Тартибсизлик яхши, уруш ёмон: Россия Исроил-Эрон кескинлашувидан нимани хоҳлайди

Россия Украинадаги ҳарбий ёрдам учун Эронга қарам, аммо Ҳизбуллоҳ билан мураккаб алоқаларга эга.

Байрутда яшовчи россиялик тадқиқотчи ва фотосуратчи Анна Левина Исроилнинг Ливанга ҳужумига тайёргарлик кўриб, зарур материалларни йиғди.

«Бу туйғу, албатта, ёқимсиз, лекин мен бу дақиқани бир йилдан бери кутган эдим», деди Левина. Сўнгги вақтларда исроилнинг Ливаннинг кўплаб қисмларига, жумладан Байрутга ракета зарбалари кескин кучайган.

Левина Исроил қандай қилиб турар-жой биноларини бомбардимон қилгани ҳақида гапирди.

«Бунга инсоний даражада чидаш қийин», деди у.

Унинг мамлакати Россия учун ҳам Исроил ва унинг қўшнилари ўртасидаги кенгайиб бораётган уруш стратегик даражада қийин, дейди таҳлилчилар.

Президент Владимир Путин даврида Россиянинг ташқи сиёсати АҚШ бошчилигидаги дунё тартибига муқобил бўлган «кўп қутбли дунё» атрофида айланиб бормоқда. Исроил ва Эрон ўртасидаги тўғридан-тўғри қарама-қаршилик истиқболлари кучайган ва уруш Ливанга ҳам кескин равишда кенгайиб бораётган бир пайтда, бу сўнгги инқироз Россиянинг глобал куч сифатида манфаатлари учун нимани англатади?

«Араб-Исроил можаросининг давом этаётган кучайиши Россияни жиддий ташвишга солмоқда», деди Халқаро ҳамкорлик маркази асосчиси, Дигория экспертлар клуби таҳлил маркази аъзоси Алексей Малинин Ал-Жазира билан суҳбатда.

“Аммо бу саъй-ҳаракатлар доимий равишда қаршиликларга дуч келади, бу Қўшма Штатларнинг Исроилни деярли ҳар қандай вазиятда, биринчи навбатда, ҳарбий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш истагида ифодаланади. Кейинчалик Ливанни жанг майдонига айлантириш учун фойдаланилган бу ёрдам АҚШнинг бу минтақада тинчликни таъминлаш истаги ҳақидаги барча баёнотларни бекор қилади «.

Қўшма Штатлар ва унинг иттифоқчиларининг Исроилни қатъий қўллаб-қувватлашидан фарқли ўлароқ, Россия Ташқи ишлар вазирлиги Исроил қўшинларининг Ливанга киришини қоралаб, Исроилни аскарларини олиб чиқишга чақирди. Аввалроқ Россия ҳам «Ҳизбуллоҳ» етакчиси Ҳасан Насруллоҳнинг ўлдирилишини қоралаб, «кейинги кескинлашув учун тўлиқ жавобгарликни Исроил ўз зиммасига олишини» айтган эди.

Россия ўзининг Украинага бостириб кириши учун Эрондан катта ёрдам олди ва буни Теҳроннинг минтақадаги манфаатларига боғлади.

Озарбайжоннинг Боку шаҳрида жойлашган Яқин Шарқ бўйича мустақил россиялик мутахассис Руслан Сулаймонов “Россия сўнгги икки ярим йил давомида Эрон билан яқиндан ҳамкорлик қилмоқда, лекин фақат ҳарбий соҳада, деди.

«Эрон қуролларига талаб катта. Улар ҳеч қачон бундай талабга эга бўлмаган ва Россия Эрон қуролларига қарам бўлиб қолган».

Эронлик ҳарбий инструкторлар, дейди Сулаймонов, ҳозир Россияга ташриф буюриб, Россияда Шаҳед дронларини ишлаб чиқарадиган завод қуришга ёрдам бермоқда.

«Натижада Россия Эроннинг Яқин Шарқдаги Ҳизбуллоҳ ҳаракати каби иттифоқчиларини қўллаб-қувватлашга мажбур бўлди», - дейди Сулаймонов.

Малинин Вашингтонни тинчлик ўрнатиш саъй-ҳаракатларини пучга чиқаришда айбласа, Сулаймоновга кўра, Москванинг минтақадаги сиёсати бевосита »Эрон орбитасига тушиш« натижасидир.

Тартибсизликни хуш кўради, лекин урушни хоҳламайди

Малинин ҳам, Сулаймонов ҳам Россия бошқа урушни хоҳламайди деган фикрда.

»Москва катта олов бўронидан манфаатдор эмас", деди Сулаймонов.

«Биз буни апрель ойида кўрдик. Эрон ва Исроил аллақачон катта урушга киргандек туюлганда, Россия аниқ Эрон томонини олмади. Россия ҳам Эронни, ҳам Исроилни вазминлик кўрсатишга чақирди», деди у апрель ойида Исроил Дамашқдаги Эрон консуллигига зарба бериб, Эроннинг юқори мартабали ҳарбий қўмондонларини ўлдирганидан сўнг юзага келган зиддиятга ишора қилиб, Эрон бунга жавобан Исроилга биринчи марта ракета зарбаси берган.

Шу билан бирга, Сулаймонов «Россия Яқин Шарқдаги тартибсизликдан фойда кўради», дея қўшимча қилди.

«Америкаликлар энди Украинадаги урушдан чалғидилар: улар Яқин Шарқдаги вазиятни ҳал қилиш учун кўп вақт сарфлашлари керак».

«Аммо шу билан бирга, Кремль [янги] йирик урушни кўришни истамайди», деб таъкидлади у.

Россия ва Эрон АҚШ билан ўзаро қарама-қаршиликка эга. Улар, шунингдек, Сурия президенти Башар ал-Ассадга умумий иттифоқдош бўлиб, унинг мамлакатидаги фуқаролик уруши пайтида аралашади. Россия ҳарбий самолётлари қаршилик кучлари назоратидаги шаҳарларни бомбардимон қилди, Ҳизбуллоҳ эса ерда шиддатли жанг қилди. Россиянинг Сурияда стратегик манфаатлари, жумладан, ҳарбий базалари, шунингдек, нефть ва газ конлари мавжуд.

Исроил билан зиддиятни юмшатиш учун Москва Теҳрондаги таъсиридан фойдаланиб, Ҳизбуллоҳни Сурия-Исроил чегарасидан чекинишга кўндирди.