Нега Сурия пульсиз қолди?

Сурия Марказий банки 26 тонна олтинни сақлаб қолган, Башар ал-Ассад режими уларни Россияга парвози чоғида олиб чиқишга улгурмаган, деб маълум қилди Reuters манбаларига таяниб.

Сурия режимнинг хаотик қулашидан деярли ҳеч қандай валюта захиралари билан чиқмоқда.

Ҳозирги нархларда 2,2 миллиард долларлик олтин заҳиралари сақланиб қолмоқда, бироқ мамлакатнинг ликвид активлари жуда паст даражага тушиб, Сурияни молиявий ҳалокат ёқасида қолдирди.

2011 йилда фуқаролар уруши бошланишидан олдин Сурия Марказий банки 14 миллиард доллар валюта захираси борлиги ҳақида хабар берган эди. 2010 йилда уларнинг ҳажми Халқаро валюта жамғармаси томонидан 18,5 миллиард долларга баҳоланган.

Бугунги кунда Суриянинг нақд пул заҳиралари бор-йўғи 200 миллион доллар атрофида экани тахмин қилинмоқда, баъзи манбалар эса бу маблағни «бир неча юз миллион»дан кўп эмас деб ҳисоблайди.

Суриянинг маҳаллий валютаси Сурия фунти 2011 йилда 50 фунт стерлинг бўлган бўлса, бугунги кунда 24,900 фоизга қадрсизланди.

Муҳим ташқи даромадларсиз ёки санкциялар бекор қилинмаган ҳолда, янги ҳукумат уруш ва бошқарувдаги нотўғри ҳисоб-китоблардан кейин банкрот бўлган мамлакатни тиклашдек қийин вазифага дуч келди.

Кескин қисқартириш урушнинг ҳалокатли иқтисодий таъсирини ва Асад режимининг ҳарбий операциялар ва ҳукумат харажатларини молиялаштириш учун захираларга боғлиқлигини таъкидлайди.

Режим ёқилғи, озиқ-овқат ва ҳарбий эҳтиёжларни импорт қилишни таъминлаш учун валюта захираларини фаол равишда сарфлади. Бундан ташқари, бу маблағлар билан Асад ўз ҳарбийларининг содиқлигини сотиб олди ва Россия ва Эронга қурол-яроғ таъминоти учун пул тўлади.

Бу чоралар мамлакатни молиявий инқирозга олиб келди. ПКК/ЙПГ террористлари томонидан Суриянинг шимоли-шарқидаги нефть конларини эгаллаб олиши иқтисодий инқирозни чуқурлаштирди ва Ғарбнинг қаттиқ санкциялари қолган даромад манбаларини ҳам тўхтатди.

Асад 8 декабрь куни Россияга қочиб кетганидан сўнг у мамлакатни вайрон бўлган иқтисодиёт билан тарк этди. Реутерс хабарига кўра, ўша куни талончилар мамлакат Марказий банки омборига киришга уринган.

Ҳужумчилар банкнинг баъзи қисмларига кириб борган бўлсаларда, олтин заҳираларига эриша олмадилар. Суриянинг янги маъмурияти Марказий банкнинг сейфини текшириб кўрди ва захирага ҳеч қандай тегмасликка ишонч ҳосил қилди - энди бу Дамашқнинг тикланиш учун сўнгги умиди.