiya bo‘yicha mutaxassis Janserik Beysenqulov.

“Musiqa sohasiga muqaddima” qo‘lyozmasi uch qismdan iborat bo‘lib, asarda musiqa san’atining tamoyillari, asosiy atamalari va musiqa predmeti ko‘rsatilgan. Mutaxassislarning fikricha, kitobda cholg‘u asboblari, turli kuylarning kompozisiyasi, toifasi va boshqa jihatlari keng yoritilgan.

Olim mutafakkir Abu Nosir Forobiyning asari Turkiyaga safari chog‘ida Sulaymoniya kutubxonasidan topildi. Qo‘lyozmalar va nodir kitoblar milliy markazi mutaxassislari 2022 yilda 9 ta davlatga 11 ta tadqiqot safari uyushtirdi.

“Arxiv-2025” loyihasi doirasida Qozog‘iston Respublikasi Madaniyat va axborot vazirligi tomonidan qator loyihalar amalga oshirildi. Mamlakat va xorijiy arxiv va muzeylar, kutubxonalar va ilmiy markazlardan Qozog‘iston tarixiga oid hujjat va materiallarni izlash va aniqlash bo‘yicha ilmiy tadqiqot ishlarini tashkil etish, ularning nusxalarini olish, ilmiy muomalaga kiritish ko‘zda tutilgan.

“QR Milliy arxivi va Markaziy davlat arxivi, Markaziy davlat kino va foto hujjatlari va audioyozuvlar arxivi, Qo‘lyozmalar va nodir kitoblar milliy markazi, Germaniya, Rossiya, Turkiya, Vengriya, Tatariston, Qirg‘iziston, Chexiya , Fransiya, Eron Islom Respublikasi, Misr kabi davlatlarda bo‘lib, tarixiy hujjatlar nusxalarini mamlakatga olib kelishdi. Hozirgi kunda olib kelingan qo‘lyozma va arxiv hujjatlari mutaxassislar ishtirokida o‘rganilmoqda”, – dedi Arxiv, hujjat va kitob ishlari qo‘mitasi raisi Quat Borash.