Xorazmda aqidaparastlikning yangi o‘chog‘i – “Zubayr ibn Avvom” asoschisiga hukm o‘qildi
Yangiariq tumani “Qorako‘z” mahallasida yashovchi Adhambek Qodirov (endigina 25 yoshga to‘lgan) qonun oldida javob berdi. Afsus… Sud jarayonida uning jazosini yengillatishni so‘raganlar topilmadi. Aksincha, ataylab qilingan jinoiy harakat fakt va dalillardan tashqari, yaqinlarning guvohligi asnosida yana ham oshkor bo‘ldi. Axir inson ongini zaharlash, yot va g‘ayriinsoniy aqidalarni o‘zgalar tafakkuriga singdirishga qaratilgan harakatni hech kim ma’qullamasligi aniq. O‘zgalarning tinch va osuda hayotini yot va buzg‘unchi g‘oyalar, aqidalar yordamida izdan chiqarish, turmushini buzishga hech kimning haqqi yo‘q. Bu oqibati juda og‘ir qilmishlar sirasiga kiradi. Adhambek buni bilib turib, o‘z bilganidan qaytmadi. Bu haqda "hudud24.uz" yozmoqda.
U 2019 yilning may oyida Rossiya Federasiyasiga ishlash uchun ketgan edi. Keyinchalik iqrorlik bildirishicha, o‘zga yurtdagi hayotining dastlabki haftalaridanoq ko‘nglida dinga nisbatan ancha-muncha moyillik hissi paydo bo‘lgan, qiziqishi kuchaygan. Bu borada shu paytgacha deyarli “xat-savod” chiqarmagan bo‘lsa-da, o‘zini mo‘’tabar dinimizning zukko va sadoqatli bilimdoni sifatida tutgan yigitcha olis o‘lkalarga borib, uya qurgan din “peshvo”larining buzg‘unchi g‘oyalari, ma’ruzalari bitilgan audio-video lavhalar, yozuvlar, tasvirlarni avvaliga o‘z tanish-bilishlari, keyinchalik esa boshqalarga butun jahon axborot tizimi orqali muntazam ravishda yetkazib turish majburiyatini zimmasiga oldi. Qilmishi qonunga mutlaqo zid, da’vatchilik, aqidaparastlik ekanini bilsa-da, o‘zini bilmagan, sezmagan, ko‘rmagan, eshitmaganga oldi. U diniy amallarga astoydil va azbaroyi ixlos, e’tiqod qo‘ygani, undan ayro yashay olmasligi bois boshi bilan sho‘ng‘igan, dersiz. Aslo unday emas! Uning zang bosgan dili dinimizga yot g‘oyalar olamida yaqindan tanilish, nom chiqarish, o‘zini osmon-u falaklarda ko‘rishni tusaydi. Iymoni sust, aqli zaif bandalar bu yo‘l va undagi xavf-xatarlar, qaltis amallarning bor oqibati-yu, asoratini payti kelib, boshi toshga tegmaguncha idrok eta olmaydi. Taassuf… Bu yo‘lning oxiri va qilmishning intihosini ko‘ra-bila olmaslikning oqibati xorazmlik “dindor”ni har maqomga yo‘rg‘alatdi.
Darvoqe, mo‘min-musulmonlik aslida chin insoniylikdir. Uning farzu-amallarini o‘zgalar ongi, turmushiga ziyon yetkazmagan, tafakkurini chalg‘itmagan holda ado etish insonga qalban va ruhan poklanish imkonini beradi, xayru-savob amallarga undaydi. Adhambek esa bunday insonlar toifasiga kirmasligi aniq.
Xullas, o‘zga yurtda uy-ro‘zg‘ori uchun ishlab, tirikchilik qilish Adhambek uchun asosiy emas, ikkilamchi yumushga aylandi. Butun e’tibori dinni chalamullachasiga targ‘ib-tashviq qilish, uni o‘zgalar ongiga singdirish, miyasini zaharlash, buzg‘unchi g‘oyalarni tarqatishga qaratildi.
