Namoz o‘qiyotganda yomon xayollardan qutulish yo‘li
Dunyoda ixlos, xushu va huzu bilan qilinadigan ibodat insonni iymonsizlik, gunohdan saqlaydi va uni aziz qiladi. Alloh taolo Qur’onda shunday marhamat qiladi: “Alloh iymon keltirib, yaxshi amallarni qilganlarga va’da qildi: ularga mag‘firat va buyuk ajr bo‘lur” ("Moida" surasi 9-oyat); “… va namozni to‘kis ado et, albatta namoz fahsh va munkar ishlardan qaytarur…” ("Ankabut" surasi 45 –oyat).
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida shunday marhamat qiladilar: «Ehson Allohga xuddi Uni ko‘rib turganingdek ibodat qilishing. Garchi Uni ko‘rmasang-da, U seni ko‘rib turur».
Namoz o‘qilayotgan odamga yon atrofga qarashni o‘zi emas, balki qalban Buyuk Allohni esdan chiqarib qo‘yishlikdan ham qaytarilgan. Alloh bandasining yuziga qarab turaveradi toinki banda o‘zi chalg‘imaguncha, namozni o‘qiganda banda qalban Allohni unutsa yoki yon atrofga olazarak bo‘lishni boshlasa, Alloh ham undan yuz o‘giradi. Oisha roziyallolohu anho bir kuni Nabiy sallollohu alayhi vasallamdan namoz o‘qiyotgan odamning yon atrofga qarashi haqida so‘radi va quyidagi javobni oldi: “Bu o‘g‘rilik. Shayton Alloh bandasidan namoz uchun beriladigan ajr mukofotining bir qismini o‘g‘irlaydi” – dedilar.
Imom G‘azzoliy aytadilar: “Qanchadan qancha odamlar tahoratni beparvolik bilan qilishadi. Qanchadan qancha odamlar boshqalarga namoz haqida gapiradilar, vaholanki ulardan hech kim so‘ramagan. Ular qalblarida xushusiz namoz o‘qiydilar. Agar ularni namoz paytida chumoli chaqsa, ular namozni qo‘yib shu chumoli bilan band bo‘lishadi. Shu bilan birga Allohni roziligini topgan odamni namoz paytida oyoq qo‘llarini kesib tashlasang ham u sezmaydi. Agar podshoh oldida turgan odamni chayon chaqib olsa, podshohga hurmat yuzasidan hatto qimirlamaydi, ammo namozda Alloh oldida turgan odam ancha yuqori darajadagi ixlosni va sodiqlikni eng kattasini ko‘rsatishi kerak.”
Bir rivoyatda keltirilishicha, Alloh namozda chalg‘iydigan bandasiga shunday deydi: "Sen Mendan ham yaxshiroq deb bilgan tomoningga o‘girildingmi?”.
Namoz vaqtida yon atrofiga qaraydigan yoki biror boshqa narsa haqida xayol suradigan odam shaytonning ko‘rsatmasini bajarayotgan hisoblanadi, chunki aynan uning vasvasasi namoz vaqtida o‘zga xayollarning kelishiga sabab bo‘ladi. Bunaqa namozxon, butun vujudi bilan Allohga ibodat qilayotgan namozxon bilan teng bo‘la olmaydi. U Allohning azamatini, Uning huzurida turganini, qalbini huzu to‘ldirgan, boshi Robbisi oldida egik, Robbisidan hayo qiladi, yon atrofiga qarashga yoki Allohdan boshqa narsalar haqida o‘ylashga jur’at qila olmaydi. Bu ikki kishi orasidagi farq osmon va yer kabidir. Albatta hamma farz namozlarni ado qiling, bu sizlarni Allohni g‘azabini keltiradigan amallardan saqlaydi.
