Namozni qoim qilish nima degani?

Namozni qoim qilish nima degani?

Alhamdulillah Robbil olamiyn. Vassolatu vassalamu ala ashrofil mursaliyn. Va ala olihi va ashabihi ajma’iyn. Ammo ba’d.

Imom domlalar mav’izalarida “namozni qoim qilish” degan jumla qulog‘imizga chalinadi. Shuningdek, kitoblarda ham shu jumlaga ko‘zimiz tushadi. Xo‘sh, buning ma’nosi nima?

Alloh taolo Qur’oni Karimda biz bandalarini namozga buyurar ekan, “Namoz o‘qinglar!” demadi, balki “Namozni qoim qilinglar!” deb marhamat qildi. Qur’oni Karimning qayerida namozga amr bo‘lsa, hammasida “qoim qilish” jumlasi kelgan. “Qoim qilish” degani “Tik turg‘azish” deganidir. Demak, biz o‘qiydigan namoz o‘tirib qolgan, yonboshlab qolgan, yotib qolgan emas, balki tik turgan namoz bo‘lishi kerak. U Zot Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ

“...Namozni barkamol o‘qing, zakot bering...” (Baqara surasi, 83-oyat).

Ulamolarimiz bu borada kelgan dalillarni o‘rganib, namozni qoim qilish quyidagicha bo‘lishini aytganlar.

 

  1. Namozning shartlarini muhofaza qilish.

Namozning shartlari deganda, namozning tashqi farzlari tushuniladi.

Bular badanning tahoratsizlik va najosatdan pok bo‘lishi, joy va kiyimning pokligi, qiblaga yuzlanish, vaqtning kirishi, avratning berkligi va niyat qilishdir.

Badanning najosat va tahoratsizliklardan pok bo‘lishi kerakligi haqida Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ

“Albatta, Alloh tavba qiluvchilarni sevadi va poklanuvchilarni sevadi” (Baqara surasi, 222-oyat).

Nabiy sollallohu alayhi vasallam “Alloh, sizlardan biringiz tahoratsiz bo‘lsa, to tahorat olmagunicha uning namozini qabul qilmaydi” dedilar.

Shu bois tahoratni yaxshilab bajarish, istinjo, istibrolarga jiddiy e’tibor berish lozim.

Kiyimning pok bo‘lishi kerakligi haqida Alloh taolo shunday marhamat qilgan:

وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ

“Va kiyimingni pokla!” (Mudassir surasi, 4-oyat).

Qiblaga yuzlanish kerakligi haqida Alloh taolo shunday marhamat qilgan:

وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِنَّهُ لَلْحَقُّ مِن رَّبِّكَ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ

“Qayerdan chiqsang ham, yuzingni Masjidul Harom tomon bur. Va, albatta, bu Robbingdan bo‘lgan haqdir” (Baqara surasi, 149-oyat).

 

  1. Namozning ruknlarini muhofaza qilish.

Namozning ruknlari deganda uning ichidagi farzlari tushuniladi. Takbiri tahrima, qiyom, qiroat, ruku, sajda, oxirgi o‘tirish namozning ruknlari deyiladi.

Nabiy alayhissalom aytdilar: “Odamlar o‘g‘irlaydigan narsalarning eng yomoni namozdan o‘g‘irlashidir”. Shunda sahobalar: “Qanday qilib namozdan o‘g‘irlash mumkin?” deb so‘rashdi. U zot: “Ruku’ va sajdasini to‘liq qilmaslik bilan” deb javob berdilar.

“Allohu akbar” deb deb namozga kirishgandan so‘ng sano, taavvuz, basmalani shoshmasdan o‘qish. Qo‘llarini bog‘lab, kindik ostida tutib, qomatni tik tutib turish. Turganda egilmay, qiyshaymay turish. Qiroatni tajvid bilan, shoshmay o‘qish. Qiroatdan so‘ng “Allohu akbar” deb rukuga egilish. Rukuda orqani tekis tutish. Rukuda “Subhana Robbiyal Aziym”ni dona-dona qilib uch marta aytish. Ushbu tasbehni aytayotganda xuddi qarg‘a don cho‘qigandek qilib tez aytmasdan, ohista aytish.

