Ҳайвонлар бир-бирининг "тилини" ўрганиши мумкинми?
Ҳар йили биз ҳайвонларнинг ўзаро мулоқоти ҳақида кўпроқ маълумот оламиз. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, филлар бир-бирларини қулоқларини силкитиб ва паст овозда гумбурлаб саломлашади, сперматозоидлар суҳбат мазмунига қараб ўзларининг қисқа-қисқа овозларини ўзгартиради, яланғоч каламуш колониялари эса ҳатто ўзларининг "шеваларига" эга.
Ҳайвонот оламидаги мулоқот мураккаб эканлиги шубҳасиз. Аммо мулоқотнинг бундай ўзига хос усуллари мавжуд экан, бирор ҳайвон бошқа турнинг "тилини" ўрганиши мумкинми?
Маълум бўлишича, ҳайвонларнинг ўзларидан бошқа турларнинг овозларини ёки сигналларини тушуниш ва ҳатто улардан фойдаланишни ўрганиш ҳолатлари мавжуд. Бироқ бу ҳайвонларнинг онгида нима кечаётгани ҳақида ҳали кўп саволлар бор.
Цюрих университетининг эволюцион антропология профессори Саймон У. Таунсенд "Live Science" нашрига шундай деди: "Тил инсонларга хос бўлган алоқа тизими ҳисобланади." Ҳайвонларни ўрганаётганда, олимлар "тил" каби инсонга хос атамалардан фойдаланиш ўрнига, мулоқотнинг маълум бир товуш маълум бир маънога эга бўлиши каби ўзига хос хусусиятларини текширадилар.
Бошқа турларнинг товушларини илғаб олиш масаласида қушлар энг яхши ўрганилган ҳайвонлардан биридир. Сайроқи қушларнинг миграцияси бўйича ўтказилган бир тадқиқот шуни кўрсатдики, ёлғиз қушлар ўз миграция йўлидаги бошқа қуш турларининг овозларини тушуниши мумкин. Бу уларга хавфсиз қолиш ва узоқ сафар давомида йўл топишга ёрдам бериши мумкин.
Тадқиқотнинг биринчи муаллифи ва Иллинойс штатидаги Урбана-Чампаигн университетининг табиий ресурслар ва атроф-муҳит фанлари бўйича доценти Бенжамин Ван Дорен "Live Science" нашрига бундай деди: "Биз аслида тасодифий бўлмаган ҳолатларга эътибор қаратдик, овозлардаги қонуниятларни изладик."
Тадқиқотчилар қушларнинг турли турлари бир-бирига яқин жойда овоз чиқарганини кузатиб, турлараро мулоқот ғоясини қўллаб-қувватловчи маълумотларни тўпладилар.
Ушбу тадқиқот сайроқи қушлар миграцияси илгари ўйланганидек ёлғиз саёҳат эканлигини инкор этади. Бироқ, уларнинг маълумотлари ҳали қушлар нима "айтаётгани"ни аниқ тушунтириб бера олмайди.
"Турлар ўртасида ижтимоий алоқалар мавжудлиги ҳақида ўйлаш мантиқан тўғри," - дейди Ван Дорен. - "Менимча, бу қичқириқлар биз ҳозирда тушунаётганимиздан кўра кўпроқ маълумотга эга бўлиши мумкин."
Аммо "тил"ни ўрганиш фақат эшитганингизни тушунишдан иборат эмас; уни гапира олиш ҳам муҳим. Айнан шу жиҳатда бутун Африка бўйлаб тарқалган кичик, қора рангли дронго қуши (Dicrurus adsimilis) ажралиб туради.
Дронголар овқат ўғирлаш умидида бошқа ҳайвонларнинг орқасидан эргашиш одатига эга.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар
Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!
Эксперт: «Ҳусанов бугун «Манчестер Сити»нинг энг яхши ҳимоячиси бўлди»
"Манчестер Сити" клуби ўйинлари ҳақида таҳлилий фикрлар ёзиб борадиган Жеронимо Морганс "Брайтон" - "Манчестер Сити" ўйинида иштирок этган Абдуқодир Ҳусанов ҳақида илиқ фикрлар билдирди.
