Она тилини билиш даражаси умумий таълим даражаси ва иккинчи чет тилини ўрганишга қандай таъсир қилади?
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти (МҲТИ) томонидан она тилини билиш даражасининг умумий таълим даражасига ва иккинчи чет тилини ўрганишга таъсири баҳоланди.
МҲТИ томонидан "Миллий қадриятларга асосланган иқтисодиёт: негизлар ва фаровонлик уйғунлигининг эмпирик таҳлили" номли ҳисобот тайёрланди.
Ҳисоботда лафз, рози-ризолик, ҳаракатда барака, эркин ва мустақил фикрлаш, жасорат, ўзбек тили ва бошқа миллий қадриятларимизнинг иқтисодий тараққиёт ва жамият равнақига таъсири эконометрик ёндашувлар асосида баҳоланди ва амалиётда қўллаш бўйича тавсиялар шакллантирилди.
Мутахассислар томонидан олиб борилган тадқиқотларга кўра, она тилини пухта ўрганиш инсон капиталига қилинган муҳим сармоядир. Она тилига асосланган таълим (Mother Tongue Based) аҳолининг саводхонлигини ошириш билан бирга муваффақиятли ўқиш ва меҳнат бозорига кириш имкониятларини оширади. Шунингдек, маҳаллий тилга кўпроқ эътибор қаратадиган мамлакатларда ижтимоий тараққиёт, ҳаракатчанлик ва капиталнинг яхшиланиши аниқланган .
Эконометрик таҳлил натижаларига кўра, она тилини билиш чет тилларини ўзлаштириш эҳтимолини оширади. Бу эса таълим даражасини ошириш орқали иш ҳақининг ўсишига олиб келади. Ўзбекистонда ҳар бир қўшимча ўқилган таълим йили иш ҳақининг 8,79 фоизгача ўсишига (дастлабки тадқиқотда Жиззах вилоятида 12,5 фоизгача) олиб келиши маълум бўлди. Шунингдек, ўрта ёки олий маълумотга эга бўлган ёшлар орасида чет тилларини билиш эҳтимоли юқори эканлиги аниқланди.
ЮНEСКО тадқиқотига кўра, ўрта муддатли истиқболда она тилига асосланган таълим дастурларида ўқиган болалар нафақат саводхонлик кўникмаларини, балки ўзига бўлган ишонч ва маданий ғурурни ҳам оширади. Она тилини мукаммал билиш чет тилини ўрганишда ёрдам бериб, ўз навбатида иш ҳақининг (иккинчи тилни билгани учун) ошишига олиб келади. Шунингдек, она тилини ўрганишдаги кўникмалардан иккинчи ва учинчи чет тилларини ўзлаштиришда кенг фойдаланилади. Бунда она тилидан тўғри фойдаланиш иккинчи тилни ўрганишга ижобий таъсир кўрсатиши амалиётда ўз исботини топган.
Мазкур тадқиқотда олиб борилган ҳисоб-китобларда Ўзбекистонда 2021-йил учун уй хўжаликлари бюджетини ўрганиш бўйича ўтказилган сўров натижаларидан фойдаланилди. Шунингдек, иккинчи тилни билиш иш ҳақи устамаларининг ошишига олиб келишини баҳолашда Минсернинг иш ҳақи модели (Mincer earnings function) дан фойдаланилди. Бунда чет тилини билишнинг иш ҳақига таъсири оддий регрессия ва ўзгармас эффект (fixed effect) моделларидан фойдаланган ҳолда баҳоланди.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!
Даҳшат! Вафот этган 88 ёшли аёл тобутда ҳушига келди
IDNES.cz нашрининг ёзишича, унинг турмуш ўртоғи 30 май куни тез ёрдам чақириб, хотинида ҳаёт белгилари йўқлигини маълум қилган
Роналду "Олтин тўп"ни ким олиши кераклигини айтди
Португалия терма жамоаси ҳужумчиси Криштиану Роналду "Олтин тўп" соҳибини аниқлаш мезонлари ҳақида гапирди.
