"Окей" тарихи

Кундалик ҳаётда, оғзаки ва ёзма нутқда "Окей/ОК" сўзини жуда кўп ишлатамиз. Хўш, бу сўзнинг асл мазмуни нима, у қаердан пайдо бўлган?

Инглизча "Okay" (қисқартмаси Оk, О.К.) — бу халқаро сўз бўлиб, розилик ва тасдиқ маъносини англатади. Ўзбек тилига мос равишда "Хўп", "ҳа", "ҳаммаси жойида", "яхши" ва "тўғри" дея таржима қилинади. Ушбу сўз даставвал Америка Қўшма Штатларида пайдо бўлиб, кейинчалик бутун дунёга кенг тарқалган ва ҳозирда энг кўп фойдаланилувчи инглизча сўз сифатида эътироф этилган. 2014 йил 23 мартда мазкур сўзнинг 175 йиллиги нишонланган. О.K. сўзи бугунги кунда ҳамма жойда жуда кенг қўлланилмоқда ва унинг келиб чиқиши тўғрисида ҳар хил фикрлар мавжуд. Биринчи тахминга кўра, "O.K." илк маротаба 1839 йилда Бостон газетасида босилган мақолада ҳазиломуз тарзда тилга олинган ва инглизча "Олл Коррект" ( "All correct"— "ҳаммаси тўғри") иборасининг қисқартмасини билдирган. Иккинчи тахминга биноан, О.К. АҚШ президенти Мартин Ван Бюрен туғилган жой— Нью-Йоркдаги Киндерхук (Kinderhook) шаҳарчаси номидан олинган. Аниқроғи, Ван Бюрен 1840 йилдаги сайлов кампаниясида ўзига Old Kinderhook тахаллусини танлаган ва бу тахуллус қисқартирилиб "O.K." шаклида машҳур бўлган. Шунга ўхшаш яна бир тахмин мавжуд, унга асосан, АҚШнинг яна бир президенти Эндрю Жексон қарор ва фармон қабул қилишда доим "O.K." иборасини ишлатган, яъни лойиҳалар билан танишиб чиқиб "ҳаммаси тўғри" дея имзо чеккан.

"O.K." немисча сўздан келиб чиққан деган қараш ҳам кенг тарқалган. Газетада чоп этилишидан олдин мақолалар муҳаррирларга юборилган ва улар матндан хато топишмаса, мақолага "О.K" ( Ohne Korrektur— тузатишлар йўқ) белгисини қўйиб беришган. Французлар ушбу ибора уруш пайтида пайдо бўлган деб ҳисоблашади. Иккинчи жаҳон уруши пайтида инглиз учувчилари томонидан кенг қўлланила бошланган, улар базага ҳеч қандай йўқотиш йўқлиги ва умуман авиацияда ҳеч қандай муаммо йўқлиги ҳақида хабар беришда 0K ("0 killed")— "ҳалок бўлганлар йўқ" дан фойдаланишган. АҚШнинг Оклахома штати аҳолиси эса "O.K."ни ўз штатларининг номидан келиб чиққан деб даъво қилишади. АҚШда ва кўплаб мамлакатларда ОK ни махсус имо-ишора орқали ифода этиш кенг ёйилган — бош ва кўрсаткич бармоқ учларини бир- бирига теккизиб, ҳалқа ҳосил қилинади. Бироқ, бу ишора Бразилияда жуда салбий қабул қилинади.