“Олимпиада чемпиони Асадхўжа Мўйдинхўжаев муштлашгани” юзасидан ИИБ расмий баёнот берди
У воқеа жойига 1995 йилда туғилган диск улоқтириш бўйича икки карра Паралимпиада чемпиони Э.С. билан бирга боргани маълум бўлди.
Маск: "Бу кетишда Европа йўқ бўлиб кетади"
Бу ҳақда америкалик миллиардер ва тадбиркор Илон Маск "Х" ижтимоий тармоғида ёзди.
Транспорт вазирининг биринчи ўринбосари ҳибсга олинди
Гумонланувчилар вақтинчалик сақлаш изоляторига жойлаштирилди. Ҳозирда тергов давом этмоқда.
Пеп Гвардиола: «Ҳусанов майдонни тарк этмаганида, иккинчи голни ўтказиб юбормаган бўлардик»
"Манчестер Сити" бош мураббийи Пеп Гвардиола "Брайтон"дан ўтказиб юборилган гол борасида ўз фикрини билдириб ўтди.
Олимпиада чемпиони Асадхўжа Мўйдинхўжаев фуқаро билан муштлашдими?
Гувоҳлар иддаосига кўра, спортчи фуқарони мушт билан уриб ерга йиқитган. Жабрланувчининг ҳозирги аҳволи ҳақида ҳозирча расмий маълумот йўқ.
Португалиялик мураббий ҳам Ўзбекистонни қабул қилиб олишдан бош тортиши мумкин
Бу ҳақда АЗИЯ СПОРТ телеграм канали хабар берди.
"Биз нефтни қаердан сотиб олишимиз, бизга энг фойдали вариантдан келиб чиқиб ҳал қилинади"
Ню-Деҳли Россия нефтини сотиб олиши бозорларни мувозанатда сақлаб турганини таъкидлади.
Самолёт Тошкент шаҳрига етмай авиафалокатга учради. Қурбонлар ва жароҳатланганлар бор.
Йўловчи самолёти қўнишга яқинлашганда ҳаво диспетчери ва экипаж ўртасидаги алоқа узилиб қолди
Қаршида 150 нафар йўловчили самолёт ғойиб бўлди
Самолёт сигнал беришни тўхтатган ва аэродромдан 12 км радиусда радарлардан ғойиб бўлган.
Женнифер Лопес концертидан сўнг "Бунёдкор" стадионининг аҳволини кўрдингизми? (Фото)
Кеча "Бунёдкор" стадионида жаҳон машҳур қўшиқчи Женнифер Лопеснинг концерт дастури бўлиб ўтди.
Қишлоқ хўжалиги вазири қўлга олинди
Бу ҳақда мамлакат Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси маълум қилди.
Энди Ўзбекистонда ҳам исмни машиналарга рақам қилиб қўйса бўлади
Бу ҳақда Ҳукумат қарори (562-сон, 04.09.2025) қабул қилинди.
Португалиядан Владивостоккача велосипедда келган французни Россия ҳибсга олди
Евроосиёни велосипедда энг тез кесиб ўтиш бўйича жаҳон рекордини янгилашга уринган франциялик Софиан Сеҳили Владивостокда ҳибсга олинди. Бу ҳақда ўз манбаларига асосланиб Le Monde хабар берди.
Отабек Шукуров яна легионерга айланади
Ўзбекистон миллий жамоаси ярим ҳимоячиси Отабек Шукуров фаолиятини хорижда давом эттиради.
Татаристондаги автоҳалокатда 3 нафар ўзбекистонлик ҳалок бўлди
Ўзбекистоннинг Қозондаги Бош консуллиги ҳам ушбу маълумотларни тасдиқлади
Афғонистонда юз берган зилзиладан сўнг қутқарувчилар фақат эркакларга ёрдам берган
Толибон ҳукумати ва анъанавий қоидалар бегона эркаклар ва аёлларнинг бир-бирига жисмонан тегишини тақиқлайди.