БАА бош мураббийи мухлисларга мурожаат билан чиқди
Амирликлар учун жуда муҳим кун ва ажойиб кеча яқинлашмоқда.
Ўзбекистонлик тадбиркор Ўткир Юсуповга Тошкент шаҳридан 3 хонали уй ваъда қилди (видео)
Тадбиркор БААга қарши ўйинни Абу-Даби шаҳридаги стадионда бевосита томоша қилди ва ўйиндан кейиноқ ушбу ваъдани берди.
Ҳиндистон чўкиб кетмоқда - ярим миллиондан ортиқ қурбонлар
Ҳиндистон шимоли-шарқида муссон ёмғирлари сабаб бўлган сув тошқинлари ва кўчкилар қурбонлари сони 36 кишига етди, 550 мингдан ортиқ аҳоли жабр кўрди.
Тошкент шаҳар ИИББ жиддий огоҳлантиради!
Ички ишлар бош бошқармаси телеграмдаги саҳифасида янги мурожаат эълон қилди.
"New York Times": "Ўзбекистон бундай тарихий натижани қўлга киритган учинчи мамлакат бўлди"
"New York Times" нашрида чоп этилган навбатдаги мақолада Ўзбекистон терма жамоасининг футбол бўйича 2026 йилги жаҳон чемпионатига муддатидан олдин йўл олганига эътибор қаратилди.
Россия аэродромларига ҳужум қилган дронларни ташиган юк машиналари ҳайдовчиларининг ҳеч нимадан хабари бўлмаган
Бу ҳақида Украина президенти маьлум қилди.
Украина яна Россия аэродромларига зарба берди
Бу ҳақда Украина Қуролли кучлари Бош штабига таяниб, "РБК-Украина" хабар берди.
Ғарб Украинадаги вазият умидсиз эканини эълон қилди
Бу ҳақда иқтисодчи Филипп Пилкингтон Х ижтимоий тармоғида ёзди .
Андижон ҳокими Шуҳрат Абдураҳмонов жиноят содир этгани ҳақида хабарлар тарқалди
Хабарларда ҳолат вояга етмаган шахсга нисбатан қилингани айтилган.
Марказий Осиё халқлари учун Россия энди қизиқ эмас
Марказий Осиёдан Россияга келаётган меҳнат муҳожирлари сони сезиларли даражада камайди.
Ҳоким ўринбосари ўзини ёқиб юбордими?
Ижтимоий тармоқларда Яккабоғ тумани ҳокими ўринбосари ўзини ёқиб юборгани ҳақида хабар тарқалди.
Клопп таклиф қилган ҳужумчи "Реал"га ёқмади
Мадриднинг “Реал” клуби “РБ Лейпциг” ҳужумчиси Бенжамин Шешконинг трансфер таклифини рад этди.
Икки жанжал чиққанда, учинчи томон қувонади. Учинчи томон Россия
Трамп, ўз навбатида, Маскнинг компанияларини давлат томонидан қўллаб-қувватлаш ва ҳукумат шартномаларидан, хусусан, Tesla ва SpeceX'дан узиб қўйиш билан таҳдид қилди.
АҚШ: "Россия Украинага шафқатсиз зарбалар бериши кутилмоқда"
Бу ҳақда Reuters агентлиги Америка расмийларига таяниб ёзмоқда.
Янги нефт ҳалокати! Россия нимадан қўрқаяпти?
Июнь бошидаги ОПЕК+ йиғилишида нефт қазиб олиш ҳажмини кунига 411 минг баррелга оширишга келишиб олинди.
Украиналиклар: биз русча гапирганмиз, гапираяпмиз, гапирамиз
Кремл раҳбарларининг Украинада «ватандошлар» тили ва маданиятини ҳимоя қилиш бўйича ултиматив талаблари нимаси билан маъносиз?
