Махфий эҳсон фазилатлари

Аллоҳ таоло карами кенг, саховати чексиз Зотдир. У ўз хазинасидан бандаларига ҳар қанча инъом қилса ҳам, ундан ҳеч бир нарса камайиб қолмайди. Роббимиз бандаларини доимо саховатли бўлишга буюради. Аллоҳ таоло муҳсин бандаларини севишини баён этиб, “Оли Имрон” сурасининг 134-оятида шундай марҳамат қилади:

الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ

“Улар (тақводорлар) фаровонлик ва танглик кунларида ҳам хайр-cадақа қиладиган, ғазабларини ютадиган, одамларни (хато ва камчиликларини) кечирадиганлардир. Аллоҳ эзгулик қилувчиларни севар”.

Саховатпеша бўлиш энг олий фазилатдир. Зеро, банданинг ризқига барака кириши, зиён-заҳматлардан омонда бўлиши ва ризқининг ҳамда умрининг зиёда бўлишида айнан унинг ўрни беқиёс. Ҳадиси қудсийда Аллоҳ таоло: “Эй одам боласи, эҳсон қил! Шунда Мен ҳам сенга эҳсон қиламан”, – деб марҳамат қилган. Муттафақун алайҳ.

Абу Зар Ғифорий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан энг афзал садақа ҳақида сўрашди. Шунда у зот: “Муҳтожга махфий қилинганидир”, – дедилар ва қуйидаги оятни ўқидилар:

إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَيُكَفِّرُ عَنْكُمْ مِنْ سَيِّئَاتِكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ

“Садақаларингизни ошкора берсангиз, қандоқ ҳам яхши. Агар камбағалларга пинҳона берсангиз, ўзингиз учун янада яхшироқдир ва (У) гуноҳларингиздан ўтар. Аллоҳ қилаётган (барча) ишларингиздан хабардордир” (“Бақара” сураси, 271-оят). Имом Аҳмад ривоят қилган.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Аллоҳ таолонинг арши соясидан бошқа соя бўлмаган кунда етти тоифа кишиларни Аллоҳ соялантиради. Шулардан бири ўнг қўли берган нарсани чап қўлига билдирмасдан махфий садақа қилган киши”, – деганларини эшитдим”. Имом Бухорий ривоят қилган.

Абу Умома розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Яхшилик гуноҳ ишларни ўчиради. Махфий садақа Аллоҳнинг ғазабини кетказади. Силаи раҳм қилиш умрни узайтиради”, – деб марҳамат қилдилар”. Имом Табароний ривоят қилган.

Абдулазиз ибн Абу Ровват: “Учта нарса: касалликни яширмоқ, мусибатни беркитмоқ, садақани махфий қилмоқ жаннат бойликларидандир”, – деган.

Ибн Абу Жаъд: “Садақа етмишта ёмонлик эшикларини ёпади. Ошкор садақадан кўра махфийси яна етмиш марта зиёдадир”, – деган.

Зикр қилинган оят ва ҳадислардан маълум бўладики, садақанинг барча турларини ошкора ёки пинҳона бериш жоиз, аммо пинҳона садақа афзалдир.

Демак, хайру саховат инсонлар ўртасида меҳр-муҳаббат ва оқибат ришталарини боғлашга, ўзаро ҳурмат ва тотувлик алоқаларини мустаҳкамлашга хизмат қилар экан. Қилинадиган хайру эҳсоннинг кўпи ва озида чегара йўқ. Бор борича, йўқ ҳолича эҳсон қилса, унинг ҳимматига яраша Яратган ўз хазинасидан ажр-мукофот ато этади. Тўғри, инсон табиатан молу дунёни севишга, уни кўпайтиришга мойил. Ҳатто анчагина маблағга эга бўлган кишилар ҳам баъзан эҳсон, садақа қилишга журъат қила олмайдилар. Уларнинг наздида гўё йиққан моллари камайиб қолаётгандек бўлади. Ҳолбуки, Ислом дини инсонларни ана шундай хасислик иллатидан қутулишга чақиради. Қуръони каримда бахилликни енга олган инсон икки дунё саодатига эришиши ваъда қилиниб:

...وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

“...Кимки ўз нафсининг бахиллигидан сақлана олса, бас, айнан ўшалар нажот топувчидирлар”, дейилган (“Тағобун” сураси, 16-оят).

Аллоҳ таоло барчамизни юқорида ваъда қилинган буюк мақом соҳиблари бўлиб яшашни насиб этсин

Жалолиддин ҲАМРОҚУЛОВ

Манба: Mumina.uz