Masjidi nabaviyning fazilatlari
Masjidi nabaviy Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlari juda ko‘p fazilatlarga egaligi bilan ajralib turadi. Alloh taolo Qur’oni Karimda: Birinchi kundan taqvoga asoslangan masjid turishingga loyiqroqdir [1], degan. Oyatda qaysi masjid iroda qilingani haqida turli qarashlar bor.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan: U qaysi masjid? deb so‘rashdi. U zot: Mening mana shu masjidim [2], dedilar.
Zayd ibn Sobit, Ibn Umar, Sa’id ibn Musayyib, Molik ibn Anas va boshqalar oyatdagi masjid dan Masjidi nabaviy iroda qilingan degan fikrda bo‘lishgan.
Ibn Abbos roziyallohu anhumo: U Qubo masjididir , deganlar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam unga asos solganlar va Madinaga kirib kelgan paytlarida dushanbadan juma kunigacha unda namoz o‘qiganlar. Bu qavl oyatning nozil bo‘lish sababi haqidagi qissaga to‘g‘ri keladi. Uni imom Buxoriy Tarix nomli kitobida keltirgan. Muhammad ibn Abdulloh ibn Salomdan keltirilgan quyidagi rivoyat ham shu fikrni qo‘llab-quvvatlaydi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam taqvo asosida qurilgan masjid Qubo masjidiga kelganlarida: Alloh taolo sizlarni pokiza kishilar deb maqtadi. Buning sababini menga aytmaysizlarmi? dedilar. Ular: Yo Rasululloh! Tavrotda biz haqimizda suv bilan istinjo qilish yozilganini bilardik. Hozir shunga amal qilmoqdamiz , dedilar.
Imom Termiziy va Abu Dovud Unda poklanishni xush ko‘radigan kishilar bor oyati Qubo ahli haqida nozil bo‘lgan, deb keltirishgan. Ibn Mojaning rivoyatida ham xuddi shunga o‘xshash ma’no mavjud. Mazkur rivoyatlarni quyidagicha jamlash mumkin: Taqvoga asoslangan masjid deganda shunday sifatga ega har bir masjid iroda qilinadi. Qubo ahli haqida zikr qilingan so‘zlar Masjidi nabaviy ahliga ham to‘g‘ri keladi .
Masjidi nabaviyning fazilati haqidagi ba’zi hadislar bilan tanishib chiqamiz.
Imom Abu Dovud Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Uchta masjiddan boshqasiga ulovda safar qilib borilmaydi: Masjidi Harom, mening bu Masjidim va Masjidul Aqso , dedilar. Bu uch masjid uchun ataylab, tayyorgarlik ko‘rib, safar qilib boriladi. Qolgan masjidlar martaba va fazilatda barobardir.
Masjidi nabaviy va boshqa masjidlarga kirganda quyidagi duoni o‘qib kirish sunnatdir. Imom Abu Dovud keltirgan rivoyatda Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumo aytadi: Nabiy sollallohu alayhi vasallam masjidga kirsalar: Buyuk Alloh, Uning karamli zoti, azaliy hukmronligi bilan quvilgan shaytondan panoh so‘rayman , der edilar .
Imom Buxoriy va Nasoiy rivoyat qilishadi: Umar ibn Xattob roziyallohu anhu Masjidi nabaviyda baland ovozni eshitib, uning egasini chaqirib: Kimlardansan? dedilar. U: Saqif qabilasidanman , dedi. U kishi: Agar mana shu ikki shaharning biridan bo‘lganingda adabingni berib qo‘yar edim. Bizning masjidimizda ovozni ko‘tarilmaydi , dedi.
Muhammad ibn Maslama: Masjidi nabaviyda qasddan ovozini baland ko‘tarishga, aziyat yetkazishga hech kimning haqqi yo‘q. Uni nomunosib ishlardan pok tutishi lozim , deganlar.
Ulamolarning barchasi qolgan masjidlarning hukmi ham Masjidi nabaviyning hukmi bilan bir xil ekaniga ittifoq qilganlar, chunki hamma masjidlarda odobga rioya etish mo‘min-musulmonlarning burchidir.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Mening bu masjidimdagi bitta namoz Masjidul Haromdan tashqari boshqa masjidlarda o‘qilgan mingta (nafl) namozdan yaxshiroqdir [3], deganlar.
Makka va Kufa ahli, Ato ibn Abu Raboh, Ibn Vahb, imom Abu Hanifa, imom Shofe’iy, imom Ahmad, molikiylar Ibn Habib, Sufyon Savriy, Hammod, Alqama rahmatullohi alayhm yuqoridagi hadisga va Rasuli akram alayhissalomning Makka haqidagi: Allohga qasamki, albatta, sen Allohning Allohga eng yaxshi yerisan. Agar sendan chiqarilmaganimda chiqmagan bo‘lardim [4], degan hadislariga asosan Makkai mukarramani Madinai munavvaradan afzal deyishgan.
Bundan tashqari, imom Ahmad Abdulloh ibn Zubayrdan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alahi vasallam: Mening bu Masjidimda o‘qilgan bitta namoz Masjidul Haromdan tashqari boshqa masjidlarda o‘qilgan mingta namozdan afzaldir. Masjidul Haromda o‘qilgan bitta namoz mening bu Masjidimda o‘qilgan yuzta namozdan afzaldir [5], deganlar. Bu hadisda hammasi ochiq-ravshan kelmoqda. Demak, Masjidul Haromda o‘qilgan bitta namozning savobi boshqa masjidlarda o‘qilganidan yuz ming marta ortiqroq. Shuni yaxshi bilib olish kerakki, bu qazo namozlarga tegishli gap emas. Masalan, bir kishining zimmasida ikkita qazo namozi bor. Masjidul Haromda yoki Masjidi nabaviyda yoxud Masjidul Aqsoda bitta namoz o‘qib qo‘ysa, ikkitaning o‘rniga o‘tmaydi. Bu masalada ulamolar o‘rtasida ixtilof yo‘q. Ba’zi ilmsiz odamlar hadisi shariflar ma’nosini to‘g‘ri anglamay, xato tushunchada yurmasinlar.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning qabrlarining o‘rni shak-shubhasiz, hech qanday ixtilofsiz yerning eng afzal joyidir.
Manba: azon.uz