Тошкентда мотоцикл ва скутер тўқнашди, қурбонлар бор
Тўқнашув натижасида ҳар икки ҳайдовчи оғир тан жароҳатлари сабаб ҳалок бўлган.
Германияда миллионта сиғимга эга бомбапаноҳлар яратилади – DW
BBК раҳбари юқори ҳимоя даражасига эга янги бункерлар қуриш кўп вақт ва маблағ талаб қилишини таъкидлади.
Ғазо Соғлиқни сақлаш вазирлиги: кучайиши бошланганидан бери қурбонлар сони 55,000 га яқинлашди
Бу ҳақда хабар бермоқда Фаластин анклавининг Соғлиқни сақлаш вазирлиги.
Мюнхен полицияси одамларга пичоқ билан ҳужум қилган аёлни отиб ўлдирди
Мюнхенда полиция одамларга пичоқ билан ҳужум қилган аёлни отиб ўлдирди, деб хабар бермоқда Германиянинг Билд нашри .
Сурияда дроннинг машинага зарбаси оқибатида бир киши ҳалок бўлди
Бу ҳақда Қатарнинг Ал Жазеера телеканали манбасига таяниб хабар берди .
Калифорния губернатори Трампнинг штатга қўшин юбориш ҳақидаги қарорига қарши
Бу ҳақда CНН телеканали хабар бермоқда.
Ямандаги масжиддаги отишмада тўққиз киши ҳалок бўлди
Манбаларга кўра, воқеа 7 июнь куни диндорлар шом намозига тўпланган Карн ал-Асад қишлоғида содир бўлган. Агентлик тахминига кўра, ҳужумчи руҳий касалликдан азият чеккан бўлиши мумкин.
Трамп Лос Анжелесга Миллий гвардия қўшинларини юборишга буйруқ берди
АҚШ президенти Доналд Трамп маъмурияти Лос Анжелес шаҳрига 2000 нафар Миллий гвардия аскарларини юборишга қарор қилди. Намойишлар янада шиддатли тус олмоқда.
Колумбияда президентликка номзод шахс отиб ташланди
Колумбияда 15 ёшли ўсмир президентликка номзодга қарата ўқ узди.
Вазият чидаб бўлмас: Швейцарияда кўчкидан кейин қишлоқ йўқ бўлди
Швейцариядаги кўчкидан кейин ҳукумат Блаттен қишлоғини бошқа жойда қайта қурмоқчи.
Хитойда COVID-19 дан хавфлироқ янги вирус аниқланди
Хитойда HKU5-CoV-2 деб номланган янги вирус қайд этилди. Ҳозирча у фақат кўршапалаклар орасида тарқалмоқда, бироқ штаммлардан бири инсонларга юқиши мумкинлиги аниқланган.
АҚШ сенаторлари Россия қайта қуролланишини англамаптиди — Фридрих Мерц
Германия канцлери Фридрих Мерц АҚШ Конгрессидаги айрим сенаторларни Россиянинг қайта ҳарбий қуролланиш ҳаракатларини тушунмасликда айблади. Унинг фикрича, улар Москва томонидан олиб борилаётган тайёргарлик кўламини ҳақиқий таҳдид сифатида қабул қилмаяпти.
Маск Трампга импичмент талаб қилди ва янги сиёсий партия тузмоқчи
Tesla раҳбари Илон Маск президент Доналд Трампни ношукурликда айблаб, унга нисбатан импичмент чақириқларини оммавий равишда қўллаб-қувватлади.
Россияда болаларга "энергетик" сотганлар учун 500 минг рублгача жарима белгиланди
Янги қонунга кўра, бундай ҳуқуқбузарлик учун:
▪️жисмоний шахсларга — 50 минг рублгача (8,1 млн сўм),
▪️мансабдорларга — 200 минг рублгача (32 млн сўм),
▪️компанияларга — 500 минг рублгача (81 млн сўм) жарима солинади.
