Ҳайвонлар бир-бирининг "тилини" ўрганиши мумкинми?
Ҳар йили биз ҳайвонларнинг ўзаро мулоқоти ҳақида кўпроқ маълумот оламиз. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, филлар бир-бирларини қулоқларини силкитиб ва паст овозда гумбурлаб саломлашади, сперматозоидлар суҳбат мазмунига қараб ўзларининг қисқа-қисқа овозларини ўзгартиради, яланғоч каламуш колониялари эса ҳатто ўзларининг "шеваларига" эга.
Ҳайвонот оламидаги мулоқот мураккаб эканлиги шубҳасиз. Аммо мулоқотнинг бундай ўзига хос усуллари мавжуд экан, бирор ҳайвон бошқа турнинг "тилини" ўрганиши мумкинми?
Маълум бўлишича, ҳайвонларнинг ўзларидан бошқа турларнинг овозларини ёки сигналларини тушуниш ва ҳатто улардан фойдаланишни ўрганиш ҳолатлари мавжуд. Бироқ бу ҳайвонларнинг онгида нима кечаётгани ҳақида ҳали кўп саволлар бор.
Цюрих университетининг эволюцион антропология профессори Саймон У. Таунсенд "Live Science" нашрига шундай деди: "Тил инсонларга хос бўлган алоқа тизими ҳисобланади." Ҳайвонларни ўрганаётганда, олимлар "тил" каби инсонга хос атамалардан фойдаланиш ўрнига, мулоқотнинг маълум бир товуш маълум бир маънога эга бўлиши каби ўзига хос хусусиятларини текширадилар.
Бошқа турларнинг товушларини илғаб олиш масаласида қушлар энг яхши ўрганилган ҳайвонлардан биридир. Сайроқи қушларнинг миграцияси бўйича ўтказилган бир тадқиқот шуни кўрсатдики, ёлғиз қушлар ўз миграция йўлидаги бошқа қуш турларининг овозларини тушуниши мумкин. Бу уларга хавфсиз қолиш ва узоқ сафар давомида йўл топишга ёрдам бериши мумкин.
Тадқиқотнинг биринчи муаллифи ва Иллинойс штатидаги Урбана-Чампаигн университетининг табиий ресурслар ва атроф-муҳит фанлари бўйича доценти Бенжамин Ван Дорен "Live Science" нашрига бундай деди: "Биз аслида тасодифий бўлмаган ҳолатларга эътибор қаратдик, овозлардаги қонуниятларни изладик."
Тадқиқотчилар қушларнинг турли турлари бир-бирига яқин жойда овоз чиқарганини кузатиб, турлараро мулоқот ғоясини қўллаб-қувватловчи маълумотларни тўпладилар.
Ушбу тадқиқот сайроқи қушлар миграцияси илгари ўйланганидек ёлғиз саёҳат эканлигини инкор этади. Бироқ, уларнинг маълумотлари ҳали қушлар нима "айтаётгани"ни аниқ тушунтириб бера олмайди.
"Турлар ўртасида ижтимоий алоқалар мавжудлиги ҳақида ўйлаш мантиқан тўғри," - дейди Ван Дорен. - "Менимча, бу қичқириқлар биз ҳозирда тушунаётганимиздан кўра кўпроқ маълумотга эга бўлиши мумкин."
Аммо "тил"ни ўрганиш фақат эшитганингизни тушунишдан иборат эмас; уни гапира олиш ҳам муҳим. Айнан шу жиҳатда бутун Африка бўйлаб тарқалган кичик, қора рангли дронго қуши (Dicrurus adsimilis) ажралиб туради.
Дронголар овқат ўғирлаш умидида бошқа ҳайвонларнинг орқасидан эргашиш одатига эга.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар
Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!
Кремль миллиардлаб топмоқда, Европа эса миллиардлаб сарфламоқда
Россия Европанинг Украинага сарфлайдиганидан кўпроқ даромад олади.