Rukudan bosh ko‘tarayotganda dona-dona qilib “Sami’allohu liman hamidah” deyish. Tik turganda biroz tin olish, qadni rost tutish va “Robbana lakal hamd” deyish. Keyin yana “Allohu akbar” deb sajdaga borish. Sajdada burun, peshonani yerga tekkizish, qo‘l va oyoq barmoqlarini ham qiblaga yo‘naltirish. Tirsaklarni yerdan va qorindan uzoq tutish. Sajdada ixlos bilan “Subhana Robbiyal A’lo” deb uch marta aytish. Ushbu tasbehni aytayotganda xuddi qarg‘a don cho‘qigandek qilib tez aytmasdan, shoshmay, ohista, dona-dona qilib talaffuz qilish. Ruknlarni bajarish asnosida zaruratsiz harakat qilmaslik.

Huzayfa roziyallohu anhu ruku’ va sajdani batamom qilmagan bir kishini ko‘rib: “Namoz o‘qimading! Agar o‘lsang, Alloh Muhammad sollallohu alayhi vasallamni xalq qilgan tabiatidan boshqa tabiatda o‘lasan!” dedilar”. Buxoriy va Nasaiy rivoyat qilganlar.

Qa’dada o‘tirganda kaftlarning barmog‘ini tizza ko‘ziga to‘g‘irlab, son ustiga qo‘yib, tashahhudni aytish, salovot va duolarni o‘qish lozim.

 

  1. Namozning xushu’sini muhofaza qilish.

Ammor ibn Yasir roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Albatta, bir odam (namozidan) turganda, unga uning o‘ndan biri, to‘qqizdan biri, sakkizdan biri, yettidan biri, oltidan biri, beshdan biri, to‘rtdan biri, uchdan biri yoki yarmigina yozilgan bo‘ladi”, dedilar”. Abu Dovud rivoyat qilgan.

Xushu’ – qo‘rquv bilan sokinlikning aralashganidir. Banda namoz o‘qir ekan, u Alloh taoloning huzurida turganini his qilib, ixlos bilan, har bir o‘qiyotgan oyat va duolarining mazmunini anglab, qalbidan o‘tkazib turishi kerak. Banda namozda qalbi hozir bo‘lishi lozim. Ya’ni namozda turganda xayoli boshqa tarafga chalg‘imasligi kerak. Namozda qalb hozirligiga erishish uchun ichki va tashqi omillarni bartaraf qilish lozim. Ichki omil – xayolga keluvchi turli narsalardir. Namozga kirishdikmi, xayolimizda faqat namoz, o‘qiyotgan suralarimizning ma’nosi turishi kerak. Bozor, pul, bola-chaqa, og‘aynilar va hokazolarni o‘ylamaslik kerak. Tashqi omil -  ro‘paramizdagi turli naqshlardir. Namozda turganimizda, oldimizdagi parda, eshik, devordagi naqshlar, chiziqlarga ko‘zimiz tushganda, namozdan chalg‘ishimizga sabab bo‘ladi. Shu bois namozga kirishish oldidan o‘sha narsalarni olib qo‘yishga e’tibor berish kerak. Ana shu ikki omil bartaraf etilsa, Alloh taoloning izni bilan qalb hozirliga erishiladi.

Xushu’ning ma’nolariga Qur’on oyatlarining ma’nolari borasida tafakkur qilish, undan ta’sirlanish, Alloh taolodan qo‘rqib yig‘lash ham kiradi.

Namozdagi xushu’ xuddi tanadagi ruh kabidir. Xushu’siz namoz ruhsiz jasaddir.

         Mutarrifdan, u otasidan rivoyat qiladi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning namoz o‘qiyotganlarini ko‘rdim. Ko‘ksilaridagi yig‘idan tegirmonning yoki qozonning ovoziga o‘xshash ovoz chiqib turar edi”.  “Sunan” egalari rivoyat qilishgan.

Namozni xushu’ bilan o‘qish najot topish kafolatidir.

Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ

“Batahqiq, mo‘minlar najot topdilar. Ular namozlarida xushu’ qiluvchilardir” (Mo‘minun surasi, 1-2-oyatlar).

