Buyuk Britaniyaning universitetlarida talabalar sun’iy intellektdan noqonuniy foydalanishni ko‘paytirmoqda

Britaniyalik tadqiqotlarga ko‘ra, talabalar ChatGPT va boshqa sun’iy intellekt vositalaridan ko‘proq firibgarlik qilish uchun foydalanmoqda. 2023/24 o‘quv yili davomida sun’iy intellektdan noto‘g‘ri foydalanish bo‘yicha 6900 ta holat qayd etildi — bu o‘tgan yilga nisbatan uch barobarga ko‘p.

Bu haqda Britaniyaning The Guardian gazetasi o‘tkazgan tergovda ma’lum bo‘ldi. Mutaxassislar 2024/25 yilda bunday holatlar yanada ko‘payishini kutishmoqda.

📌 ChatGPT kabi vositalar soniyalar ichida reja, dalillar va hatto butun insholarni — xohlagancha, akademik uslubda ham — yaratadi. Ko‘plab talabalar matnlarni biroz tahrir qilib, sun’iy intellekt uslubini “insonlashtirish” uchun turli usullarni qo‘llaydi — shunday qilib, ular plagiatni aniqlovchi tizimlardan qochishadi.

«Agar vositalardan to‘g‘ri foydalanib, natijani yaxshi tahrir qilsang, sun’iy intellektdan foydalanishni isbotlash juda qiyin», — dedi The Guardian bilan suhbatda Londonning Imperial College universitetidan doktor Tomas Lankaster.

Bundan tashqari, ko‘plab universitetlar sun’iy intellektdan noqonuniy foydalanishni aniqlay olmaydi, shuning uchun ko‘plab holatlar statistikaga kirmaydi.

«Sun’iy intellektdan foydalanganini isbotlash qiyin, nimani talaba yozgani, nimani kompyuter yaratgani aniq emas», — deydi Reading universitetidan doktor Piter Skarf.

Uning universitetidagi eksperiment shuni ko‘rsatdiki, sun’iy intellekt tomonidan yaratilgan matnlarning 94 foizi tizim tomonidan aniqlanmagan.

Talabalar bu haqda nima deydi?

«Hamma shunday qiladi. Men ChatGPT dan g‘oyalar olish uchun foydalanaman. To‘g‘ridan-tog‘ri ko‘chirmayman — deyarli hech kim shunday qilmaydi, hamma moslashtiradi», — deydi biznes boshqaruvi yo‘nalishini tamomlagan anonim talaba.

Boshqa bir talaba qo‘shimcha qiladi:

«Diskleksiyaga ega do‘stim uchun sun’iy intellekt haqiqiy yordam. U fikrlarni tuzishda yordam beradi».

Nemisiyada esa hali milliy statistika yo‘q, ammo ayrim holatlar muammoning kuchayaptiganini ko‘rsatmoqda: 2023 yilda Gamburgda maktab bitiruv imtihonida (Abitur) sun’iy intellektdan foydalangan o‘quvchi birinchi bor ushlangan.