АҚШ Орол денгизида литий қидиради
АҚШ Давлат департаментининг Энергетика ресурслари бюроси Қозоғистон Миллий геология хизмати (МГХ) ва "Тау-Кен Самрук" тоғ-кон компанияси билан Орол денгизи минтақасида литий конларини қидириш ишларини молиялаштириш учун ҳамкорлик ўрнатди. Бу ҳақда ҳукумат йиғилишида МГХ раиси Эрлан Галиев маълум қилди ва ҳамкорлик меморандумида Шарқий Қозоғистоннинг Қалба-Нарим ҳудудида нодир металларни ўрганиш бўйича ҳам режалар борлигини таъкидлади.
Америка томони ушбу ташаббусларни молиялаштирмоқда, бу эса Қозоғистон ва Ғарб давлатлари ўртасидаги ҳамкорлик янада чуқурлашаётганидан далолат беради. 2025 йилда АҚШ, Франция, Германия ва Финляндия мутахассислари Қозоғистон МГХда аудит ўтказади, Британия Геология хизмати (BGS) эса мамлакатга бир нечта миссияларини жўнатади. Бундан ташқари, Британия ҳукумати Қозоғистон ер ости бойликларини ўрганишнинг аниқлигини ошириш имконини берувчи маълумотнома-геологик маълумотлар базасини яратиш учун грант ажратди.
Франциянинг BRGM геология хизмати қозоғистонлик мутахассислар учун масофадан зондлаш, геокимё, башоратли хариталаш ва тоғ-кон чиқиндиларини бошқариш бўйича семинарлар ўтказади.
“Тау-Кен Самрук” компанияси «Самрук-Казина» давлат фондининг шўба корхонаси ҳисобланади. 2023 йил охирида Орол денгизи яқинидаги шўр кўлларда литий излаш ишларини бошлаган. Лойиҳа Европа тикланиш ва тараққиёт банкининг 400 минг евро миқдоридаги гранти ҳисобидан молиялаштирилади ва икки йилга мўлжалланган.
Литий электромобиль аккумуляторлари, шамол турбиналари ва қуёш панелларини ишлаб чиқаришда асосий материал ҳисобланади. У смартфонлар, аэрокосмик ва мудофаа тизимларида ҳам қўлланилади.
Ноёб тупроқ элементлари ва нодир металларга жаҳон талаби ортиб бораётган бир шароитда Қозоғистон сўнгги йилларда етакчи ўнта давлатдан бирига айланди. Қўшма Штатлар ва Европа Иттифоқи Қозоғистон билан ресурс бўйича ҳамкорликни кенгайтириш, яшил энергияга глобал ўтишда республиканинг ролини кучайтириш чораларини кўрмоқда.