 

  1. Besh vaqt namozni o‘z vaqtida o‘qish.

Namozni vaqtida, jamoat bilan masjidda ado etish ham namozni qoim qilish omillaridandir. Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَاباً مَّوْقُوتاً

“Albatta, namoz mo‘minlarga vaqtida farz qilingandir” (Niso surasi, 103-oyat).

Boshqa bir oyatda Alloh taolo bunday marhamat qilgan:

حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَقُومُواْ لِلّهِ قَانِتِينَ

“Namozlarni va o‘rta namozni muhofaza eting. Va Alloh uchun xushu’ ila qoim bo‘ling” (Baqara surasi, 238-oyat).

Namozga azon aytilganda, barcha ishni to‘xtatib, azonga ijobat qilish, namoz o‘qishga urinish ham namozni o‘z vaqtida o‘qish hisoblanadi.

Alloh taolo namozga nido qilinganda barcha ishni to‘xtatib, namozga borishga amr qilib shunday marhamat qilgan:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ

“Ey iymon keltirganlar! Juma kuni namozga nido qilinganda, Allohning zikriga shoshiling va savdoni qo‘ying. Agar bilsangiz, bu o‘zingiz uchun yaxshidir” (Jumu’a surasi, 9-oyat).

Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhu Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan “Amallarning Alloh taologa eng mahbubi qaysi?” deb so‘raganlarida, u zot sollallohu alayhi vasallam “O‘z vaqtida o‘qilgan namoz...” deb javob berganlar. Muttafaqun alayh.

Demak, namozni qoim qilish uni Alloh taolo buyurganidek, U rozi bo‘ladigan tarzda ado etishdir.

Mana shu to‘rt shartni bajarib namoz o‘qigan kishilar, Alloh taoloning marhamati bilan namozni qoim qilgan kishilar bo‘lishadi.

Alloh taolo barchamizni namozni qoim qiluvchi bandalaridan aylab, barchamizni O‘zining hidoyatidan ayirmasin! OMIN!

Manba: muslim.uz


Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)

Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar

Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!

"Manchester Siti" qishda sotib olgan himoyachisi yozda sotib yuborilishi mumkin

Қишки трансферлар вақтида ҳимоячи Витор Рейс "Палмейрас"дан "Манчестер Сити" таркибини тўлдирди.

O‘zbekiston Rossiya elchisini chaqirtirdi

Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлигига Россия Федерацияси ҳудудида ўзбекистонлик меҳнат муҳожирларининг ҳуқуқлари бузилиши ҳақидаги хабарлар кўпайиб бораётгани муносабати билан Россия элчиси чақирилди.

Hindistonlik talaba Toshkent tibbiyot akademiyasidan norozi bo‘ldi

Унинг сўзларига кўра, тиббиётга оид фанлардан кўра инглиз тили дарслари кўпроқ ўтилади

Fransiya Rossiya G‘alaba bayramiga taklif qilinmaganidan g‘azablandi

Франция Россия Ғалабанинг 80 йиллигига бағишланган тадбирларга таклиф этилмаганидан норози.

Qodirovning ahvoli juda og‘ir: u voris qidirmoqda

Чеченистон раҳбари Рамзан Қодировнинг соғлиғи ёмонлашаётгани республикада ҳокимият алмашинуви жараёнини фаоллаштирганини "Новая газета Европа" суриштируви маълум қилди.

Qashqadaryoda talabalar trend video oldi va,,,

Винеткага тушиш мақсадида ижтимоий тармоқларга тренд видео қилганмиз. Бу эса ижтимоий тармоқларда тарқалиб кетибди.

Habib YECHLda kim g‘olib bo‘lishini istayotganini aytdi

Менинг фикримча, улар бу мавсумда ЕЧЛни ютишади. Агар тўғрисини гапирсам, уларнинг ғалабасини жуда хоҳлайман.

"Ukrainaliklar ruslar bosib olgan hududlarni de-fakto berishga tayyor"

"Биз украиналиклар билан очиқ ва қийин мунозараларда 22 та ўта аниқ шартларни таклиф қилдик ва биз жуда кучли позицияда эканлигимизга ишонамиз", деди Келлог.

"El-klasiko"da "Real" hujumida kimlar o‘ynashi ma’lum bo‘ldi

11 май куни "эл-класико" бўлиб ўтади, унда Ла Лига чемпионлиги тақдири ҳал бўлиши мумкин.

