Исроил таваккал қиладими?

«Охирги кунларда биз Ҳизбуллоҳга улар тасаввур ҳам қила олмайдиган қатор ҳужумлар уюштирдик. Агар Ҳизбуллоҳ бизнинг хабаримизни тушунмаса, сизга ваъда бераман. Биз шимолдаги аҳолимизни ўз уйларига соғ-саломат қайтаришга қатъий қарор қилдик», деди Исроил Бош вазири Бинямин Нетаняху, Тел-Авивнинг бу урушдаги мақсадларини айтиб.

Уни Исроил армияси Бош штаб бошлиғи Герзи Ҳалеви ҳам «Ҳизбуллоҳга танаффус қилиб бўлмайди», деди. Операция «Шимолнинг ўқлари» деб номланган. Унинг асосий мақсади Ливандан келаётган таҳдидни бартараф этиш ва эвакуация қилинган 60 минг исроилликни мамлакат шимолидаги уйларига қайтаришдир.

Байрут Ғазо секторида сулҳ тузилмагунча Ливан жанубидаги ёнғин тўхтамаслигига ишонч билдирмоқда.

Исроил матбуотига кўра, Тел-Авив яқинда АҚШга ушбу сулҳнинг янги шартларини жўнатган ва уларда илгари Исроил расмийлари учун номақбул бўлган фикрлар мавжуд. Хусусан, улар ХАМАС сиёсий бюроси раҳбари Яҳё Синварнинг Ғазо секторини тарк этишига келишиб олдилар.

Нетаняхунинг ҳаракатлари у шимолда жанг қилиш учун зарур бўлган кучларни бўшатишга интилаётганини кўрсатади.

Ўтган ҳафта охирида Исроил ҳаво кучлари 2006 йилги урушдан бери Байрутга энг йирик ҳужумини амалга оширди. Юзлаб одамлар, жумладан 50 бола ва 95 аёл ҳалок бўлди.

Қурбонлар орасида Ҳизбуллоҳнинг ракета бўлинмаси бошлиғи Иброҳим Қубайси ва Ҳизбуллоҳнинг Шайх Ҳасан Насруллоҳдан кейинги иккинчи қўмондони Иброҳим Ақил ҳам бор. У ҳаракатнинг барча қуролли кучларининг бош қўмондони бўлган ва кўп йиллар давомида Ҳизбуллоҳнинг қўшни давлатларда фаол бўлган Радван махсус бўлинмасини тайёрлашга масъул бўлган.

У 1985 йилда 58 франтсуз аскари ва 241 америкалик ҳалок бўлган АҚШ денгиз пиёдалари казармасига ҳужум уюштирганлардан бири сифатида АҚШ ҳуқуқ-тартибот идоралари томонидан қидирилган.

Исроил матбуоти Тел-Авивдан бомбардимон қилиш натижасида Ҳизбуллоҳ ракета арсеналининг ярмидан айрилганини хабар қилмоқда. Бироқ, шунга қарамай, ҳаракат Тел-Авив ҳужумига яҳудий давлати ҳудудига кенг кўламли ҳужум билан жавоб берди. Мамлакат шимолига 140 та ракета учирилди, улар орасида парвоз масофаси 100 км дан ортиқ бўлган сўнгги Фади-3 «ер-ер» ракеталари ҳам бор. Уларнинг аксарияти Ҳайфа чеккасига учиб кетишди. Исроил шимолидаги Тиберия ва Сафедда ҳам ҳаво ҳужуми сиреналари янгради.

Айни пайтда Эронпараст шиа ташкилотлари Исроил ҳудуди ва Ироқдан ҳужумлар уюштирмоқда. Шундай қилиб, зиддият кучайиши мумкин. Шу билан бирга, томонлар фақат душманнинг ҳарбий инфратузилмасига зарба бераётганликларини эълон қиладилар.

Савол шундаки, томонлар қуруқликдаги жангларга ўтадими ёки бир-бирининг ҳудудига масофадан зарба бериш билан чекланади. Бир томондан, Исроил бош вазирининг сўзлари унинг Ҳизбуллоҳ билан уруш бошлаш ҳақидаги олдинги таҳдидларидан унчалик фарқ қилмайди. Бошқа томондан, жалб этилган куч ва воситалар кўлами ошиб бормоқда, бу эса ҳарбий ҳаракатлар давом этиши жуда реал эканлигини англатади.

