Olimlar yirik galaktikalarning paydo bo‘lish sirini ochishdi
Astrofiziklar koinotning muhim qismini tashkil etuvchi massiv elliptik galaktikalar qanday paydo bo‘lishini aniqladilar.
Bu o‘rganish Nature jurnalida chop etilgan.
Somon yo‘li kabi spiral galaktikalar aylanuvchi disklarga ega, gazga boy va yulduzlarni shakllantirishda davom etadilar. Elliptik galaktikalar esa sferik bo‘lib, deyarli yangi yulduzlar hosil qilmaydi va asosan 10 milliard yil avval paydo bo‘lgan yulduzlardan tashkil topgan.
Elliptik galaktikalarning shakllanishini kosmologiyaning mavjud modellari nuqtai nazaridan tushuntirish qiyin edi. Bu galaktikalar yulduz shakllanishi katta aylanuvchi disklarda sodir bo‘lgan davrda paydo bo‘lgan va ular qanday qilib sharsimon shaklga ega bo‘lganligi noma’lum edi.
Yangi tadqiqotda olimlar ALMA ma’lumotlarini koinotning dastlabki davrida hosil bo‘lgan 100 dan ortiq uzoq galaktikalarda changning tarqalishi haqidagi ma’lumotlarni tahlil qilishdi. Chang yulduzlarning tug‘ilishi uchun zarur bo‘lgan gaz mavjudligining ko‘rsatkichi edi. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, uning ushbu galaktikalarda tarqalishi juda ixchamdir. Va changli hududlarning uch o‘lchovli geometriyasini tahlil qilish bu galaktikalar zamonaviy elliptik galaktikalarni eslatuvchi sferik shaklga ega ekanligini isbotladi.
Olimlar bu shakl gaz va changni ixcham yadrolarga siqib chiqaradigan galaktikalarning bir-biri bilan to‘qnashuvi va qo‘shilishi bilan bog‘liqligini aniqladilar. Bunday jarayonlar elliptik galaktikalarning paydo bo‘lishini tushuntiradigan ilk koinotda keng tarqalgan.
Bu kashfiyot galaktikalar evolyusiyasi va zamonaviy olam tuzilishini shakllantiruvchi jarayonlarni tushunishda muhim qadam bo‘lishi mumkin.
Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)
Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar
Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!
Qozog‘iston Rossiya, Xitoy, Turkiya va Markaziy Osiyo davlatlarini ortda qoldirdi
Қозоғистон иқтисодий фаровонлик бўйича 50 та давлат қаторига кўтарилди.
MMA. Mahmud Muradov ishtirokidagi jang to‘liq davom etdi
Аралаш яккакураш устамиз Маҳмуд Мурадов ўзининг ММАдаги навбатдаги жангини ўтказди.
Rustam Ashurmatovning «Rubin»dagi maoshi ma’lum bo‘ldi
Россия Премьер-лигасида фаолият юритаётган ўзбекистонлик ҳимоячи Рустам Ашурматовнинг «Рубин» клубидаги маоши маълум бўлди.
Ukraina dushman uchun «Jahannam» tayyorladi
Бу ҳақда Украина президенти Владимир Зеленский Борис Патон номидаги миллий мукофотни топшириш чоғида маълум қилди.
«An-Nasr» futbolchilariga avtomobil sovg‘a qildi. Ronaldu va Manega BMW XM topshirildi
Саудия Арабистонининг «Ан-Наср» клуби ўз футболчиларига қимматбаҳо совға тайёрлади.
O‘zbekistonda hafta boshida kutilayotgan ob-havo ma’lum qilindi
«Ўзгидромет» 9-11 декабрь кунлари кутилаётган об-ҳаво маълумотини эълон қилди.
Rossiya Ukrainadan yerlarini qaytarib olganini e’lon qildi
Киев кучлари август ойида қуруқликдан у ерга катта ҳужум уюштирган эди.
Ukraina beshta shaharni yo‘qotish xavfi ostida
Бу ҳақда Олий Раданинг собиқ депутати, ҳарбий хизматчи Егор Фирсов маълум қилди.
16 dekabr kuni yana izg‘irin sovuq qaytadi
Ўзгидромет ўзининг 14-16 декабрь кунлари учун эълон қилган прогнозларида бу хақида маълум қилди.