Мадуро: Венесуэлага ҳужум қилинса, қўлга қурол оламиз
“Биз ҳозир зўравонликсиз кураш босқичидмиз — сиёсий, ахборот ва институционал. Аммо Венесуэлага ҳужум қилинса, биз қуролли курашга ўтамиз”, — деди Мадуро.
Ғазоликлар Исроил таҳдидидан кейин оммавий равишда жанубга қочиб кетишди
Исроил армияси қуруқликдаги ҳужумларини кучайтириб, “эвакуация қилиш” буйруғини берганидан сўнг Ғазо шаҳрида ўн минглаб фаластинликлар яна кўчирилди.
Хитойда смартфонидан бошини кўтармаган талабал фалаж бўлиб қолди
Хитойда 19 ёшли талаба Сяо Дун смартфонига узоқ вақт давомида бошини эгиб қараб юриши оқибатида фалаж бўлиб қолди.
Қирғизистондан катта миқдордаги кучли таъсир қилувчи дори воситаларини олиб келган шахслар ушланди
Бу мақсадда у қирғизистонлик танишига алоқага чиқиб, катта партиядаги дори воситаларини етказиб беришини сўрайди.
АҚШ ва Хитой ўртасидаги рақобат технология жабҳасида давом этмоқда
АҚШ ва Хитой ўртасидаги “технологик уруш” даврида Хитойнинг Tencent ва Deep Robotics каби компаниялари сунъий интеллект ва робототехника технологиялари билан америкалик рақобатчиларга яқинлашмоқда.
Африка CDC: маймунчечак эпидемияси жамоат саломатлиги учун фавқулодда ҳолатга айланди
Африка Касалликларни назорат қилиш ва олдини олиш марказлари (Африка CDC) маймунчечак (mpox) вирусини Африка қитъасида соғлиқни сақлаш учун фавқулодда ҳолат деб эълон қилди.
Фарғонада типратикан ва илонли шўрва пишираётганлар аниқланди. Ҳужжатлар судда
Ижтимоий тармоқларда илондон шўрва тайёрланаётгани акс этган видео тарқалди.
Бутун Тошкент шаҳрида совуқ сув ўчирилади (жадвал)
Бу ҳақда «Тошкент шаҳар сув таъминоти» АЖ маълум қилди.
Фаррух Сайфиев Туркманистон терма жамоаси дарвозабонининг ҳолидан хабар олди (фото)
Фаррух 2 сентябрь куни бўлиб ўтган CAFA Nations Cup 2-тури доирасида бўлиб ўтган учрашув сўнгида бехосдан рақиб посбонининг юзига тепиб юборганди
Фалокат оёқ остида: Бухорода 5 нафар ишчи марказий канализацияга тушиб кетди
Ижтимоий тармоқларда эълон қилинган хабар юзасидан расмий маълумот берилди.
Исроилнинг Ғазога берган зарбалари 24 соат ичида 20 фаластинликни ўлдирди
Маълумотларга кўра, зарбалар анклавнинг шимолий, жанубий ва марказий ҳудудларига — турар-жой бинолари, қочқинлар лагерлари ҳамда аҳоли гуманитар ёрдам кутган жойларга қаратилган.
Қозоғистонда ўқувчи қизни зўрлаган ўзбекистонлик эркак умрбод қамоққа ҳукм қилинди
Судланувчи айбини тан олмаган бўлса-да, далиллар айбловни тўлиқ тасдиқлади.
Изсиз диктатор! Ким Чен Ин Пекинга шахсий ҳожатхонасини ҳам олиб келган
Пекиндаги учрашувдан сўнг Шимолий Корея етакчиси Ким Чен Индан умуман из қолмаслиги учун ҳамма нарса қилинди.
Алпинист Наталя Наговицинанинг ҳалок бўлгани расман эълон қилинди
Наговицинани қутқариш учун уч марта уриниш қилинган, бироқ барчаси муваффақиятсиз якунланган.