ХХР Данияга Россия билан ҳамкорликни тўхтатиш чақириғига "шапалоқ" билан жавоб қайтарди
Хитой Халқ Республикаси Россия билан ҳамкорликдан воз кечиш чақириғига жавобан Данияга "дипломатик шапалоқ" туширди.
Руслар Купянскни ер билан яксон қилди
Маъмурият раҳбарининг сўзларига кўра, ҳудудда тахминан 1700 нафар фуқаро қолган.
"Ишонинг, бизда ҳам жавоб тариқасида суратга олишга арзигулик нарсалар бор" - Шойгу
Россия Хавфсизлик кенгаши котиби ГФР канцлери Мерцнинг Германия Украинанинг Россия ҳудудига зарба бериш масофаси бўйича чекловларни бекор қилаётгани ҳақидаги сўзларига шундай изоҳ берди.
Россияликлар Сумига ёриб кирди, шиддатли жанглар давом этмоқда
Қайд этилишича, ҳозирда Россия қўшинлари Беловод ва Локни шаҳарларига босимни давом эттирмоқда, у ерда шиддатли жанглар кетмоқда. Мақсад - "буфер зона" яратиш.
Украина Россиянинг муҳим ҳарбий объектларига зарба берди
Украина мудофаа кучлари Россия ҳарбий-саноат мажмуаси учун муҳим бўлган объектларга, хусусан, "Радуга" заводига зарба беришга муваффақ бўлди.
Грузияда Россия байроғи ҳақоратланди. Захарованинг муносабати
Россия Ташқи ишлар вазирлиги расмий вакили Мария Захарова грузиялик қўшиқчининг Россия байроғини ҳақоратлаши билан боғлиқ ҳодисага изоҳ берди.
Андижон ҳокими Шуҳрат Абдураҳмонов жиноят содир этгани ҳақида хабарлар тарқалди
Хабарларда ҳолат вояга етмаган шахсга нисбатан қилингани айтилган.
Марказий Осиё халқлари учун Россия энди қизиқ эмас
Марказий Осиёдан Россияга келаётган меҳнат муҳожирлари сони сезиларли даражада камайди.
Ҳоким ўринбосари ўзини ёқиб юбордими?
Ижтимоий тармоқларда Яккабоғ тумани ҳокими ўринбосари ўзини ёқиб юборгани ҳақида хабар тарқалди.
Ортиқхўжаев янги лавозимда иш бошлагани айтилмоқда
Тарқалган хвбврлврга кўра, Жаҳонгир Ортиқхўжаев Ўзбекистон корпоратив спорт ассоциацияси расининг биринчи ўринбосари сифатида иш бошлаган.
Агар Россия ғалаба қилса, Филиппин ва Тайван навбатдами? Макроннинг қаттиқ баёноти!
Макрон Европанинг Россия-Украина можаросида бефарқ қололмаслигини тушунтирди.
Германияда электр энергияси нархлари нолдан пастга тушмоқда – Bloomberg
Шамолли об-ҳаво ва шамол энергетикаси орқали электр энергияси ишлаб чиқариш ҳажмининг ортиши туфайли Германияда электр энергияси нархи пасайиб, бир неча соат давомида нол даражадан пастда қола бошлади.
Киев қарз тўловини рад этди
Украина иқтисодий ўсишга боғлиқ давлат қарзи бўйича 665 миллион долларлик тўловни амалга оширмаслигини маълум қилди.
"Трампга Украинада тинчлик эмас, балки Нобел мукофоти керак"
Трампнинг ҳақиқий мақсади Украинада тинчлик эмасми? — Болтоннинг шов-шувли баёноти.
Украина F-16 қирувчи самолётлари НАТОнинг "harbiy Wi-Fi" тармоғига уланади - Мудофаа вазирлигининг ўринбосари Катерина Черногоренко
Мудофаа вазирлиги "harbiy Wi-Fi" сифатида танилган Линк-16 орқали маълумотлар алмашинувини таъминловчи CRC System Interface (CSI) тизими бўйича келишувни имзолади.
