Moskva Xitoyning energetika bozorini boy beryaptimi?

Xitoy Rossiyadan uglevodorodlarni xarid qilishni sezilarli darajada kamaytirdi. Bojxona statistikasiga ko‘ra, aprel oyida Rossiyadan ko‘mir va neft importi o‘tgan yilning shu davriga nisbatan taxminan 13 foizga kamaydi.

Ko‘mir sotib olish hajmi 7,397 million tonnagacha kamaydi, bu o‘tgan yilning aprel oyiga nisbatan 13 foizga kam. Yanvardan aprelgacha import hajmi deyarli bir xil darajada saqlanib, atigi 2 foizga o‘sdi.

Vaziyat 2024 yilda Pekin tomonidan Rossiya ko‘miriga qo‘yilgan bojlar tufayli murakkablashdi. Bu talabning umumiy pasayishi fonida etkazib berishni chekladi. Aprel oyida Xitoyda ichki narxlar to‘rt yillik eng past darajaga tushib ketdi va umumiy ko‘mir importi 16% ga kamaydi.

Yetkazib berish barcha yirik eksportyorlardan: Indoneziya 20% ga, Avstraliya va Mo‘g‘uliston 3% ga kamaydi. Bunday sharoitda Rossiya ko‘mir sanoati Yevropa bozoriga chiqish imkoniyatini yo‘qotib, ikki tomonlama bosim ostida qoldi. Rossiya Energetika vazirligi ma’lumotlariga ko‘ra, 2023 yilda ko‘mir kompaniyalarining yarmi foydasiz bo‘lgan va ishlab chiqarishning qariyb 9 foizini ta’minlagan korxonalar bankrotlikdan oldingi holatda edi.

Rossiya hukumati sektorni qo‘llab-quvvatlashga harakat qildi: temir yo‘l transportida chegirmalar taklif qilindi va davlat banklari Kemerovo viloyati byudjet taqchilligini qoplash uchun mablag‘larni yo‘naltiradi. Biroq, tahlilchilar Xitoy talabining pasayishi fonida choralar samaradorligiga shubha qilmoqdalar.

Rossiya neftining Xitoyga importi ham 2024-yil apreliga nisbatan 12,9 foizga qisqardi. Umuman olganda, Xitoy 8,07 million tonna (kuniga 1,96 million barrel) sotib oldi, bu mart oyiga nisbatan 5,8 foizga kam. Shu bilan birga, Xitoyga umumiy neft importi boshqa yetkazib beruvchilar hisobiga 7,5 foizga oshdi: mamlakatga jami 48,06 million tonna (kuniga 11,69 million barrel) import qilingan.

Rossiya neftini sotib olishning qisqarishi narxlarning pasayishiga qaramay sodir bo‘ldi: Xalqaro energetika agentligi ma’lumotlariga ko‘ra, aprel oyida bir barrelning o‘rtacha narxi 55,64 dollarni tashkil etdi. Rossiyadan import hajmining kamayishi sabablari rasman aytilmagan, ammo AQSh tomonidan sanksiyalar tahdidi hisobga olinsa, Xitoy ehtiyot choralarini ko‘rishi mumkin edi.

May oyida amerikalik qonunchilar Rossiya neftini sotib oluvchi davlatlarga 500 foizlik bojlar joriy etish bo‘yicha qonun loyihasini tayyorlagan edi. Unga senator Lindsi Grem va Senatdagi ko‘pchilik yetakchisi Jon Tun homiylik qilgan. Ularga ko‘ra, agar Oq uy qattiq choralar ko‘rishga qaror qilsa, hujjat ko‘rib chiqishga tayyor.