Ronaldu: «Orzu haqiqatga aylandi»
Криштиану Роналду Португалия 2030 йилги жаҳон чемпионатига мезбонлик қилиши ҳақида гапирди.
Erkinjon Turdimovning yangi ish joyi ma’lum bo‘ldi
Самарқанд вилояти ҳокими лавозимидан озод этилган Эркинжон Турдимов Президент Администрациясига ишга ўтказилади.
Rossiyalik polisiyachilar ommaviy ravishda ishdan ketmoqda
Россияда шундай ҳудудлар борки, у ерда участка полиция инспекторлари лавозимларининг 90 фоизигача бўш, ва битта ходим тўққизта ходим ўрнига ишлашга мажбур бўлмоқда.
Rossiya o‘z ishini boshladi
Россия армияси Украинадаги нишонларга яна камикадзе дронларини учиришни бошлади.
Ronalduning narxi rekord darajada pastladi
«Transfermarkt» портали саҳифаларида «Ан-Наср»нинг юлдуз ҳужумчиси Криштиану Роналдунинг нархи янгиланди.
Qo‘shma Shtatlar Rossiyaga qarshi bayonot bilan chiqdi
Москва Яманнинг “Ансоруллоҳ” гуруҳи билан алоқада экани, Исроил ва унинг иттифоқчиларига қарши амалиётларида унга ёрдам бериш учун қурол жўнатаётгани АҚШнинг ғазабини қўзғатди.
Rossiya Ukrainaga katta hujum boshladi
13 декабрь куни эрталаб Россия Украина ҳудудига 93 та ракета ва 200 га яқин дрон учирди.
Samarqandda 23 yoshli kosmetolog va byuti-bloger o‘zini 8-qavatdan tashlab halok bo‘ldi
Марҳуманинг ўлим сабабини аниқлаш мақсадида суд-тиббий экспертизаси тайинланган.
Xorazmdagi kiyim-kechak do‘konlarida yong‘in chiqdi
Ёнғин натижасида тан жароҳати олган ва вафот этганлар йўқ.
Isroillik ravvin: “G‘azoda hammani, hatto chaqaloqlarni ham o‘ldiring”
Исроил ишғоли остидаги Яффа шаҳридаги Шират Моше Ҳесдер ешива раҳбари Элияҳу Малининг Ғазо аҳолиси, жумладан, болалар ва чақалоқларни йўқ қилишга оид чақирувлари жиддий эътирозларга сабаб бўлди. У ўз нутқида “яҳудийча” уруш тамойилларини мисол қилиб келтирган.
Ukrainaga keng ko‘lamli hujum: 300 ga yaqin raketa va dronlar
Украина президенти Владимир Зеленский маълум қилишича, бугунги ҳужум пайтида Россия қўшинлари Украинага қарийб 93 та ракета ва 200 га яқин учувчисиз қурилма учирган.
Kreml Trampning Ukrainaning Rossiyaga bergan zarbalarini tanqid qilganini olqishlaydi
«Биз ўт очишни тўхтатмоқчи эмасмиз, биз шартлар бажарилиб, барча мақсадларимизга эришгандан сўнг тинчлик бўлишини истаймиз», — деди Песков.
Rossiya Yevropa Ittifoqi sanksiyalar tufayli qancha zarar ko‘rganini e’lon qildi
Россия Федерацияси ташқи ишлар вазири ўринбосари Александр Грушконинг таъкидлашича, Европа Иттифоқи Россияга қарши санкцияларнинг таъсирида катта иқтисодий зарар кўрмоқда.
AQSh Ukrainaga shoshilinch yordamni e’lon qildi
Жо Байден «биз ушбу маъмуриятни охиригача қўшимча пакетлар билан таъминлашни давом эттирамиз,» деб айтган.
Sergelidagi MaxWay binosida yong‘in chiqdi
Янги Сергели кўчасида содир бўлган ёнғин ҳақида маълумот 13 декабрь куни соат 16:12 да келиб тушган. Соат 16:19 да ёнғин-қутқарув гуруҳи воқеа жойига етиб келди.
