Жамоат транспорти йўловчи учун қулай бўлиши керак

Мамлакатимизда урбанизация жараёнлари жадаллашуви, шаҳарларнинг кенгайиши ва аҳоли сонининг ўсиши натижасида жамоат транспортига бўлган талаб ҳам ошиб бормоқда. Бу ўз навбатида, жамоат транспорти хизмати сифатини ошириш, уни бугунги давр ва шароитга мослаштиришни тақозо этмоқда.

Такомиллаштирилган жамоат транспорти тизими нафақат йўллардаги тирбандликни олдини олишда, балки йўловчиларни хавфсиз ва тезкор ҳаракатланиши ҳамда экологияга бўлган юкни камайтиришда асосий ўринни эгаллайди. Республикамизда жамоат транспорти жозибадорлигини оширишга қаратилган алоҳида эътибор ундан кенг фойдаланилиш ва соҳани ривожлантиришга хизмат қилаётир.

Агар рақамларга тўхталадиган бўлсак, бугунги кунда республика бўйича 3903 та йўналишлар мавжуд бўлиб, уларнинг 774 таси шаҳар, 2756 таси шаҳар атрофи, 282 таси вилоят ҳудуди ва 91 таси шаҳарлараро йўналишлардан иборат. Ушбу йўналишларда 38926 та автотранспорт воситалари фаолият кўрсатиб келаётган бўлса, шундан 5506 таси автобусларга тўғри келади.

Бу ҳақда гапирганда, Тожикистон, Қирғистон, Қозоғистон ва Россия давлатларига 22 та мунтазам халқаро автобус йўналишлари йўлга қўйилганини алоҳида таъкидлаш жоиз. Боиси ушбу давлатларга қатновчи автобуслар томонидан жорий йилнинг 9 ойида ўртача 337 мингта йўловчиларга хизмат кўрсатилган.

Шунингдек, 2023 йилда 28 та автобус ва 48 та йўналишли такси, жами 76 та янги йўналиш ташкил этилди. Уларда 141 та автобус, 75 микроавтобус ва 304 та «Дамас» русумли автомобиллар аҳолига хизмат кўрсатяпти. Қолаверса, республика бўйича жами 1 137 та янги автобуслар ҳамда 305 та микроавтобус олиб келиниб, йўловчи ташиш йўналишларига жойлаштирилди.

Европа тикланиш ва тараққиёт банкининг «Яшил шаҳарлар» дастури доирасида амалга оширилаётган «Самарқанд шаҳар жамоат транспорти учун 350 та электр автобуслар харид қилиш ҳамда улар билан бевосита боғлиқ инфратузилмани яратиш» лойиҳаси асосида 2023 йилда 100 та электробуслар олиб келиш бўйича халқаро тендерда ғолибликни қўлга киритган Ютонг компанияси томонидан 6 дона автобус етказиб берилди. Айни чоғда ушбу автобуслар Самарқанд шаҳрини «Боқий шаҳар» мажмуаси билан боғловчи йўналишда ҳаракатланмоқда.

Шу билан бирга, жорий йилда 742 та автобус бекати, 23 та автовокзал ва автостанцияларни қуриш ва реконструкция қилиш режалаштирилган бўлиб, бугунги кунга қадар Қашқадарё ва Тошкент вилоятида 2 та автовокзал қурилган ҳолда, фойдаланишга топширилди. Наманган вилоятида эса 1 та автостанция реконструкция қилинди.

Соҳада амалга оширилган ишлардан яна бири — йўловчиларга хизмат кўрсатиш сифатини ошириш мақсадида «АТТО» мобил иловасида ҳайдовчилар фаолиятини йўловчилар томонидан баҳолаб бориш тизими йўлга қўйилгани бўлди. Ушбу иловада Тошкент шаҳридаги жамоат автобуслари ҳаракатланишини онлайн кузатиш имконияти яратилди.

Булар ҳали ҳаммаси эмас. Шаҳарлараро ва вилоятлараро қатновчи автобусларга электрон чипта сотишга мўлжалланган «автотиcкет.уз» платформасида, Қашқадарё, Сурхондарё, Бухоро ва Хоразм вилоятларидан республика, халқаро йўналишлар учун онлайн чипта сотиш механизми ишга туширилди. Ушбу платформанинг «Райнет» платформасига интеграция қилингани туфайли «Райнет» шохобчаларида шаҳарлараро ва вилоятлараро қатновчи автобуслар учун чипта харид қилиш имконияти яратилди.

Жамоат транспортидан фойдаланишда йўловчилар учун қулай тарифларни жорий этиш ҳамда электрон тўловларни оммалаштириш мақсадида бир соат ичида бир йўналишли йўловчи транспортидан бошқасига ўтиш сонидан келиб чиққан ҳолда, имтиёзли ва бепул, кунлик, бир, уч ва олти ойлик, йиллик чекланмаган тарифлар жорий этилаётир. Бу борада шаҳар йўловчилар транспортида бепул юриш ҳуқуқига эга айрим тоифадаги фуқаролар учун имтиёзли транспорт карталари жорий этилгани ҳам айни муддао бўлди.

Умуман олганда, жамоат транспортига бўлган талабни қондириш учун кўпроқ янги йўналишларни ишга тушириш мақсадида мамлакатимизда жамоат транспорти билан боғлиқ вазиятни яхшилаш бўйича фаол ишлар олиб борилмоқда. Буларнинг барчаси аҳолининг узоғини яқин қилиб, харажати ва вақтини тежашга хизмат қилади.

Фарҳод ЗАЙНИЕВ,
Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг Саноат, қурилиш ва савдо масалалари қўмитаси раисининг ўринбосари