Tushuntiruv: Rossiya gazining Ukraina orqali tranziti to‘xtasa nima bo‘ladi?
Rossiya gazi Ukrainaga oqib o‘tadigan Rossiyaning Sudja shahri yaqinidagi shiddatli janglar Rossiyaning «Gazprom» kompaniyasi bilan qilingan 5 yillik shartnoma tugashidan oldin Ukraina orqali tranzit oqimining to‘satdan to‘xtab qolishi xavotirini kuchaytirdi.
Ukraina gaz tranziti Rossiyaga Ukraina orqali Yevropaga gaz eksport qilish imkonini beradi. Tranzit bitimi yil oxirida tugaydi. Kiyev avvalroq uni yangilash yoki uzaytirish niyati yo‘qligini bildirgan edi.
Ukraina gaz quvurlari operatorining ma’lumotlariga ko‘ra, Rossiya gazining Ukraina orqali Yevropaga tranziti o‘tgan yili 2022 yildagi 20,5 milliard kubometrdan 28,5 foizga kamayib, 14,65 milliard kub metrga tushgan.
NEGA TRANZIT ERTA TO‘XTASHI MUMKIN?
Rossiya janubiy chegarasiga, Sudjadagi yirik tabiiy gaz uzatish markazi yaqiniga kirib kelgan Ukraina kuchlariga qarshi shiddatli janglar olib borayotganini aytdi.
Ikki rus harbiy blogi, dalillar keltirmasdan, Ukraina kuchlari Rossiyaning tabiiy gazi o‘tadigan Sudja shahridagi gaz o‘lchash inshootini qo‘lga olganini aytdi.
Tahlilchilarining ta’kidlashicha, bu Ukraina orqali o‘tadigan Rossiya quvuri oqimining keskin to‘xtab qolish xavfini oshiradi.
Ammo «Gazprom» bu jangni oqimlarni qisqartirish uchun bahona sifatida ishlatishi xavfi bor.
QAYSI DAVLATLAR GAZNI MARSHRUT ORQALI OLADI?
Evropa Ittifoqining aksariyat davlatlari Ukraina bosqini tufayli Rossiya gaziga qaramligini kamaytirdi. Ukraina orqali gazning sobiq asosiy oluvchilari qatoriga Avstriya, Slovakiya, Italiya, Vengriya, Xorvatiya, Sloveniya va Moldova kiradi. Avstriya gazning katta qismini hamon Ukraina orqali oladi, boshqalari esa o‘z manbalarini diversifikasiya qilib, talabni kamaytirish choralarini ko‘rgan.
UKRAINA ORQALI KELAYOTGAN GAZNING O‘RNINI QANDAY BOSISh MUMKIN?
Avvalgi Yevropa Komissiyasi shu yil boshida muqobil ta’minot manbalari mavjudligini aytgandi.
Avstriya Italiya va Germaniyadan import qilishi mumkin va uning kommunal xizmatlari Rossiyadan gaz ta’minoti to‘xtatilsa, ehtiyot choralarini ko‘rganini aytdi.
Vengriya Rossiya gaziga muqobil yo‘lga tayanadi: Turk oqimi quvuri, Sloveniya esa o‘z gazini Jazoir va boshqa manbalardan oladi. Italiya gazning katta qismini Ozarbayjon gazi importini osonlashtiradigan yo‘l orqali va Jazoirdan oladi.