“Zubayr ibn Avvom”— internetdagi “og‘u”…
Adhambek “asos solgan” “Atham Qodirov” profili 2019 yilning may oyida faoliyat maydoniga chiqdi. Xorazmlik “peshvo” tez orada ana shu profil orqali “Malika Ahmedova” nomi bilan ataluvchi profil egasi bilan tanishib, o‘zi tomonidan to‘plangan va mamlakatimizda buzg‘unchi g‘oya sifatida e’tirof qilingan radiakal mazmundagi islomiy ma’ruzalar matnini mazkur tizim orqali unga yo‘lladi. Adhambek bu bilan kifoyalanmadi. Atrofiga sinfdosh do‘stlari, qarindosh-yaqinlari, tanish-bilishlardan iborat “tolibi-ilm”larni jamladi. Ularni ham Yaqin Sharqda urush va adovat olovini yoqish, separatizmni kuchaytirishga qaratilgan hatti-harakatlarga fatvo berishdan ham tap tortmaydigan bir qancha aqidaparast “domla”larning ma’ruzalari, audio-video lavhalar bilan muntazam “siylab”, ta’minlab turdi. Bular ham etmaganidek, faoliyatini yanada rivojlantirish yo‘llarini izlashga tushdi. Jahon global axborot tarmog‘ida aqidaparastlikning yangi o‘chog‘i – “Zubayr ibn Avvom” profilini ishga soldi. G‘arazli qarashlarini odamlar orasiga yoyishga qaratilgan yangi buzg‘unchilik o‘chog‘i ana shu tariqa yuzaga keldi.
Bu boradagi ishlari yurishayotganidan ruhlangan aqidaparastda yana bir buzg‘unchi niyat paydo bo‘ldi. Butun dunyoni qamrab olgan ulkan axborot maydonida “Zubayr-Zubayr”, deb atalgan yangi profil paydo bo‘ldi. Albatta uni ham Adhambekning o‘zi yaratdi. (U o‘zining bu tadbirini muqaddam amalda bo‘lgan “Atham Qodirov” profiliga kirish kodini unutib qo‘ygani sababli yaratishga majbur bo‘lgani bilan izohladi.) Diniy parokandalik va yot aqidalarni targ‘ib qiluvchi bunday noxolis “islomiy” ta’lim Yaratgannning bandasiga ro‘shnolik keltirmasligi tayin. Buni Adhambekning xorijiy yurtdagi qizg‘in “diniy” faoliyati ham tasdiqladi. Uzoq-yaqin ellardagi necha-necha fuqarolarning ongu shuuriga chang solindi, necha-necha kishilar ushbu buzg‘unchi da’vatning domiga tushib, uning qurboniga aylanishdi. Adhambek pok niyatli musulmonlar olamiga mutlaqo yot va notanish bo‘lgan, ammo buzg‘unchi g‘oyalar maydonida bir qadar tanilgan kalla emas, salla egalarining ma’ruzalari, audio yozuv va video tasvirlar tushirilgan tasmalarni tarqatishni salkam 1 yil mobaynida kanda qilmay ado etdi. Ana shu muddat ichida o‘zi tanishishga ulgurgan mazkur davomli da’vat, ma’ruza, audio-video lavhalarni jami 17 tasini o‘z profillariga joylab, ko‘plab fuqarolarning ongini “zaharlashga” ulgurdi.
Rossiyadagi salkam 1 yillik xufiya “faoliyat”dan so‘ng 2020 yilning aprel oyida o‘zi tug‘ilib o‘sgan yurtga qaytgan Adhambekning shubhali qadamlari ko‘plar, shu jumladan, tegishli nazorat organlari xodimlarining ham e’tiborini o‘ziga tortdi. Internet olamidagi tegishli profillar egasining haqiqiy nomigina emas, balki u sodir etgan jirkanch qilmishlar ko‘lami ham oshkor bo‘ldi. Tergov organi uning turgan-bitgani buzg‘unchilik va aqidaparastlikdan iborat mazkur davomli kirdikorlarini Jinoyat kodeksining jamoat xavfsizligi va jamoa tartibiga tahdid soladigan materiallarni tayyorlash yoki tarqatishga oid 244-moddasi bilan malakaladi. Sud bu aybni e’tirof etdi. Biroq qonunlarimizdagi bag‘rikenglik va kechirimlilik tamoyili Jinoyat kodeksining zikr etilgan moddasi bunday qilmish va kirdikorlar uchun muqarrar ravishda ozodlikdan mahrum qilish jazosini ko‘zda tutsa-da, unga Jinoyat kodeksining jazoni yengillatishni ko‘zda tutuvchi 57-moddasi qo‘llanilib, 3 yil muddatga ozodlikni cheklash jazosiga hukm qilindi. Darhaqiqat, qonun unga engillik berdi.
Mashhur masaldagi “Yog‘ochning bo‘shini qurt yeydi doim…” degan aqidani barchamiz yaxshi bilamiz. Bilimi va saviyasi past, e’tiqodi sust, ma’naviyati qashshoq odamni yengish, to‘g‘ri yo‘ldan adashtirish oson. Adhambek kabi ongi zaharlangan yoshlarni esa to‘g‘ri yo‘lga solish oson emasligi aniq…
Shuhrat RAZZOQOV,
jinoyat ishlari bo‘yicha Urganch shahar sudi raisi,
Abdulla SOBIROV,
jurnalist
