Хато қилиш қўрқувини қандай енгиш мумкин?

Кўпинча одамлар хато қилишдан қўрққанликлари сабабли ҳеч қандай чоралар кўришга қодир эмаслар. Аммо, агар сиз ушбу масалани батафсил ўргансангиз, бошқа қўрқувлар бунга ҳисса қўшишини тушунишингиз мумкин. Масалан, одам шунчаки бошқалар олдида аҳмоқона кўринишдан ёки вақтни сарфлашдан қўрқади.

Қандай қилиб нотўғри бўлишни билинг

Дунёда идеал одамлар йўқ ва ҳар бир инсон, ҳеч бўлмаганда бир марта, ҳаётида хатога йўл қўяди. Эртами-кечми хато қилишингизни ўзингиз тушуниб олинг, шунинг учун фақат шу фикр билан тинчланиб, тинч яшашингиз керак. Сиз хоҳлаганингизча идеал эмассиз ва номукаммал одамлар хато қилишади.

Хатоларни тузатиш

Агар сиз доимо хато қилишдан қўрқсангиз, унда мақсадга эришиш учун нима қилиш кераклигини билмай қоласиз. Агар хоҳлаган нарсангизга эришишнинг ягона тўсиғи аҳмоқ ва кулгили кўринишдан қўрқиш бўлса, унда сиз ўзингизнинг ишончингиз ҳақида ўйлашингиз керак. Сиз кераксиз сиқилишдан халос бўлишингиз керак. Унутмангки, нисбатан кучли одам атрофидаги кишиларни танқид қилиш аҳамиятсиз. Мақтовни фақат хато қилишдан қўрқмасдан қийинчиликларни енгиб ўтишни ўрганган киши олади. Бундай шахсиятлар ҳеч қачон ғалаба ёки мағлубият таъмини бошидан кечирмаганлар даражасида бўлмайди.

Тириклигингизни ҳис этинг

Мақсадга эришиш йўлидаги хатолар одам учун ўзига хос багаж бўлиб хизмат қилади, бу эса бўрон пайдо бўлишига катта ёрдам беради. Фаол бўлмаган ва хато қилишдан қўрқадиганлар ушбу бўронлардан бирида жуда қаттиқ жароҳат олишлари мумкин. Хатолар қилиш орқали сиз жасоратли бўласиз, бу сизга хато қилиш қўрқуви билан курашишга ёрдам беради.

Вақт ўтиши билан сиз бирон бир нарсадан қўрқишни енгиш осонроқ бўлишини тушунасиз ва илгари хаёлингизга ҳам келтирмаган ишларни қила бошлайсиз. Қандай қилиб хатоларга йўл қўйишни ва унга тўғри муносабатда бўлишни ўргансангизгина, ўзингизни тирик ҳис қиласиз ва ҳаётингиз янги ранглар билан тўлдирилади.

Биз жонли ва воқеаларга бой ҳаёт кечирадиган, аҳмоқ бўлиб кўринган одам ҳақида гапириш мумкинми? Сиз скамейкада ўтиришни тўхтатишингиз ва ўйинда иштирок этишни бошлашингиз керак. Билингки, ҳаётингиз муаллифи фақат сизсиз.

Қўрқувни енгиш учун психологик маслаҳатлар

Психологлар узоқ вақт давомида одамларда қўрқув сабабларини ўрганишди. Инсон қўрқувни ҳис қилмаслиги нотўғри ва имконсиз, аммо уни энгиб ўтишга қодир одамлар бор ва ҳеч нарса қилмасдан қўрқишни давом эттирадиганлар бор. Психологлар ушбу нохуш туйғуни энгиб ўтиш учун қандай тавсиялар беришди:

Ҳеч қачон ўз қўрқувингизни рад этишга уринманг, шунчаки уларни қабул қилинг ва улар билан ишлашга ҳаракат қилинг;

Сизга ноқулайлик туғдирадиган аниқ стимулларни таҳлил қилинг. Ушбу интроспексияни амалга оширганингизда, ўзингизнинг қўрқувингиз билан курашишга ёрдам берадиган стратегияни ишлаб чиқишингиз мумкин;

Ўзингизнинг қўрқувингизни яхшиланг. Ахир, агар сиз ёнғинни кузатсангиз ёки ушбу ҳодисанинг қурбонига айлансангиз, унда оловга нисбатан қўрқувни тушуниш мумкин;

Аммо, агар сиз ҳар доим печька ёқсангиз, иситма кўтарилса, унда бу қўрқув мутлақо мантиққа эга эмас ва унга қарши курашиш керак бўлган фобия;

Бошқаларнинг қўрқувлари билан қандай курашаётганига қаранг, шунда сиз бундай ҳис-туйғуларни бошдан кечириш одатий ҳол эканлигини тушунасиз;

Ўзингизни қадрлашингизга эътибор беринг ва уни бироз яхшилашга ҳаракат қилинг. Масалан, агар сиз бошқа одамлар билан мулоқот қилишдан қўрқсангиз. Бундай ҳолда, бу сиз шунчаки чуқур тушкунликка тушишингизга олиб келиши мумкин;

Ўзингизнинг қўрқувингиздан қочманг, балки уларни энгиб ўтишни ўрганинг. Агар сиз самолётда саёҳат қилишдан қўрқсангиз, унда бу қўрқув сизни зерикарли кундалик ҳаётда давом эттиришингизга олиб келиши мумкин;

Дам олиш техникасидан фойдаланинг. Қўрқув ҳисси сизни қамраб олганда, нафас олиш техникаси бу ҳолатда ажойиб ёрдамчи бўлади, бу сизни тинчлантиришга ва хотиржам бўлишга ёрдам беради;

Агар қўрқувни енгиб чиқа олсангиз, турли хил майда-чуйда ишларни бажариб, ўзингизни рагъбатлантиринг. Масалан, агар сиз бирон сабабга кўра ҳайдашдан қўрқсангиз, унда сиз рульда ўтириб, ҳеч кимга қарам бўлмаслигингиз ва салқин саёҳатга чиқишингиз мумкинлиги ҳақида ўйлашингиз керак.

Руслан Максимов тайёрлади.