Даҳшат! Жанубий Африкада "батут" 12 метр баландликка учиб кетди
Жанубий Африка Республикасида ичида болалар бўлган "батут" 12 метр баландликка учиб кетди.
Мумбай аеропортида қўл сумкасида 40 га яқин заҳарли илонлар билан Таиланддан учиб келган йўловчи қўлга олинди
Бу ҳақда якшанба куни кечқурун Ҳиндистон божхона хизмати хабар берди.
Тошкент вилоятида эшак гўштидан сомса тайёрлаб, сотганларга ҳукм ўқилди
Маълум қилинишича, Нурафшон шаҳрида фуқаро ўндан ортиқ эшакни сўйиб, сотиб келган.
Туркманистондаги “Дўзах дарвозаси” ёниши уч баравар камайди
Бу ҳақда “Туркменгаз” давлат концернига қарашли Табиий газ илмий-тадқиқот институти лабораторияси мудири Ирина Лурьева TESC 2025 халқаро конференциясида маълум қилди, деб хабар беради РИА Новости.
Зеленский: "Россия кейинги ҳарбий ҳаракатларга тайёргарлик кўрмоқда"
Украина президенти Владимир Зеленский АҚШга сафар қилган украин делегациясининг ҳисоботларини эшитди, деб хабар берилади унинг Telegram-каналида.
Ҳиндистонда энг баланд темир йўл мости очилди. У 20 йилдан ортиқ вақт қурилган
у Эйфель минорасидан 35 метр баланд.
Европа Украинани АҚШсиз қўллаб-қувватлашга қодирлигини эълон қилди
Қўшма Штатлар Киевга ҳарбий ёрдамни тўхтатишга қарор қилган тақдирда ҳам Европа Украина қаршилигини қўллаб-қувватлашга қодир, деди Германиядан қурол-яроғ етказиб беришни мувофиқлаштириш учун масъул немис генерали Кристиан Фрейдинг Реутерс агентлигига.
Ғарб Украинадаги вазият умидсиз эканини эълон қилди
Бу ҳақда иқтисодчи Филипп Пилкингтон Х ижтимоий тармоғида ёзди .
ПМC Wагнер Африка мамлакатидан чиқишини эълон қилди
Бу ҳақда Лента.руъга компания матбуот хизмати хабар берди.
Келажакдаги фалокат сабаби сифатида янги вирус номланди
АҚШ олимлари янги коронавирус ҲКУ5-CОВ-2 ни топдилар, у одамларни юқтиришдан атиги битта мутатсион бўлиши мумкин. У Хитойда кўршапалак намуналаридан ажратилган ва тадқиқотга кўра, маълум ўзгаришлар билан инсон ҳужайраларига кириб боришга қодир. Натижалар Натуре Cоммуниcатионс журналида чоп этилган .
12 мамлакатда 20 киши болаларни жинсий савдоси иши бўйича ҳибсга олди
“Репорт” Euronews телеканалига таяниб хабар беришича , ҳибсга олинганлар орасида Европа, АҚШ ва Лотин Америкасидан келган тиббиёт ходими ва икки нафар ўқитувчи бор.
Россиянинг Киевга ракеталар ва дронлар билан зарба бериши оқибатида 4 киши ҳалок бўлди
6 июн тонгида Россия томонидан Украина пойтахти Киевга ракеталар ва дронлар ёрдамида кучли ҳужум уюштирилди. Ҳужум оқибатида камида тўрт киши ҳалок бўлди, яна 20 нафар одам турли тан жароҳатлари билан жабрланди.
Италияда футболчига саратон касаллигини тилаган ҳакам икки йилга футболдан четлатилди
Бу ҳақда Gazzetta dello Sport нашри ёзмоқда.