Чилонзорда автомобил ёниб кетди
Ҳозирда ёнғин сабаби ва келтирилган моддий зарар миқдори аниқланмоқда.
Даҳшат! Сурхондарёда аёл ва унинг 5 ойлик гўдаги молхонада сақлаб келинаётганлиги маълум бўлди
Ҳолат юзасидан, Узун тумани ИИБ ҳузуридаги Тергов гуруҳи томонидан Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 126 прим 1-моддаси 7-қисми “а”, “е” бандлари билан жиноят иши қўзғатилиб, гумонланувчи Ш.А. процессуал тартибда қамоққа олинган, шунингдек ишга алоқадор бўлган хонадонда яшовчи бошқа фуқаролар ҳам терговга жалб қилиниб, бир нафарига нисбатан “Қидирув” эълон қилинган.
Исроил армияси Ғарбий Соҳилдаги икки фаластинлик уйини бузиб ташлади
Исроил армияси ишғол остидаги Ғарбий Соҳилда фаластинликларга тегишли икки уйни қурилиш рухсатномаси йўқлигини баҳона қилиб бузиб ташлади.
ЮНИСЕФ: 2026 йил охиригача яна 6 миллион бола таълимдан маҳрум бўлиши мумкин
Бу ҳақда БМТ Болалар жамғармаси (ЮНИСЕФ) томонидан эълон қилинган тадқиқотда қайд этилган.
Исроил армияси Ғарбий Соҳилдаги икки фаластинлик уйини бузиб ташлади
Исроил армияси ишғол остидаги Ғарбий Соҳилда фаластинликларга тегишли икки уйни қурилиш рухсатномаси йўқлигини баҳона қилиб бузиб ташлади.
ЮНИСЕФ: 2026 йил охиригача яна 6 миллион бола таълимдан маҳрум бўлиши мумкин
Бу ҳақда БМТ Болалар жамғармаси (ЮНИСЕФ) томонидан эълон қилинган тадқиқотда қайд этилган.
Чумчуқ гўштидан шашлик тайёрлаган чойхона раҳбарига 4120000 сўм жарима солинди
Янгийўл туманидаги Улфатлар чойхонасида чумчуқ гўштидан шашлик пиширилаётгани акс этган видеолавҳа ижтимоий тармоққа жойлаштирилди.
Бир кунда қамал остидаги Ғазода яна олти киши, жумладан бир бола очликдан ҳалок бўлди
Исроил армияси томонидан қамал қилинган Ғазо секторида сўнгги 24 соат ичида яна олти нафар фаластинлик, жумладан бир бола очлик ва ўткир тўйиб овқатланмасликдан ҳалок бўлди.
UNICEF Ғазодаги вазиятни очарчилик хавфи туфайли “мутлақ фалокат” деб атади
UNICEF вакили Тесс Инграм Ғазо шаҳрида очарчилик тарқалиши хавфи ҳақида огоҳлантириб, аҳоли фарзандлари учун озиқ-овқат топиш учун изтироб билан курашаётганини таъкидлади ва вазиятни “мутлақ фалокат” деб баҳолади.
БМТ зилзила содир бўлган Афғонистонга 25 та гуруҳ юборди
Бу ҳақда БМТнинг гуманитар масалаларни мувофиқлаштириш бошқармаси маълум қилди.
Транспорт вазирининг биринчи ўринбосари ҳибсга олинди
Гумонланувчилар вақтинчалик сақлаш изоляторига жойлаштирилди. Ҳозирда тергов давом этмоқда.
“Олимпиада чемпиони Асадхўжа Мўйдинхўжаев муштлашгани” юзасидан ИИБ расмий баёнот берди
У воқеа жойига 1995 йилда туғилган диск улоқтириш бўйича икки карра Паралимпиада чемпиони Э.С. билан бирга боргани маълум бўлди.
Рақобат қўмитаси интернетдаги фирибгарлик акциялари ҳақида огоҳлантирди
Қўмита расмий сайтларни ўрганиб, бу акциялар ҳақиқий эмаслиги ва бренлар томонидан бундай тадбирлар ўтказилмаётганини аниқлади.
