O‘zbekistonda bolalar nafaqasi va moddiy yordam oluvchilar soni keskin kamaydi

Mamlakatda joriy yil boshidan beri 602 mingdan ortiq oilaga bolalar nafaqasi va moddiy yordam pullari berish to‘xtatilgan.

O‘zbekistonda 2024 yil 1 yanvardan nafaqa va moddiy yordam tayinlash hamda to‘lash bilan Ijtimoiy himoya milliy agentligi shug‘ullana boshladi. Agentlik kam ta’minlangan oilalar soni va ularga berilayotgan moddiy yordam miqdori bo‘yicha oylik hisobot berib kelmoqda.

Moddiy yordam oluvchilar kamaymoqda

Statistik raqamlarga ko‘ra, 2023 yil oktyabrda respublikada 2,3 million oilaga davlat tomonidan bolalar nafaqasi va moddiy yordam berilgan. Keyingi oylarda ijtimoiy nafaqa olayotganlar soni kamayish bosqichiga o‘tgan. Masalan, dekabrda 2,1 million oila nafaqa olgan.

Bolalar nafaqasi va moddiy yordam oluvchi oilalar sonining keskin qisqarishi 2024 yil yanvardan boshlangan. Xususan, shu yilning dastlabki oyida 1,94 million, fevralda 1,72 million, mart oyida 1,53 millionta oilaga bolalar nafaqasi va moddiy yordam berilgan.

Aprelga kelib, bu raqam yanvardagiga qaraganda sezilarli qisqarganini ko‘rish mumkin. Ya’ni o‘tgan oyda 1,34 millionta oila jami 645,5 milliard so‘m bolalar nafaqasi va moddiy yordam pullari olgan. O‘tgan 7 oy davomida (oktyabr–aprel oylari) 940 mingta oilaga bolalar nafaqasi va moddiy yordam pullari to‘lash to‘xtatilgan. Joriy yil hisobidan esa (yanvar–aprel) nafaqa oluvchi oilalar soni 602,4 mingtaga qisqartirilgan.

Apreldagi ko‘rsatkichlar

O‘tgan oyda respublikada 1,34 million kam ta’minlangan oilaga 628,5 milliard so‘m bolalar nafaqasi, 44,5 ming oilaga salkam 17 milliard so‘m moddiy yordam mablag‘lari to‘lab berilgan. Bunda nafaqa oluvchi oilalar ulushi respublika hududlarida yashovchi jami oilalarning 13,8 foizini tashkil etgan.

Mamlakatda nafaqa oluvchi kambag‘al oilalar soni eng ko‘p hududlar sifatida Samarqand va Farg‘ona viloyatlari qayd etilgan.

Samarqanddagi jami oilalar soni 1,12 millionta bo‘lib, shundan 167 mingtasi (16,5 foiz) nafaqa va moddiy yordam olgan. Jumladan, 162,8 ming oilaga 80,6 milliard so‘m bolalar nafaqasi, 4,2 ming oilaga 1,6 milliard so‘m moddiy yordam pullari to‘lab berilgan.

Aprelda Farg‘ona viloyatidagi jami oilalar soni 1,22 milliontani tashkil etgan. Shundan 166,9 mingtasi (14,8 foiz) nafaqa va moddiy yordam olgan. Jumladan, 162,8 ming oilaga 78,1 milliard so‘m bolalar nafaqasi, 4,1 ming oilaga salkam 1,6 milliard so‘m moddiy yordam pullari tarqatilgan.

Bolalar nafaqasi va moddiy yordam oluvchi oilalar soni eng kam hududlar Toshkent shahri, Navoiy va Sirdaryo viloyatlari bo‘lgan.

Masalan, aprel oyida poytaxtda jami 981,3 ming oila mavjud bo‘lib, shundan 26,9 mingtasi 13,2 milliard so‘m bolalar nafaqasi va moddiy yordam olgan. Navoiyda 297,9 ming oila bo‘lib, ularning 30,3 mingtasiga 13,7 milliard so‘m, Sirdaryodagi jami 237,3 ming oiladan 39 mingtasiga ijtimoiy yordam pullari berilgan.

2023 yildagi ko‘rsatkichlar

Statistik raqamlarga qaraganda, 2023 yilda O‘zbekistondagi 2,2 million oilaga jami 12,3 trillion so‘m bolalar nafaqasi va moddiy yordam pullari to‘lab berilgan. Oilalarning 2,13 milliontasi bolalar nafaqasi, qolgan 76 mingtasi moddiy yordam olgan. Umumiy hisobda respublikaning barcha hududlarida yashovchi oilalarning 22,7 foiziga bolalar nafaqasi va moddiy yordam mablag‘lari berilgan.

Jadval: Ijtimoiy himoya milliy agentligi

O‘tgan yili ham moddiy yordam mablag‘lari olgan oilalar soni bo‘yicha Samarqand viloyati yetakchi bo‘lgan. Viloyatda yil davomida 271,8 ming oila bolalar nafaqasi va moddiy yordam pullari olgan. Moddiy yordam pullarini eng kam olgan oilalar Toshkent shahrida qayd etilgan. O‘tgan yilda poytaxtda 32,2 ming oila bolalar nafaqasi va moddiy yordam pullari olgan.

Bolalar nafaqasi va moddiy yordam kimlarga beriladi?

Bolalar nafaqasi va moddiy yordam “Ijtimoiy himoya yagona reestri” orqali kam ta’minlangan oilalarga tayinlanadi. Mazkur mablag‘larni olish uchun murojaatchining har bir oila a’zosiga to‘g‘ri keladigan daromad minimal iste’mol xarajatlari miqdoridan — 648 ming so‘mdan kam bo‘lishi lozim.

Bolalar nafaqasi va moddiy yordam tayinlashda arizachining mehnatga layoqatli oila a’zolari ish bilan band yoki mehnat organlariga murojaat qilgan bo‘lishlari kerak.

Shu bilan birga, talabgordan bittadan ko‘p ko‘chmas mulki, noturar ko‘chmas mulki, yangi avtomashinasi, bankda katta miqdordagi depozitlari va qimmatli qog‘ozlari bo‘lmasligi inobatga olinadi.

Qancha to‘lanadi?

Hozirda bolalar nafaqasi miqdori oilada uch yoshgacha bo‘lgan bir bola uchun 325 000 so‘m. Eng birinchi farzand uch yoshdan katta bo‘lsa, unga 250 000 so‘m to‘lanadi. Ikkinchi farzandga ikki holatda ham 150 000 so‘mdan beriladi. Keyingi farzandlarning har biri uchun 100 000 so‘mdan qo‘shiladi. Moddiy yordam miqdori esa oyiga 380 000 so‘m.