"Kosmos-482" Yerga qulamoqda

Яқин кунларда оғирлиги қарийб ярим тонна бўлган совет планеталараро космик аппарати Ерга қулайдиган бўлди.

Oilalarga 75 000 000 so‘mgacha foizsiz qarz beriladi

Мазкур маблағлар Камбағалликни қисқартириш давлат мақсадли жамғармаси томонидан ажратилади.

1 maydan 500 kVt⋅soatgacha bo‘lgan yangi miqdor joriy qilindi​​​​​​​

Қолаверса, 201 кВт·соатдан 1000 кВт·соатгача бўлган дифференциаллашган тариф бўйича истеъмол миқдори орасига янги миқдор киритилмоқда.

Texas ko‘lida 2 metrlik mahluq qo‘lga tushdi, bu jahon rekordi bo‘lishi mumkin

Техасда балиқ овлаш бўйича жаҳон рекордчиси қайтиб келди ва ўз ҳаётидаги энг қийин овда кўлнинг лойқа сувлари остида яна бир ажойиб воқеани яратди.

Ingliz manbasi: Husanov Gvardiola bilan tortishib qoldi

Бу ҳақда Х ижтимоий тармоғидаги Real Talk Manchester City аккаунти хабар берди.

“Tez orada Xudoning yordami bilan — bu butun Isroil yurti bo‘ladi”

Исроил оммавий ахборот воситалари шундай ёзув билан тарихий Фаластиннинг бутун ҳудудини қамраб олган харитани эълон қилишди.

Ish haftasi rasman qisqaradi — maosh o‘zgarmaydi

Бу ҳақда ТАСС хабар берди.

Parad kuni Qizil maydonda hujum bo‘ladimi?

Жаҳон етакчилари бор жойга зарба? Киев бундай таваккал қилмайди.

Ramzan Kadirov o‘z lavozimidan ozod etilishini so‘radi

Бу ҳақда “Чечня сегодня” хабар берди.

Navoiydagi dahshatli YTH: “Tezlik juda yuqori bo‘lgan”

“Ҳайдовчи ҳаракат қоидаларини бузиб, юқори тезликда ҳаракатланган. Оқибатда ўзидан олдинда бўлган автомашинани қувиб ўтаётганда йўл четига чиқиб кетиб, ағдарилган.

She’rlar ruxsatsiz ishlatilgan — Botir Qodirov jarima to‘laydi

Яна бир машҳур шоир хонанда Ботир Қодиров устидан Адлияга шикоят қилди, деб хабар бермоқда Интеллектуал мулк департаменти.

Toshkentda YTH oqibatida Epica avtomobili yonib ketdi

Ҳозирда ёнғин сабаби ва келтирилган моддий зарар миқдори аниқланмоқда.

Hindiston bahsli Kashmirdan tashqaridagi Pokiston shaharlariga zarba berdi

Покистон ҳарбийларининг нашрга маълум қилишича, зарбалар беш аҳоли пунктига — Котли, Аҳмадпур Шарқия, Музаффаробод, Баг ва Муридкега йўналтирилган.

Isroil harbiy-havo kuchlari Yaman poytaxti Sana shahridagi aeroportni to‘liq vayron qildi

Бу ҳақда Исроилнинг Каn радиостанцияси хабар бермоқда.

Hindiston Pokistonga raketalar bilan zarba berdi – nimalar ma’lum?

Ҳиндистоннинг зарбалари жавобсиз қолмайди, деди Покистон қуролли кучлари масъули

Xitoyda sayyohlik qayig‘i ag‘darilishi oqibatida 10 kishi halok bo‘ldi

Жами 84 киши сувга тушиб кетган ва 70 киши шифохонага ётқизилган.

“Kirpi 2025”: Estoniyada keng ko‘lamli harbiy mashg‘ulotlar boshlandi

“Кирпи 2025” – бу Британиянинг 4-бригадаси Эстония бўлинмаси таркибида шундай катта кучни жойлаштирган биринчи машқдир.

Qirollik dengiz floti boshlig‘i iste’foga chiqdi

Бу ҳақда Британиянинг Financial Times нашрига қироллик мудофаа вазирлиги маълум қилди.