Kaliforniyadagi yirik yong‘in tufayli 12 ming kishi evakuasiya qilindi
Лос-Анжелес округи ёнғин департаменти маълумотларига кўра, “Франклин” ёнғини бир кечада 39 фоизга ўсган
Suriyalik isyonchilar Hafiz Asadning maqbarasiga o‘t qo‘yishdi
«Ҳайят Таҳрир аш-Шам» ҳаракати бошчилигидаги исёнчилар яшин тезлигида Сурияни қўлга киритиб, Асадлар оиласининг 54 йиллик ҳукмронлигига нуқта қўйди. Мамлакатни ташлаб қочган президент Башар Асад ва унинг оиласига Россия бошпана берди.
O‘zbekistonlik bokschi raqibini tishlagani uchun oltin medaldan mahrum bo‘ldi
Ўзбекистонлик боксчи Ҳавасбек Асадуллаев финалда қозоғистонлик рақибини мағлуб этиб, Осиё чемпиони унвонини қўлга киритганди. Бироқ жанг давомида у рақибини тишлаб олгани сабаб Осиё бокс конфедерацияси уни дисквалификация қилди. Олтин медал эса Аблайхон Жусуповга берилди.
Isroil qochqinlar lageriga hujum uyushtirdi: 25 nafar falastinlik halok bo‘lgan
Исроил ҳаво кучларининг Нусейрат қочқинлар лагерига уюштирган ҳужумида камида 25 фаластинлик ҳалок бўлди. Зарба АҚШ миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Исроил ва ҲАМАС ўртасида ўт очишни тўхтатиш бўйича келишувга эришиш умидини билдирганидан бир неча соат ўтиб содир бўлган.
Tishlarni uchinchi marta ham o‘stirish mumkin — yapon olimlari
«Одамларнинг тишини учинчи марта ўстириб беришга қодир яширин тиш томирлари борлиги айтилаётгани ҳам инқилобий, ҳам баҳсли масала», — деди Гонконг университети эндодонтия клиник профессори Чэнфэй Чжан.
Medvedev Trampni maqtayapti
АҚШнинг сайланган президенти Доналд Трамп ўз сиёсий рақибларини "йиқита олган" иқтидорли шахс таассуротини қолдирмоқда.
Ukrainani Yevropa Ittifoqiga olib kirishni to‘xtatib bo‘lmaydimi?
Германия канцлери Олаф Счолз Украинанинг Европа интеграцияси жараёнини ортга қайтариш мумкин эмаслигини айтиб, Россия президенти Владимир Путин ягона уруш мақсадига эришмаганини қўшимча қилди.
Rossiya bu talablarni qabul qilmasligini aytmoqda
Путиннинг таклифлари қуйидагилардан иборат: Украина НАТОга қўшилмаслиги шарт ва Россия ўзи ҳозир Россияга қўшиб олганини эълон қилган Украинанинг тўртта вилоятининг бутун ҳудудига эга бўлиши керак.
Nasistlar Nuseyrat lageridagi Al-Luhlar oilasining uyini portlatib, 15 kishini o‘ldirdi
Уларнинг аксарияти аёллар ва болалар эди.
Putin va Orban telefonda nimani gaplashgani ma’lum qilindi
Венгрия раҳбари Трамп ва Путиннинг Европа Иттифоқидаги энг яқин сиёсий ҳамкори ҳисобланади.
Mixail Shatskiy o‘ldirilgan bo‘lishi mumkin
Бу ҳақда журналист Александр Невзоров хабар берди, у ўз саҳифаларида ўлдирилган шахснинг суратларини чоп этган.
Isroilning qo‘li jurnalistlar qoni bilan belangan
"Чегара билмас мухбирлар"га кўра, Исроил ҳарбий кучлари 2024 йилда касбий фаолияти туфайли ўлдирилган 54 журналистнинг учдан бирига жавобгар.
Futbol: 2030 va 2034 yillarda Jahon chempionatiga mezbonlik qiladigan mamlakatlar aniqlandi
Ташкилот конгрессида 2030 йилги мундиал бир вақтнинг ўзида олти мамлакат - Марокаш, Испания, Португалия, Аргентина, Уругвай ва Парагвайда ўтиши белгиланди.