Трамп Макронга рафиқаси ҳақида маслаҳат беради
АҚШ президенти Доналд Трамп франсиялик ҳамкасби Эммануел Макрон ва унинг рафиқаси Брижитга оммавий қарама-қаршиликлардан қочишни маслаҳат берди.
Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси билан телефон орқали мулоқот қилди
Давлат раҳбари ҳожилар ҳолидан хабар олди, улар учун яратилган шароитлар ҳақида сўради.
Евроиттифоқ билан ҳамкорлигимиз прагматик манфаатларга асосланган ва минтақа кимгадир ёқадими-йўқми, бу ҳамкорликни давом эттиради — Абдулазиз Комилов
Ўзбекистон президенти ҳузуридаги хавфсизлик кенгаши котиби ўринбосари, президентнинг ташқи сиёсат масалалари бўйича махсус вакили Абдулазиз Комилов бу ҳақда “Ishonch uz” сайтига берган интервюсида айтиб ўтди.
АҚШда 250 миллионга яқин асалари "озодлик"ка чиқиб кетди
Маҳаллий ҳокимият фуқароларни ҳудудга яқинлашмасликка чақирди.
Тамаки саноатида қўлланилаётган ҳид ва таъм берувчи қўшимчалар туфайли дунёда ёшлар орасида чекиш оммалашмоқда
Маълумотларга кўра, дунё бўйлаб 13–15 ёшдаги 37 миллион нафар ўғил-қизлар тамакини у ёки бу шаклда истеъмол қилмоқда.
"Бундай ҳолга йўл қўйганимиз учун ўзимизни ҳеч қачон кечира олмаслигимиз мумкин"
Ғазонинг жанубидаги Носир шифохонасида кўнгилли бўлиб ишлаган шифокор Христос Георгалас Исроил "болаларга қарши уруш" олиб бораётганини таъкидлади.
2024 йилда Россия Мудофаа вазирлиги билан тахминан 400 минг киши урушга бориш учун шартнома имзолади — “Важние истории”
"2024 йилда Россия Қуролли Кучлари билан 374,2 мингдан 407,2 минг нафаргача одам шартнома имзолаган", дея маълум қилди “Важние истории” федерал бюджет харажатлари маълумотларига таяниб.
Россия БМТда Украина билан чексиз урушишга тайёрлигини маълум қилди
Россиянинг БМТдаги доимий вакили Василий Небензя Москванинг Украинага қарши ҳарбий тажовузни номаълум муддатга давом эттиришга қарор қилганини билдирди.
7 июнь шанба куни ҳамма дам олади
2025 йилда Қурбон ҳайити 6 июнга тўғри келади – Президент қарори эълон қилинди.
Суд Путинни Гитлер билан таққослашни тақиқлади
Тақиқ остига Путинга фюрернинг мўйлови ва соч турмаги фотомонтаж қилинган суратлар тушди. Шунингдек, суд "Путлер капут" ёзувларини ҳам тақиқлади.
Хоразмда Ўсимликлар карантини ва ҳимояси бўлими бошлиғи 10 минг доллар олаётганида ушланди
ДХХнинг Сирдарё вилояти бўйича бошқармаси ҳамда ИЖҚКД ҳамкорлигида ўтказилган тезкор тадбирда муҳандис ушбу пул маблағини олган вақтида ашёвий далиллар билан ушланди.
Уйчи тумани ҳудудида мудҳиш ҳолат юз берди
Улар чинни пиёла-чойнак ишлаб чиқариш корхонасига кетаётган бўлган экан.
АҚШ энг кучли ядро авиабомбасини ишлаб чиқаришга тайёрланмоқда
В61-13 нинг қуввати 360 килотоннага етади. Бу АҚШ ядро қурол-яроғидаги энг кучли жанговар бошқисмлардан бири ҳисобланади.
Путин Япония собиқ бош вазирининг бевасини кўз ёшларга ботирди
Россия президенти Владимир Путин Москвада қотилликка учраган Япония собиқ бош вазири Синдзо Абенинг хотини Акиэ Абе билан учрашди.
