«Kambag‘alning bankiri» Bangladeshda muvaqqat hukumat rahbari sifatida qasamyod qildi
Nobel tinchlik mukofoti laureati 84 yoshli Muhammad Yunus Bangladeshda muvaqqat hukumat rahbari sifatida qasamyod qildi.
Payshanba kuni prezident saroyida bo‘lib o‘tgan tantanali marosimda Yunus «mamlakat Konstitusiyasini himoya qilish va himoya qilishga hamda o‘zining yangi vazifalarini sidqidildan bajarishga» va’da berdi.
Professor Yunus mamlakatni 15 yil temir musht bilan boshqargan Shayx Hasina bosh vazirlikdan iste’foga chiqqan va talabalar boshchiligidagi ommaviy norozilik namoyishlari ostida Bangladeshdan Hindistonga qochib ketganidan bir necha kun o‘tib Fransiyadan Dakkaga uchib ketdi. Ular bir necha hafta davom etdi va shu vaqt ichida ularning 400 ga yaqin ishtirokchilari vafot etdi.
Yunusni rahbarlikka qo‘yish qarori prezident Shahobiddin Chuppu bilan harbiy qo‘mondonlar va talabalar yetakchilari o‘rtasidagi uchrashuvdan so‘ng qabul qilindi. Talabalar, BBC ta’kidlaganidek, harbiylar boshchiligidagi hukumatni qabul qilmasliklarini ochiq-oydin bildirishgan va Muhammad Yunusni rahbarlikda ko‘rishni istashlarini aytishgan. Uning yangi vazirlar mahkamasiga endi Nahid Islom va Osif Mahmud kiradi.
Dakkaga qaytgach, jurnalistlar bilan suhbatda Yunus Bangladesh «ikkinchi mustaqillikka erishganini» aytdi. Shuningdek, u 170 million aholiga ega mamlakatda qonun va tartibni tiklashga chaqirdi. Muhammad Yunus qasamyod qilganidan so‘ng Hindiston Bosh vaziri Narendra Modi unga «eng yaxshi tilaklar»ini yo‘llab, Dehli qo‘shnisi bilan «tinchlik, xavfsizlik va taraqqiyot yo‘lida» hamkorlik qilishga sodiqligini ta’kidlagani xabar qilingandi.
Muhammad Yunus, jumladan, tartibsizliklar chog‘ida halok bo‘lganlar xotirasiga hurmat bajo keltirar ekan, ular Hasina hukmronligidan keyin xalqni himoya qilib, unga yangi hayot baxsh etganini aytdi. O‘z vaqtida, BBC nashrida ta’kidlanganidek, Shayx Hasina demokratiya timsoli sifatida mamlakatga rahbarlik qila boshlagan, biroq keyinchalik muxolifatni bostirib, har qanday holatda ham hokimiyatni saqlab qolishga intilgan avtokrat sifatida shuhrat qozongan. Qamoqxonalar qarshilik ko‘rsatmoqchi bo‘lganlar bilan to‘ldi. Yunusning o‘zi hozir texnik jihatdan garov evaziga ozodlikka chiqdi va u siyosiy motivli deb atagan ish bo‘yicha olti oylik qamoq jazosi ustidan shikoyat qilmoqda.
Bangladeshdagi norozilik namoyishlari talabalarning davlat xizmati lavozimlariga kvotalar tizimini bekor qilish talablari bilan boshlandi. Kampaniyachilar tizim diskriminasion ekanligini ta’kidladilar. Keyinchalik talablar kengayib bordi va polisiya va xavfsizlik kuchlari tomonidan shafqatsizlarcha bostirilgan norozilik namoyishlari hukumatga qarshi kengroq harakatga aylandi.
Muhammad Yunus iqtisodchi sifatida 2006 yilda Bangladeshda mikrokredit tizimini rivojlantirish uchun Nobel mukofotini olgan. U Grameen bankiga asos solgan, u past foiz stavkalarida mikro subsidiyalar beradi, bu ko‘plab Bangladeshliklarga omon qolish imkonini beradi. Yunus «kambag‘alning bankiri» laqabini oldi.
