Трамп Эронга ядровий ултиматум берди

АҚШ президенти Доналд Трамп Эрон олий раҳбари Али Хоманаийга янги ядровий келишувга эришиш учун икки ой муҳлат берган мактуб йўллади, деб хабар бермоқда Аxios хабардан хабардор икки манбага таяниб.

Трампнинг мактуби “қаттиқ” эди: у янги ядровий келишув бўйича музокаралар ўтказишни таклиф қилди ва Эрон рад жавобини бериб, ядровий дастурини давом эттирса, оқибатлари ҳақида огоҳлантирди. Трамп музокараларни чўзмоқчи эмаслигини ва икки ойлик муддат белгилашини таъкидлади. Орқага ҳисоблаш қачон бошланиши номаълум - хат юборилган пайтдан ёки музокаралар бошланганидан.

Агар Эрон шартларни қабул қилмаса, АҚШ ёки Исроил Эрон ядровий иншоотларига қарши ҳарбий чоралар кўриши мумкин. Трамп биринчи марта март ойида Fox News телеканалига берган интервюсида мактубни тилга олган эди. Эртаси куни у Қўшма Штатлар Эрон билан муносабатларида "ўзининг чегарасига етганини" айтди.

“Биз уларнинг ядро қуролига эга бўлишига йўл қўя олмаймиз. Тез орада нимадир содир бўлади. Мен тинчлик келишувини бошқа вариантдан афзал кўраман, аммо бошқа вариант муаммони ҳал қилади”, деди у.

Хаманаий бу таклифни ёлғон деб атади ва Трамп Эрон муҳокамадан қочаётгандек таассурот уйғотмоқчи эканини айтди. Хоманаий музокараларни қўллаб-қувватламаса-да, Эроннинг БМТдаги ваколатхонаси алоқаларни истисно қилмади.

“Агар музокаралардан мақсад Эрон ядровий дастурини потенциал ҳарбийлаштириш билан боғлиқ муаммоларни ҳал қилиш бўлса, бундай муҳокамалар кўриб чиқилиши мумкин. Аммо, агар мақсад Эроннинг тинч ядровий дастурини йўқ қилиш бўлса, Обама эриша олмаган нарсага ҳозир эришилган деб даъво қилиш бўлса, бундай музокаралар ҳеч қачон бўлмайди”, — дейилади Х.

Трампнинг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Майк Валц Эрон ўз ядровий дастурининг барча компонентларидан, жумладан, ракеталар ва уранни бойитишдан воз кечиши керак, акс ҳолда оқибатларга дуч келишини таъкидлади. Валц Эронга вазиятдан чиқиш йўли таклиф қилинганини таъкидлади.

Эроннинг ядровий дастури сўнгги тўрт йил ичида илгарилаб кетди. Мамлакат ядро қуролини яратишга яқин турибди. Халқаро атом энергияси агентлиги маълумотларига кўра, Эронда 235 та изотопнинг 90 фоизигача бойитилган бўлса, олтита ядровий бомба учун етарли 60% бойитилган уран мавжуд. Эрон, ўз навбатида, ядровий қурол яратиш ниятини рад этади.