Бундан ташқари, парламент хавфсизлик қўмитасининг матбуот учун ёпиқ ўтказилган йиғилишида Нетаняху «Ҳизбуллоҳ ҳужумга уринишларини тўхтатмагунча, унинг қўл ва оёқларини кесиб ташлашга» ваъда берган ва қуруқликдаги операциясиз Исроил буни амалга ошириши даргумон. чегарадан ҳаракатни олиб ташлаш имкониятига эга бўлиш.

Исроил армияси вакиллари «армия тўлиқ жанговар шайликда» эканини таъкидлаб, қуруқликдаги операция эҳтимолини истисно қилмаслигини айтишди. Шунингдек, мамлакат оммавий ахборот воситалари Ливанга берилган жорий зарбалар ҳали бошланиши, бундан кейин эса яна кўп зарбалар бўлишини хабар қилмоқда.

Бироқ, уларнинг кўпчилиги ҳозирда қуруқликка бостириб кириш ҳақида гап бўлиши мумкин эмаслигига ишонишади.

Ғарб бўлаётган воқеалардан норозилигини билдирди. Европа дипломатиясининг истеъфодаги раҳбари Хосеп Боррелл ҳарбий ҳаракатларни тўхтатишга чақирди, Оқ уй матбуот котиби Жон Кирби эса Исроил расмийлари АҚШни Байрутга зарба берилгани ҳақида хабардор қилмаганини таъкидлади.

АҚШда президентлик сайловлари 5 ноябрь куни бўлиб ўтиши кутилаётган бир пайтда Демократик партиядан номзод Камала Харрис на Фаластин, на Исроил тарафдори бўлган америкалик фуқароларни бегоналаштирмасликка интилмоқда.

Ливандаги жанговар ҳаракатларнинг кучайиши БМТ Бош Ассамблеясининг Нью-Йркдаги Олий даражадаги ҳафталигига тўғри келди. Оммавий ва парда ортидаги муҳокамаларнинг асосий мавзуларидан бири Яқин Шарқдаги вазиятнинг кескинлашуви ва янги кенг кўламли урушнинг олдини олиш бўлади. 27 сентябрь куни БМТ Хавфсизлик кенгашининг навбатдан ташқари йиғилиши ўтказилиши режалаштирилган.

Эрон президенти Масуд Пезешкиан «Исроил ҳаммани урушга тортиб, минтақани беқарорлаштиришни истайди», деди. У Теҳрон Ҳизбуллоҳни ёлғиз ташлаб қўймаслигидан огоҳлантирди ва «Ислом дунёси Ливаннинг бошқа Ғазога айланишига йўл қўймаслигини» таъкидлади.

Шарқшунос, публицист, Телеграм-канал муаллифи «Шарқий дарвоза» рус тилида ТРТ билан суҳбатда Исроил қуруқликдаги операцияни бошласа, партизанлар урушига ихтисослашган ва жанговар тажрибага эга «Ҳизбуллоҳ»нинг қаршиликларига дуч келиш хавфи борлигини таъкидлади. Суриядаги операциялар ва муҳим арсеналлар.

«Бундан ташқари, Ливан гуруҳининг ХАМАСдан фарқли ўлароқ, таъминот билан боғлиқ муаммолари камроқ. Ва фақат ҳаво ҳужумлари билан қандайдир тараққиётга эришиш қийин бўлади. Айни пайтда турли томонлар БМТ Хавфсизлик Кенгашининг 1701-резолюцияси асосида кескинликни пасайтириш масаласини кўтармоқда. Ушбу ҳужжат 2006 йилда Иккинчи Ливан урушини тугатиш мақсадида қабул қилинган. Нуқталардан бири Ҳизбуллоҳ кучларининг Литани дарёси орқали олиб чиқиб кетилишини назарда тутган эди», - дея тушунтирди сиёсатшунос.

Унинг қўшимча қилишича, назарий жиҳатдан бу «Исроил шимолини ҳимоя қилади ва унинг аҳолиси уйларига қайтишга имкон беради».

«Исроил раҳбарияти операциянинг мақсадларидан бири сифатида айнан шу нарсани эълон қилмоқда. Аммо бу Нетаняхунинг режаларига деярли тўғри келмайди, у учун Исроилда ҳар қандай енгиллик – бош вазир креслосини йўқотиш ва панжара ортида қолиш эҳтимолигача муаммолар билан тўла», — дея хулоса қилди таҳлилчи.