Tramp: Kanada bizning 51-davlatimiz bo‘lishi kerak

"Биз Канада билан нима бўлишидан қатъий назар дўст бўламиз. Канаданинг мен учун алоҳида ўрни бор. "Канаданинг мудофаа харажатларини ошириш қарорини олқишлайман", - дея хулоса қилди АҚШ президенти.

Pokistonning Panjob viloyati ma’muriyati favqulodda holat e’lon qildi

Покистоннинг Панжоб вилоятида фавқулодда ҳолат эълон қилинди. Бу ҳақда минтақа ҳукумати раҳбари Бхагвант Манн баёнотига таяниб Реутерс хабар берди.

Ukraina 9 may kuni boshqa mintaqalarga zarba berishi mumkin, lekin Moskvaga emas

Муваффақиятнинг пастлиги сабабли Қизил майдонга ҳужум қилишга уриниш даргумон. "Кўриб турганингиздек, Россиянинг барча ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари Москвани ҳимоя қилиш учун жойлаштирилган. Уриниш бўлса ҳам, муваффақиятга эришмайди".

Buyuk Britaniya va AQSh tariflarini kamaytirish bo‘yicha kelishuvga yaqin

Бу ҳақда Ҳисобот Financial Times газетаси икки давлат вакилларига таяниб хабар берди.

BMT Bosh kotibi: Dunyo Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi harbiy qarama-qarshilikka dosh berolmaydi

Бу ҳақда БМТ Бош котибининг расмий вакили Стефан Дюжаррик баёнотида айтилган.

ISPR: Hindistonning Pokistonga raketa zarbalari natijasida sakkiz nafar tinch aholi, jumladan 3 yoshli qiz halok bo‘ldi

Бу ҳақда ИСПР бош директори Аҳмад Шариф Чаудри Pakistan Daily газетасига таяниб маълум қилди.

Chexiyada Ikkinchi jahon urushi davriga tegishli xazina topildi

Чехия ўрмонида олтин тангалар, заргарлик буюмлари ва бошқа буюмларнинг катта коллекцияси топилди дея хабар бермоқда “Fox News”.

O‘zbekistonda noqonuniy quduq qaziganlik uchun ma’muriy javobgarlik belgilandi

Бундан жисмоний шахсларнинг ўз эҳтиёжлари, шу жумладан, томорқа ер участкаларини суғориш учун сувдан умумий фойдаланиши мустасно.

Hindiston havo kuchlari tungi zarbada to‘rtta masjidga hujum qildi

Бу ҳақда Покистон армияси матбуот хизмати вазифасини бажарувчи Хизматлараро жамоатчилик билан алоқалар (ИСПР) бош директори генерал-лейтенант Аҳмад Шариф Чаудри маълум қилди, дея хабар беради Pakistan Daily нашри.

Turkiya Tashqi ishlar vaziri Xakan Fidan Pokistonlik hamkasbi Muhammad Ishoq Dar bilan telefon orqali suhbatlashdi

Суҳбат Покистон ва Ҳиндистон ўртасидаги сўнгги воқеаларга бағишланган.

Fransiya Yevropa tarixidagi eng yirik harbiy kema - yangi PANG yadroviy samolyot tashuvchi kemasini qurishga tayyorlanmoqda

2038-йилга келиб Франция ҳарбий-денгиз кучлари иккита ядро реакторига эга ва сиғими 78 минг тонна бўлган самолёт ташувчи кемани олишни режалаштирмоқда. Самолёт ташувчининг узунлиги 310 м, кенглиги 85 м бўлади. Унинг ҳаво гуруҳи ҳар хил турдаги 40 дан ортиқ самолётлардан иборат бўлади. Ҳаво мудофааси ва яқин мудофаа тизимлари, шу жумладан лазер тизимлари.

Moskva–Tailand samolyoti O‘zbekistondan qaytib ketdi

Москвадан Пхукет (Таиланд)га учган самолёт Ўзбекистон осмонига келиб ортига қайтди.

Litva va Latviya Vuchich samolyotiga osmonni yopdi — G‘alaba kuniga Moskvaga yo‘l to‘sildi

"Вечерне Новости" газетаси хабар беришича, Литва ва Латвия Вучичнинг Ғалаба кунини нишонлаш учун Москвага йўл олган самолётига ўз ҳудудлари устидан учиб ўтишни тақиқлади.