"Биз Сумы ва Харков вилоятларини оламиз"
Россия делегацияси айнан шу сўзларни Истанбулда украиналикларга айтган.
"Одамлар оч эди ва ҳамма нарсани олиб кетишди"
Кўчирилган фаластинлик эркак Ғазода АҚШ қўллаб-қувватлайдиган янги ёрдам тизими доирасида ёрдам сўраб келган одамларнинг тартибсиз ҳолатини тасвирлаб берди.
НАТО–Россия уруши башорат қилинди
АҚШ Ҳарбий-ҳаво кучлари буюртмасига кўра тайёрланган Ранд корпорациясининг янги таҳлилий ҳисоботида НАТО ва Россия ўртасидаги эҳтимолий ҳарбий тўқнашувнинг бориши башорат қилинган.
Путин яхши кайфиятнинг сирини ошкор қилди
Россия президенти Владимир Путин яхши жисмоний ҳолат ва ташқи кўринишни сақлаб қолиш сирлари ҳақида гапирди.
Қўқонда дўкон олдидаги тортишув қотиллик билан тугади – ҳайдовчи 8,5 йилга қамалди (ВИДЕО)
Фарғона вилоятида қасддан танишини қайта-қайта босиб кетиб, ўлимига сабабчи бўлган ҳайдовчига суд ҳукми ўқилди.
Қўқонда дўкон олдидаги тортишув қотиллик билан тугади – ҳайдовчи 8,5 йилга қамалди (ВИДЕО)
Фарғона вилоятида қасддан танишини қайта-қайта босиб кетиб, ўлимига сабабчи бўлган ҳайдовчига суд ҳукми ўқилди.
Толибоннинг афюнга қарши кураши: муваффақиятга эришиш мумкинми?
Толибон раҳбарияти мамлакатда опиум манбаи бўлган кўкнор етиштиришни қатъиян тақиқлади ва бу борада кескин чоралар эълон қилинди.
Қаршида 1,7 кг. оғирликдаги тилла тақинчоқларнинг ноқонуний айланмасига чек қўйилди
Тегишли лицензия ва рухсатномаларсиз заргарлик буюмлари савдоси билан шуғулланаётган мазкур шахсга тегишли автотранспорт воситаси кўздан кечирилганида эса яна 359 дона заргарлик буюмлари борлиги аниқланди.
Коронавируснинг янги тўлқини тобора кенгроқ тарқалмоқда
Маълумотларга кўра, Гонконгда кекса ёшлилар орасида ўлим ҳолатлари қайд этилмоқда,
Afrosiyob поезди эмас, манёвр тепловози ёнди — Ўзбекистон темир йўллари
Воқеа жойига етиб келган мутахассислар томонидан ёнғин ўчирилди. Компания ёнғин ҳақида кейинроқ маълумот беришга ваъда берди.
Россия ва Қозоғистондан ноқонуний олиб келинган 5 млрд. 353 млн. сўмлик дори воситалари тўхтатиб қолинди
Таъкидлаш лозимки, сифати кафолатланмаган ушбу дори воситаларининг умумий қиймати 5 млрд. 353 млн. сўмни ташкил этади.
Эрон уранни бойитишни тўхтатишга тайёр
АҚШ илгари уранни бойитишни бутунлай тўхтатишни талаб қилган эди, чунки у ядро қуроли яратишда ишлатилишидан хавотирда эди. Теҳрон эса бу айбловларни бир неча бор рад этган.
Аргентина президенти Хавер Милей АҚШ вазирини олтин бензин арра билан кутиб олди — сиёсатда янги рамз!
27 май куни кечқурун у Аргентинага ташриф буюрди. Музокара давомида Милей ва Кеннеди, жумладан, "сиёсат ва коррупциядан холи бўлган" Жаҳон Соғлиқни Сақлаш Ташкилотига муқобил ташкилот яратиш масаласини муҳокама қилди.
