Исроил Қатардан кейин қайси давлатга ҳужум қилиши мумкинлиги айтилди

Исроил Қатар ҳудудига ҳужум уюштиргани ортидан яҳудий давлати матбуоти ҳамда жамоатчилиги келгуси нишон Туркия бўлиши мумкин деган тахминни илгари сурмоқда. Бинямин Нетаняҳу томонидан берилган баёнот эса бу тахмин-тусмолни янада кучайтирди.

Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу 10 сентябрь куни агар Қатар ўз ҳудудидан ҲАМАС вакилларини сургун қилмаса, Доҳага яна ҳужум уюштирилиши ҳақида таҳдидли баёнот берди.

“Мен Қатарга ва террорчилар бошпана топган барча мамлакатларга мурожаат қилмоқдаман: уларни (ҲАМАС вакиллари назарда тутилмоқда – таҳр.) бадарға қилинг, жавобгарликка тортинг. Акс ҳолда, буни биз ўзимиз қиламиз”, – деган Нетаняҳу.

Қатарга ҳужумни бутун дунё ҳамжамияти, ҳатто Исроилнинг анъанавий равишда иттифоқчиси бўлган Франция, Буюк Британия каби давлатлар ҳам қоралади. Аммо халқаро ҳамжамиятнинг эътирозларини писанд этмаган Нетаняҳу дунё мамлакатлари Исроилни Қатарга ҳужум учун олқишлаши кераклигини айтган.

Исроил бош вазирининг ушбу таҳдидли баёноти Туркияга қаратилган деб баҳоланмоқда. Негаки, ҲАМАС ҳаракатининг бир қатор юқори мартабали вакиллари айни пайтда Туркияда яшамоқда.

Исроиллик сиёсатшунос, Қуддусдаги Яҳудий университети профессори Меир Масри Тель-Авивнинг Қатарга ҳужумини изоҳларган экан, “Доҳага ҳужум қилган – Анқарага ҳам ҳужум қила олади”, деб ёзди ижтимоий тармоқдаги саҳифасида.

Туркия матбуотига кўра, профессор Меир Масри ижтимоий тармоқларда “Эрдўғонга маслаҳат: ён-атрофингга боқ!” дея президент Ражаб Тоййиб Эрдўғонга ҳам таҳдид қилган. “Бугун Қатар, эртага Туркия” деб таъкидлаган у.

Cиёсатшунос Михаил Магид ҳам айни кунларда Исроил оммавий ахборот воситаларида Туркияга ҳарбий зарба бериш имконияти муҳокама этилаётганини қайд этган.

Сўнгги вақтларда Туркия ва Исроил ўртасида дипломатик таранглик кучаймоқда.

Исроил 2023 йил 7 октябрдан буён Ғазо секторида амалга ошираётган қонли урушни Туркия раҳбарияти кескин танқид қилиб келмоқда. Эронга қарши урушни ва куни кеча Қатарга уюштирилган ҳужумни ҳам Туркия қаттиқ қоралади.

Ғазода тинч аҳоли орасида қурбонлар сони ошиб бориши фонида Анқара ва Тель-Авив дипломатик зиддияти ортмоқда.

Жорий йил июнь ойида Эронга ҳужумдан кейин Тель-Авив минтақадаги энг кучли давлат – Туркияни синдиришга ҳаракат қилиши ҳақида тахмин илгари сурилганди.

Дарвоқе, президент Эрдўғоннинг ўзи ҳам ўтган йил октябрь ойида Исроил Фаластин ва Ливандан кейин Туркия ерлари, Онадўлига кўз тикиши мумкинлигидан гап очганди.

“Исроил агрессияси Туркияга ҳам қаратилади. Биз ватанимиз учун, мустақиллигимиз учун келгусида ҳам барча воситаларни ишга солган ҳолда ушбу босқинчиликка қарши курашамиз. Бадали ҳар қанча оғир бўлмасин, Туркия Исроилга қарши чиқади ва дунё аҳлини ҳам ана шу шарафли мақомда бўлишга ундайди”, – деган эди Эрдўғон.

Туркия мудофаа вазири Яшар Гюлер ҳам 2024 йил ноябрь ойида ОАВга берган интервьюсида Исроил Туркияга ҳужум қилиши мумкинлигини айтган эди. Айни чоқда, вазир бу Учинчи жаҳон урушига етаклашидан огоҳлантирган.

Таҳлилчиларга кўра, сўнгги вақтларда Туркиянинг Яқин Шарқдаги нуфузи ошиб бораётгани Исроилга ёқмаётир. Жорий йил апрель ойида Нетаняҳу АҚШ президенти Доналд Трампга Сурияда Туркиянинг таъсири ошиб бораётганидан шикоят қилгани ва Анқарага босим ўтказишни сўрагани маълум. Аммо ўша гал Трамп Нетаняҳунинг раъйини қайтарган.

Июль ойида Исроил ҳукумати АҚШ Конгрессидан Туркияга F-35 қирувчи учоқларини сотишни ман этишни сўраган. Тель-Авивга кўра, Анқаранинг минтақавий сиёсати истиқболда Исроил давлати хавфсизлигига таҳдид туғдиради.

Экспертлар фикрича, Исроил Туркияга ҳужум қилган тақдирда ҳам мудофаа ва ҳарбий жабҳада улкан қудратга эга бу давлат устидан осонликча ғалаба қозона олмайди. Қолаверса, Туркиянинг НАТО аъзоси экани ва мамлакат ҳудудида АҚШ ҳарбий базаси мавжудлиги масалани янада мураккаблаштиради.

Аввал хабар берганимиздек, Исроил 9 сентябрь куни халқаро ҳуқуқни бузган ва “қизил чегаралар”ни ҳатлаган ҳолда Қатар пойтахти Доҳа шаҳрига авиаҳужум уюштирди. Исроил расмийлари ҳужум ҲАМАС ҳаракатининг юқори раҳбариятига қаратилганини маълум қилган.

Исроилнинг Қатарга ҳужуми АҚШ иттифоқчиларида “Бундан кейин Вашингтонга ишониб бўлмайди” деган фикрни янада кучайтириши айтилмоқда.

Қатар бош вазири Шайх Муҳаммад бин Абдураҳмон Ол Соний ҳам СNN телеканалига берган интервьюсида “Бизга хиёнат қилишди”, дея АҚШнинг

Исроилга ҳужум учун имкон яратиб берганига дипломатик тарзда норозилик билдирган.