Трамп ва Маск ижтимоий тармоқларда даҳанаки жангларга киришди
АҚШ президенти Доналд Трамп ва Tesla ҳамда SpaceX хўжайини, Ҳукумат самарадорлиги департаменти (DOGE)нинг собиқ раҳбари Илон Маск 5 июнь куни ижтимоий тармоқларда кескин можарога киришди. Трамп, хусусан, Маскнинг компанияларини субсидиялардан маҳрум қилиш билан таҳдид қилган ва Маск SpaceX Dragon космик кемаси фаолиятини зудлик билан тўхтатаётганини айтиб, жавоб қайтарган.
Тошкент вилоятида эшак гўштини сотганларга 2 йил қамоқ жазоси тайинланди
Оҳангаронда тезкор тадбир пайтида 23 бош тирик ва 15 бош сўйилган эшак аниқланди.
GHF гуруҳи Ғазода ёрдам жойларини иккинчи кун ҳам ёпиқ қолдирди
Исроил ва АҚШ томонидан қўллаб-қувватланадиган GHF ташкилоти Ғазодаги ёрдам тарқатиш нуқталарини иккинчи кун ҳам очмаслигини эълон қилди. Бу қарор фожеали ҳужумлардан сўнг қабул қилинди.
Эрондан Нахчивон орқали Туркияга кетаётган юк машинасидан катта партия марихуана топилди
Ҳозирда мазкур ҳолат юзасидан тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
Трамп 12 мамлакат фуқароларига АҚШга киришни тақиқлади
"Бизга зарар етказмоқчи бўлганларнинг мамлакатимизга киришига йўл қўймаймиз", деди Трамп.
Маск Х ижтимоий тармоғида Трампнинг янги қонун лойиҳасига қарши курашмоқда
Ушбу қонун лойиҳаси федерал харажатларни ва АҚШ давлат қарзини янада оширишни назарда тутади. Маск эса бошидан харажатларини 2 баравар камайтириш тарафдори эди.
Россиянинг зарбалари туфайли Украинанинг Суми вилоятидан 8 мингга яқин бола эвакуация қилинди
Бу ҳақда Шарқий Европа ҳисобот бюросига вилоят ҳарбий бошқармаси бошлиғи Олег Григоров маълум қилди .
Байден президентлик давридаги имзолари учун тергов қилинади
АҚШ президенти Доналд Трамп собиқ президент Жо Байденнинг руҳий саломатлиги яширилгани ва автокалам орқали қарорлар имзолангани ҳақида тергов ўтказишни буюрди. Байден эса бу айбловларни рад этиб, барча сиёсий қарорлар шахсан ўзи томонидан қабул қилинганини билдирди.
Исроил 2024 йилда 14 млрд долларлик ҳарбий шартномалар тузган
Ғазодаги урушга халқаро танқидлар кучайиб бораётган бир пайтда, Исроил 2024 йилда тарихдаги энг йирик мудофаа шартномаларини — қарийб 15 млрд долларлик келишувларни имзолади. Келишувларнинг ярмидан кўп қисмини Европа давлатлари ташкил этди.
Ҳиндистоннинг етти штатида кучли ёмғир, сув тошқини ва кўчкилар оқибатида 44 киши ҳалок бўлди
Мамлакатнинг шимоли-шарқида 29-майдан бери ёғингарчилик давом этмоқда.
%20%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D0%BD%20%D0%BE%D0%BD%D0%B0%20%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%20%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%88%20%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%BD%D0%B3%20%D1%83%D0%BC%D1%83%D0%BC%D0%B8%D0%B9%20%D1%82%D0%B0%D1%8A%D0%BB%D0%B8%D0%BC%20%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B3%D0%B0%20%D0%B2%D0%B0%20%D0%B8%D0%BA%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%87%D0%B8%20%D1%87%D0%B5%D1%82%20%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%20%D1%9E%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%88%D0%B3%D0%B0%20%D1%82%D0%B0%D1%8A%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8%20%D0%B1%D0%B0%D2%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8.&image=https%3A%2F%2Faniq.uz%2Fphotos%2Fnews%2FbSIAS7ixqghGQYR.jpeg&noparse=true){kind=link}