Германия тўғридан-тўғри урушга аралашмоқда
Россия Германиянинг Украина учун ракеталар учиш масофаси бўйича чекловларни бекор қилгани ҳақидаги маълумотларни текширади. Лавровнинг айтишича, Германия тўғридан-тўғри урушга аралашмоқда.
Наркоз остида зўрланган болалар: жарроҳ 20 йилга қамалди
Шифокор 299 нафар беморга нисбатан зўрлаш ва бошқа жинсий зўравонлик ҳаракатларини содир этган, уларнинг 256 нафари 15 ёшдан кичик болалар бўлган.
Путиннинг Украина урушини тўхтатиш учун қўйган қатъий талаблари ошкор бўлди!
Путин Украина урушини тўхтатиш учун Ғарбдан ёзма мажбурият талаб қилмоқда!
“Украина NATO саммитида бўлмаса, Путин ютади”
Украина июн ойида ўтказиладиган NATO саммитида иштирок этиши керак.
Берлиндан "узоқ масофали салом"
Украинада немис қуроллари ишлаб чиқарилади — Германиядан тарихий қадам.
Яқин йиллар ичида Калифорнияда ҳалокатли зилзила юз бериши мумкин
USGS вакили Сара Минсоннинг сўзларига кўра, Сан-Францискода 2055 йилгача Big One деб аталаётган кучли зилзиланинг содир бўлиш эҳтимоллиги 72 фоизга етган.
Францияда эвтаназия ҳақида қонун қабул қилинди
Франция Миллий Ассамблеясининг 305 нафар аъзоси шифокорлар ёрдамида ўз жонига қасд қилишни қўллаб-қувватлаган
Россияда 11 нафар ўзбекистонлик ҳибсга олинди
Шунингдек, воқеа юзасидан қасддан баданга ўртача оғирликдаги тан жароҳати етказиш ҳолати бўйича жиноят иши қўзғатилган
“Қамчиқ” довонида “Gentra” хандаққа тушиб кетди
Яна бир автомобиль – “Мерседес” ҳайдовчиси бошқарувни йўқотиб, йўл ўртасидаги темир тўсиққа урилган.
SWS3 — Хитойнинг дронларга қарши қўрқинчли жавоби
Хитой дронларга қарши янги зенит-ракета-тўп мажмуасини яратди.
Асирликда ҳалок бўлган 200 нафар аскар: жонлар ҳисобидаги уруш ҳақиқати
Уруш бошланганидан бери Россия асирлигидаги 200 дан ортиқ украиналик аскар ҳалок бўлди.
АҚШнинг режаси бор, аммо у ҳеч кимга маъқул келмаяпти
АҚШнинг Украина масалалари бўйича махсус вакили Кит Келлог Қўшма Штатлар Украинадаги можарони тинч йўл билан ҳал этиш учун 22 банддан иборат режа ишлаб чиққанини маълум қилди.
Тошкент шаҳрида 800 нафар фуқаро уй оламан деб 200 млрд сўмдан ортиқ пулларидан айрилди
Мазкур жиноят иши доирасида 800 нафар фуқаролар жабрланувчи деб топилган бўлиб, умумий 209 млрд. 263 млн. сўм зарар аниқланган.
Наманганда «Сўнгги қўнғироқ» вақтида қизларнинг сочи ёниб кетди
Қайд этилишича, мазкур ҳолат Наманган вилояти Чортоқ туманидаги 48-умумтаълим мактабида содир бўлган.
Ливерпулда автомобил одамларни босиб кетиши оқибатида 27 киши жароҳатланди
Маҳаллий ҳокимият расмийларининг хабар беришича, қолган жабрланганларга ҳодиса жойида тиббий ёрдам кўрсатилган.
Наманганда дарахтга урилган Nexia-3 ичидаги 19 ёшли ҳайдовчиси билан ёниб кетди
Қутқарув экипажи ҳодиса жойига етиб борган, ёнғин қутқарувчилар ва фуқаролар томонидан ўчирилган.