Россияда жаримага тушган машинани ит ҳайдаганми?
Одамлар кадрларда ўнг томонда панжара, чап томонда эса фақат йўл кўринганини қайд этган.
Исроил армиясида яна бир аскарнинг ўз жонига қасд қилиш ҳолати қайд этилди
Ғазо секторига уюштирилган ҳужумларда қатнашган Исроил армиясига қарашли Голани бригадасининг бир аскари мамлакат шимолидаги ҳарбий база ҳудудида ўлик ҳолда топилди.
Бразилиянинг собиқ президенти устидан суднинг ҳал қилувчи босқичи бошланди
Бразилиянинг собиқ президенти Жаир Болсонару устидан суд жараёни бугун якуний босқичга киради.
БМТ: Ғазода аҳолининг 10% ўлган ёки яраланган
10 мингдан ортиқ одам бедарак, уларнинг кўпчилиги вайроналар остида қолган деб ҳисобланмоқда.
Олимпиада чемпиони Асадхўжа Мўйдинхўжаев фуқаро билан муштлашдими?
Гувоҳлар иддаосига кўра, спортчи фуқарони мушт билан уриб ерга йиқитган. Жабрланувчининг ҳозирги аҳволи ҳақида ҳозирча расмий маълумот йўқ.
Қирғизистон–Ўзбекистон чегарасида икки қирғиз фуқароси отиб ўлдирилди
Ўзбекистон чегарачиларига кўра, уларни тўхтатишга уринилганда фуқаролар талабларга итоат этмаган ва шу сабабдан қурол қўлланилган.
Ғазода яна 9 фаластинлик очликдан ҳалок бўлди
Исроил армияси томонидан қамал қилинган Ғазо секторида сўнгги 24 соат ичида 9 фаластинлик, жумладан 3 бола очлик ва тўйиб овқатланмасликдан ҳаётдан кўз юмди.
Германияда гиёҳвандлик сабаб ҳар куни 6 киши вафот этмоқда
30 ёшгача бўлганлар орасида гиёҳвандлик туфайли ўлим 14 фоизга ошган.
Ғазода 660 минг бола учинчи йил мактабга бора олмаяпти
БМТнинг Фаластинлик қочқинларга ёрдам кўрсатиш агентлиги (UNRWA) маълум қилишича, Исроилнинг Ғазога қарши 23 ойлик уруши 660 минг болани кетма-кет учинчи йил ҳам мактабдан маҳрум қилмоқда.
Венесуэла ҳукумати АҚШни оғохлантирмоқда: «Бизнинг қирғоқларимиздан узоқроқ туринг»
Венесуэла вице-президенти ва нефть вазири Делси Родригес АҚШга қарши кескин баёнот билан чиқиб, Вашингтонни мамлакат ички ишларига аралашмасликка ва Венесуэла ҳудудидан узоқроқ туришга чақирди.
Индонезияда оммавий тартибсизликлар: метро бекатларига ўт қўйилди, транспорт ҳаракатлари фалаж бўлди
Ишчилар 28 августдан бошлаб меҳнат шарт-шароитларини яхшилаш ва иш ҳақларини ошириш талаблари билан намойиш қилмоқда.
Дональд Трамп ростдан ўлганми? "The Journal" нашри айрим фактларни эълон қилди
Трамп чоршанба кунидан бери кўчага чиқмади, қўлида кўкарган ҳолда суратга тушди ва Оқ уй байроғи ярим туширилган.
ChatGPT ўсмирга ўз жонига қасд қилишда ёрдам берган
16 ёшли Адам Рейн ўз жонига қасд қилди. Ота-онаси унинг телефонини текшириб, ChatGPT билан бир неча кунлик ёзишмаларни топишди.
Туркманистонда йил охиригача сигарет чекиш бутунлай тақиқланади
Шифокорлар бу ташаббусни қўллаб-қувватламоқда.
