“ZAGS”imiz yo‘qligi uchun uyga da’vo qila olmaymanmi?

— Turmush o‘rtog‘im bilan 15 yil birga yashadik. Bir necha yillar oldin Rossiyaga ishlagani ketib, o‘sha yoqlarda uylanib oldi. Yaqinda esa xotini va farzandi bilan qaytib kelib, biz yashayotgan uyga joylashdi, bizni uydan haydab chiqardi. Hovli qaynonamning nomida, “propiskam” yo‘q. Erim o‘z mashinasini ham ukasining nomiga o‘tkazib olibdi. Hozir onamni uyida yashayapmiz. Uch bolam bilan endi qayerga boramiz? Erim “ZAGS”imiz yo‘qligi uchun uyga da’vo qila olmasligimni aytdi. Shu to‘g‘rimi?
Ismi sir tutildi.

Ziyoda Soliyeva, fuqarolik ishlari bo‘yicha Yakkasaroy tumanlararo sudi sudyasi:
— Oila qonunchiliga asosan er va xotinning nikoh davomida orttirgan mol-mulklari, shuningdek nikoh qayd etilgunga qadar, bo‘lajak er-xotinning umumiy mablag‘lari hisobiga olingan mol-mulklari, agar qonun yoki nikoh shartnomasida boshqacha hol ko‘rsatilmagan bo‘lsa, ularning birgalikdagi umumiy mulki hisoblanadi.
Er va xotinning nikoh davomida orttirgan mol-mulklari jumlasiga (er va xotinning umumiy mol-mulkiga) er va xotin har birining mehnat faoliyatidan, tadbirkorlik faoliyatidan va intellektual faoliyat natijalaridan orttirgan daromadlari, ular tomonidan olingan pensiyalar, nafaqalar, shuningdek maxsus maqsadga mo‘ljallanmagan boshqa pul to‘lovlari (moddiy yordam summasi, mayib bo‘lish yoki salomatligiga boshqacha zarar yetkazish oqibatida mehnat qobiliyatini yo‘qotganlik munosabati bilan yetkazilgan zararni qoplash tarzida to‘langan summalar va boshqalar) kiradi. Er va xotinning umumiy daromadlari hisobiga olingan ko‘char va ko‘chmas ashyolar, qimmatli qog‘ozlari, paylari, omonatlari, kredit muassasalariga yoki boshqa tijorat tashkilotlariga kiritilgan kapitaldagi ulushlari hamda er va xotinning nikoh davomida orttirgan boshqa har qanday mol-mulklari, ular er yoki xotindan birining nomiga rasmiylashtirilgan yoxud pul mablag‘lari kimning nomiga yoki er va xotinning qaysi biri tomonidan kiritilgan bo‘lishidan qat’i nazar, ular ham er va xotinning umumiy mol-mulki hisoblanadi.
Er va xotin ularning birgalikdagi umumiy mulki bo‘lgan mol-mulkka egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etishda teng huquqlarga egadir.
Uy-joy qonunchiligiga ko‘ra, uy, kvartira mulkdorining oila a’zolari, shuningdek u bilan doimiy yashayotgan fuqarolar, agar ularni ko‘chirib kelgan paytda yozma ravishda boshqa hol qayd etilgan bo‘lmasa, uydagi, kvartiradagi xonalardan mulkdor bilan teng foydalanishga haqlidirlar. Ular mulkdor bergan turar joyga o‘zlarining voyaga yetmagan farzandlarini ko‘chirib kiritishga haqlidirlar, oilaning boshqa a’zolarini esa, uy, kvartira mulkdorining roziligi bilangina ko‘chirib kiritishlari mumkin. Bu shaxslar uy, kvartiraning, mulkdori bilan oilaviy munosabatlarni tugatgan taqdirda ham ularda turar joydan foydalanish huquqi saqlanib qoladi. Uy, kvartiraning mulkdori bilan uning sobiq oila a’zolari, shuningdek u bilan doimiy yashayotgan fuqarolar o‘rtasida turar joydan foydalanish tartibi taraflar kelishuvi bilan belgilanadi.
Turar joy mulkdorining oila a’zolari deb u bilan doimiy birga yashayotgan xotini (eri) va ularning farzandlari tan olinadi. Er-xotinning ota-onasi, shuningdek mulkdor bilan doimiy yashayotgan oilali farzandlari, agar ilgari bu huquqqa ega bo‘lmagan bo‘lsalar, faqat o‘zaro kelishuvga binoan mulkdorning oila a’zosi deb tan olinishlari mumkin.
Munisipal, idoraviy uy-joy fondi va aniq maqsadli kommunal uy-joy fondining uylaridagi turar joyni ijaraga oluvchi, uning oila a’zolari yoki ijaraga oluvchi bilan doimiy yashayotgan fuqarolar vaqtincha bo‘lmaganida turar joy olti oy muddat davomida ularning hisobida saqlanib turadi.
“Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonunining 19-moddasiga muvofiq, har bir bola turar joyli bo‘lish huquqiga ega. Mazkur huquq qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Turar joy mulkdorining yoki turar joyni ijaraga oluvchining oila a’zolari bo‘lgan bolalar ular qayerda bo‘lishlaridan qat’i nazar, turar joy mulkdori yoki turar joyni ijaraga oluvchisi egallab turgan turar joyga nisbatan huquqqa ega bo‘ladi.

Bugungi kunda turmush o‘rtog‘ingiz va qaynonangiz tomonidan uyga kirib yashashingizga qarshilik ko‘rsatilganligini va sizning voyaga yetmagan farzandingiz bilan yashash uchun boshqa turar-joyingiz yo‘qligini bildirgansiz.
Siz nizoli xonadonga mulkdorning roziligi asosida kelin bo‘lib kelganingizni inobatga olganda, o‘rtangizda uyda yashash muddati to‘g‘risida biron-bir yozma kelishuv bo‘lmasa, ushbu turar joyda olti oy davomida foydalanish huquqingiz saqlanib qoladi. Siz voyaga yetmagan farzandingiz bilan uyga kiritishni so‘rab fuqarolik ishlari bo‘yicha sudga murojaat qilishingiz mumkin.