22 ёшли қизни фоҳишалик учун Россияга жўнатмоқчи бўлган аёл ушланди
Ҳозирда ушбу ҳолат юзасидан “одам савдоси” моддаси бўйича жиноят иши қўзғатилди.
Россиянинг Воронеж шаҳрида бир талаба хонадошини гигиенага риоясизлиги сабабли ўлдирди
Навбатдаги жанжалдан сўнг сабр-тоқат косаси тўлган йигит пичоқ олиб, Максимнинг томоғини кесган.
Украина Patriot зенит-ракета мажмуаларининг танқислигини бошдан кечирмоқда — Тhe Washington Post
Мақолада қайд этилишича, 2023 ва 2024 йилларда Patriot тизимлари Россиянинг баллистик ракеталарини тутиб қолишда нисбатан самарали бўлган. Аммо 2025 йил май ойи охиридан бошлаб Украина бундай ракеталарни уриб туширишда қийинчиликларга дуч кела бошлаган.
"Куч ишлатилмаса, Путин ечим изламайди"
Россиянинг Украинада урушни тўхтатиш истагини билдирувчи белгилар йўқ.
Медведевнинг режаси Россияга 50 миллион аскарга тушади
Таҳлилчиларнинг ҳисоб-китобларига кўра, бу режани амалга ошириш - деярли бутун Украинани босиб олиш учун 91 йил ва Россия аҳолисининг учдан бир қисмигача талаб этилади.
"Ҳаққоний ваъда"га тайёрмиз – Эрон Исроилни огоҳлантирди
"Исроилда жиноятчилар ва аҳмоқлар ҳокимият тепасида тургани сабабли ҳар қандай хато юз бериши мумкин".
Макрон: Трамп Путиннинг унга ёлғон гапиргани англади
"АҚШ президенти Доналд Трамп Россия диктатори Владимир Путиннинг тинчликка тайёрлик ҳақидаги сўзлари ёлғон эканини тушуниб етди".
Хитой жанубида кучли ёмғир ёғди, қурбонлар бор
Метеорологларнинг маълумотларига кўра, 2025 йил бошидан бери энг кучли ёмғир 27-29 май кунлари Хитой жанубида бўлади. Табиий офатлар хавфи ортади.
Россия армияси Украинага тунги ҳужумда 350 дан ортиқ дрондан фойдаланди
Маълум қилинишича, Украина ҳаво мудофааси барча 9 та Х-101 ракетасини уриб туширган ҳамда 288 та дронни йўқ қилган.
“Қамчиқ"да хандаққа тушиб кетган юк машинаси олиб чиқилди
Хабарга асосан, қутқарув отряди айтилган манзилга етиб бориб, махсус техника ва асбоб-анжомлар ёрдамида юк автомашинаси хандақдан олиб чиқилган.
Макрон рафиқасидан тарсаки еди
Франциянинг BFM RMC нашрининг ёзишича, Елисей саройи бу видео ҳақиқий эканини тасдиқлаган.
Сирдарёда уч киши қудуқдаги газдан заҳарланиб ҳалок бўлди
Яна икки киши ҳушини йўқотган, уларга тиббий ёрдам кўрсатилиб, шифохонага ётқизилган.
Исроил Ғазо секторига барча мунтазам ҳарбий бригадаларини киритди
Аввалроқ Исроил расмийлари ХАМАС маҳбуслар масаласида келишувга эришиб, қуролсизлантирилгунига қадар ЦАХАЛ ҳужумларини давом эттиришини билдирган эди.
Исроилнинг Ғазодаги мактабга ҳужумида 20 киши ҳалок бўлди
Сўнгги маэълумотларга кўра, ЦАХАЛ барча оддий пиёда ва зирҳли бригадаларини Ғазога киритган.
Трамп Украинани иккинчи Афғонистонга айлантирмоқчими?
Бу АҚШ президентининг Украинани қўллаб-қувватлашдан бош тортиши ҳақидаги экспертларнинг фикри.