Исроилнинг Ғазога ҳужумида 21 нафар фаластинлик ҳалок бўлди
Фаластиннинг WAFA агентлиги маълумотича, ҳужумлар оқибатида камида 21 фаластинлик ҳалок бўлган.
Исроил аскарлари Наблусда 3 нафар фаластинликни яралади ва тез ёрдамни тўсди
Исроил армияси ва кўчманчилар Ғарбий соҳилдаги рейдларини давом эттирмоқда. Наблус шаҳрида уларнинг ҳужуми оқибатида камида уч фаластинлик яраланди.
Россия Қуролли Кучлари "Азов" техникаларини йўқ қилди (видео)
ТАСС агентлиги хабар беришича, аҳоли пункти яқинидаги ўрмонларда 8 та хорижий зирҳли техника ва 50 ҳарбий хизматчи йўқ қилинган.
Исроил Ғазо шаҳридаги сулҳга амал қилмаслигини маълум қилди
Бу ҳақда Исроил армияси матбуот котиби маълум қилди.
Жиззахда фарзандларига зўравонлик қилган отага нисбатан жиноят иши очилди
Омбудсман ахборотига кўра, оилавий низо оқибатида ота 2 нафар фарзандига: 14 ёшли қизи ва 12 ёшли ўғлига жисмоний зўравонлик қилган.
Тошкент ва Қашқадарёда наркотик моддалар савдосига чек қўйилди
Давлат хавфсизлик хизмати ва ички ишлар ходимлари ҳамкорлигида ўтказилган тезкор тадбирда мазкур ер майдонидан жами 247 туп каннабис ўсимлиги ва 27 кг 708 гр марихуана ашёвий далил сифатида олинди.
Жанубий Кореяда эркак қарз сабаб оила аъзоларини ўлдирди
У бунинг учун уларга ухлатувчи дори бериб, кейин бўғган.
Россиянинг Киевга уюштирган ҳужумини кўрдингизми? (видео)
28 августга ўтар кечаси Россия Федерацияси Қуролли кучлари Киевга дрон аппаратлари ва турли турдаги ракеталар, жумладан, баллистик ракеталар ёрдамида кенг кўламли ҳужум уюштирди.
Тайландлик шифокорлар 8 килограммлик кистани олиб ташлашди. Операция 6 соат давом этди
Маълум бўлишича, киста бир неча йил давомида секин-аста ўсиб келган.
Сирдарёда Cobalt ҳайдовчиси билан бирга ёниб кетди
Ўт ўчирувчилар ҳодиса жойига соат 15:03 да етиб бориб, ёнғин 3 дақиқада тўлиқ ўчирилган.
Олмалиқда эр хотинини тош билан уриб ўлдирди
Айбланувчи суд мажлисида онлайн тарзда қатнашиб, қилган жиноятини тан олди, пушаймонлигини билдириб, марҳумнинг яқинларидан кечирим сўради.
АҚШнинг Миннеаполис шаҳридаги католик мактабида отишма юз берди
Телеканал манбаларига кўра, тахминан 20 киши яраланган. Уларнинг мактаб ходимлари ёки ўқувчилар эканига аниқлик киритилмаган.
Тадқиқот: Сўнгги 20 йилда ўрмонларни кесиш 500 мингдан ортиқ одамнинг ўлимига сабаб бўлган
Янги тадқиқотга кўра, тропик ҳудудларда ўрмонларни кесиш натижасида ҳосил бўлган иссиқлик билан боғлиқ касалликлар сўнгги 20 йилда ярим миллиондан ортиқ инсоннинг ҳаётига зомин бўлган.
Исроил армияси Наблус шаҳрида рейд ўтказди
AFP агентлиги хабарига кўра, 27 август куни тонг соат 03:00 ларда бошланган операцияда ўнлаб аскар ва зирҳли техника иштирок этган.
Наманганда ИИБ ходимлари фуқарони қийнаб, оғир аҳволга солгани айтилмоқда
Бу ҳақда "Эзгулик" инсон ҳуқуқлари жамияти раҳбари Абдураҳмон Ташанов маълум қилди.