Tabiatan inson fitratida shu narsa bor, ya’ni bizga yoqqan narsadan, o‘rniga undan ham yaxshisini olmagunimizcha avvalgisidan voz kecha olmaymiz. Dinda ham xuddi shunday. Ibodat lazzatini totmagunimizcha, gunohlardan tiyila olmaymiz. Bu narsa uchun tajriba kerak. Tez-tez Allohning mahluqotlari haqida tafakkur qilish kerak. Uning bizga mehribonligi haqida ko‘p o‘ylash darkor. Shoshilmasdan Qur’on va hadislarni o‘qib tafakkur qilaylik.
Kun tartibini yozib chiqaylik, unda kundalik ibodat vaqtlari va turlari bo‘lsin. Yozgan narsamizga to‘liq amal qilishga harakat qilaylik va yangi vazifalarni qo‘shib boraylik. Shu yo‘l bilan besh vaqt namoz, duo, ota-onani ziyorati, xonadon ishlari, biror bir sport turi bilan shug‘ullanish va hokazolarni yo‘lga qo‘yamiz.
Har qanday ishda eng asosiysi niyat, bu ishlarni Qudratli Alloh roziligi uchun bajarishdir. Alloh bizga qiyinchiliklarni ravo ko‘rmaydi. Allohning go‘zal ism va sifatlarini ma’nolarini anglab o‘rgansak, shunda qalbimiz yumshab, U Zotga shukur qiluvchi bandaga aylanamiz. Allohga amalda shukr qilish – bu avvalgi sodir etilgan gunoh ma’siyatlarni qayta qilmaslikdir. Va bu narsa yaxshilik qilishning ayni o‘zidir. Borgan sari Allohning bandasi gunohdan tiyilib, toblanib, solih amal qiluvchilar maqomiga yetadi.
Psixologiyada “oq maymun” fenomeni haqida gap bor. Bunda ichki olamning tashqi muhit ta’siri bilan kurashi juda qiyin ekanligi isbotlangan. Bunday fenomendan ko‘zlangan maqsad – bir kishi ikkinchi kishiga: “Oq maymun haqida o‘ylama” – deydi, ikkinchisi esa aynan shu haqida tafakkur qila boshlaydi. Tajovuzkor xayollar bilan olib boriladigan faol kurash ham xuddi shu natijalarni beradi.
Biror bir narsani uddalay olish haqida qancha ko‘p gapirsang, shuncha kam eplaysan. Har qanday amoqona fikr va ehtiroslar paydo bo‘lmasin, ularni kelganidek ketishiga ham yo‘l qo‘yib bering, toki ummondagi to‘lqin kabi hech qanday qiyinchiliksiz g‘oyib bo‘lsin. Bir fikrga yopishib olmang, faqat u haqida o‘ylayvermang va unga yon bosmang. Bir fikrda qotib uni kuchaytirishga harakat qilmang. Fikrlar ketidan quvmang va ularni taklif ham qilmang. Ummonga o‘xshang, uning to‘lqinlariga yo osmonga yoki suzib yuruvchi bulutlarga qarang.
Agar biror bir joyda bizni kameraga olishayotgan bo‘lsa, o‘zimizni qanday tutamiz? Hech qanday nomaqbul amallarni qilmaymiz, to‘g‘rimi?! Aksincha o‘zimizni iloji boricha odobli, axloqli ko‘rsatishga harakat qilamiz. Endi Allohning charchamas, batereykasi tugamas, buzulmas kameralari doimo bizni tasvirga olib borayotganini bir tasavvur qilib ko‘raylikchi. Yuqorida keltirilgan hadisda ham shuni takidlanadi «… Garchi Uni ko‘rmasang-da, U seni ko‘rib turur». Mana shu haqiqatni o‘zimizga singdira olsak, Inshaalloh barcha ibodatlarimiz to‘la-to‘kis bo‘ladi va bu dunyoda baxt-saodatga, oxiratda esa ulug‘ maqomlarga erishamiz.
Manba: azon.uz
