Қарнаблик олим дунёни забт этди

Аниқроғи, ушбу нуфузли академиянинг яқинда Италиянинг Триест шаҳрида бўлиб ўтган 28-Бош ассамблеясида дунёнинг 104 мамлакатидан 46 нафар янги аъзо сайланди, улар орасида Бобомурод Аҳмедов ҳам бор. Бу ҳамюртимизнинг жаҳон миқёсидаги олим сифатида тан олинганидан далолат.

Жўра Аҳмедов геолог эди, 40 йилдан ортиқ давр ичида геология-кон қидирув гуруҳида ишлади. Мамлакатдаги ерости маъданларини топишда иштирок этди.

Ўшанда у баъзан ўғли Бобомуродни ўзи билан бирга олиб кетарди. Асли Пахтачидаги Қарнаб қишлоғида, Ўртачўл кенгликларидаги мўъжаз масканда улғайгани учун ўғлини яйловга – чорвадорлар ҳузурига олиб борар, унга бепоён замин бойликлари ҳақида ҳавас билан гапирарди. Баҳорнинг илиқ кунларида боболари юртида Бобомурод кечалари осмонни кузатишни ёқтирар, ўзича астроном бўлишни орзу қиларди. Оиладаги ўзаро суҳбатларда отаси «Сезиб турибман, астроном бўлишни истайсан. Аммо бу осон иш эмас. Игна билан қудуқ қазиш, деганлари шу бўлади. Бобомиз Мирзо Улуғбек изидан бориб, фан сирларини очувчи олим бўлсанг, бунинг учун машаққатларга чидасанг, сени қўллашга тайёрман», деди.

Бобомурод айтганини қиладиган, тарбияда қаттиққўл отасига ваъда берди. Жўра ака боланинг шаштини қайтармади. Бобомурод ўзи ўқиётган Самарқанд шаҳридаги 45-мактабда устози Валерий Горюхадан физика фани сирларини эринмай ўрганди. СамДУ физика факультетида эса Жамила Холиқова, Тамилла Ўтарова ҳамда Абдулла Қувватовдек юксак салоҳиятли ўқитувчилар қўлида таҳсил олди.

- Муайян касбни эгаллаб, Ватан, халқ корига яраётган киши борки, ҳаётда ўрганганлари, қўлга киритган ютуқлари учун бир умр устозларидан миннатдор бўлиб яшайди, - дейди академик. - Жумладан, мен ҳам. Ҳозиргача эришганларим учун муаллимларим, устозларимдан қарздорлик ҳиси билан яшайман. Чунки Валерий Александрович ҳам, Жамила Ҳусейновна ҳам ўта қаттиққўл ва талабчан эди. Баъзида бундан нолиган пайтларим ҳам бўлган. Аммо бу талабчанлик фақат менинг фойдамга эканини кейин, ҳатто мана бугун тўлиқ англаяпман.

Бобомурод Аҳмедов ўтган йиллар давомида астрономия фани ривожи учун тинмай изланди, умрини илм-фан тараққиётига бағишлади. Натижада Ўзбекистонда релявистик астрофизика соҳасида ўз илмий мактабини яратди. Гравитация ва умумий нисбийлик назариялари, компакт гравитацион объектлар физикаси бўйича ҳам кўплаб тадқиқотлар олиб борди. Фан сирларини очувчи икки юздан зиёд илмий мақолалар ёзди. TWAS томонидан 2017 йилда «Web of Science» ахборот базасида илмий ишлари энг кўп ҳавола қилинган муаллиф сифатида, 2018 йилда эса «Scopus» қидирув тизими хулосаси бўйича «Йил олими», дея эътироф этилди.

Биз сарлавҳага «Дунёни забт этган олим» деган гапни бежиз чиқармадик. Бобомурод Аҳмедов бугунги кунда Марказий Деҳли университетининг фаxрий профессори, Италиянинг Триест шаҳридаги Xалқаро назарий физика марказининг релятивистик астрофизика ва гравитация соҳасида минтақавий координатори, Ҳиндистоннинг университетлараро астрономия ва астрофизика маркази ва ТАТА фундаментал тадқиқотлар институти аъзоси. Дунёнинг қирқдан зиёд давлатида бўлган. Бўлган эмас, балки таниқли, маҳаллий олимлар билан астрономия фани, Ер ва бошқа сайёралар илми бўйича биргаликда илмий ва амалий ишлар қилган, баҳслашган.

Бугун академик Бобомурод Аҳмедов бой тажрибаси ва юксак салоҳияти билан янги авлод олимларининг етишиб чиқишига ҳам муносиб ҳисса қўшмоқда. Шогирдлари кўп. Улар устозига ўхшашга, у кишининг йўлидан боришга интилади.

Manba: zarnews.uz