Илм-фан, кадрлар, технологиялар: UzAuto 1 йилдан кам бўлган муддатда замонавий қуюв заводини ишга туширди

Андижон вилоятининг «Машинасозлик ва электротехника махсус саноат хаби» махсус саноат зонасида МДҲ ҳудудида ягона ўзига хос бўлган замонавий « Kova Foundry» қуюв заводининг тантанали очилиш маросими бўлиб ўтди.

«Ўзавтосаноат» АЖ рекорд даражадаги муддат, яъни 10 ой ичида қурилиб, фойдаланишга топширилган мазкур қуюв заводининг умумий майдони 9,1 гектар бўлиб, шундан, ишлаб чиқариш ҳудуди 27,1 минг м² ни ташкил этади. Қурилиш учун ажратилган текис ер участкаси ўрнида қисқа фурсат ичида 18 минг тонна маҳсулот ишлаб чиқариш қувватига эга ҳамда бир вақтнинг ўзида 12 тонна метални эритишда юқори самара берувчи агрегатлар билан таъминланган замонавий завод қад ростлади.

Замонавий асбоб-ускуналар, малакали мутахассислар ҳамда метални тўлиқ циклда қайта ишлаш. Айни тамойиллар хомашёни қўшилган қийматли тайёр маҳсулотга айлантириш ҳажмини 8-10 баробарга ошириш имкониятини беради. Масалан, тоннаси 370 доллар бўлган хомашё қуюв ҳамда қайта ишлаш жараёнида 3700 долларгача бўлган маҳсулотга айланади.

Хом ашё

Хом ашёни юқори қўшимча қийматга эга қисмларга қайта ишлаш цикли

Тайёр маҳсулот

Корхонада юқори қўшилган қийматли маҳсулотларнинг янги турларини ўзлаштириш мақсадида, металлни қайта ишлашда муҳим бўлган барча босқичлар, жумладан, эритиш, қуйиш, қолиплаш ва юқори аниқликдаги механик ишлов бериш жараёнида зарурий бўлган илғор, сўнгги русумдаги техника ҳамда технологиялар жалб этилди. Бунинг учун заводда Германия, Буюк Британия, АҚШ, Туркия, Корея ва бошқа ривожланган мамлакатлардан келтирилган ускуналар билан жиҳозланган тўртта тсех ташкил этилди.

Метални эритиш цехи

Метал эритиш цехи соатига 12 тонна суюқ метал эритиш имкониятига эга 4та индукцион печни ўз ичига олган 2 та эритиш тизими билан жиҳозланган. Ушбу цехда қўлланиладиган юқори самарали POWER SHARING метал эритиш тизими, энергия сарфини кам сарфловчи эритиш печлари ҳисобига (488 кВт*соат/т) 20%гача тежаш имконини беради.

Қумдан қолип ишлаб чиқариш цехи

Ишлаб чиқариш жараёни 1,2 млн донагача қолип ишлаб чиқариш қувватига эга бўлган майда ва 2 тоннагача оғирликдаги йирик ҳажмли деталлар қуйиш учу мўлжалланган қумдан қолип ишлаб чиқариш тсехини ўз ичига олади. Цех қумни термик усулда қайта тиклаш ускунаси билан жиҳозланган бўлиб, у нафақат харажатларни, балки, йилига 3000 тоннагача қуйма қумни қайта ишлаш орқали атроф-муҳитга таъсирини камаятиради. Ўрнатилган автоматик қолиплаш линияси бугунги кунда мазкур йўналиш МДҲда энг тезкор ишловчи линия саналади.

Бирламчи қайта ишлаш ва бўяш цехи

Цехнинг замонавий ускуналар билан жиҳозлангани автомобилсозлик саноати учун 15 минг тонна, қишлоқ хўжалиги саноати учун 5 600 тонна қуймани қайта ишлаш имкониятини беради. Иккита бўяш линияси йилига 2,2 млн дона деталь бўяшни амалга оширади.

Механик ишлов бериш цехи

Механик ишлов бериш тсехи 98% автоматлаштирилган бўлиб 4 дона роботлаштирлган ячейка ҳамда Германия, Корея ва Тайванда ишлаб чиқарилган 15 та ишлов бериш марказлари билан таъминланган. Цех автомобиллар учун 2,0 млн дона деталь ҳамда 4 минг дона трактор трансмиссиялари жамланмасини ишлов бериш қувватига эга.

Экологик аҳамияти

Корхонанинг аҳамиятли жиҳатларидан бири шуки, ишлаб чиқариш жараёнида экология муҳофазасига эътибор қаратилган. Хусусан, бу ерда мавжуд фильтрлаш тизими атмосферага чиқиши мумкин бўлган чиқиндилар миқдорини ( 5мг/м 3) Ўзбекистонда белгиланган меъёрдан тўрт баробарга камайтириш имконини беради.

Шунингдек, қолипларни ишлаб чиқариш жараёнида қолипларни ҳосил қилишда қўлланиладиган қумни тозалаш ва қайта ишлаш, аралашмаларни ёқиш, қолаверса улардан кейинги ишлаб чиқаришда фойдаланиш усуллари ҳам қўлланилади.

Бундан ташқари, «Кова» заводида маҳсулот ишлаб чиқаришда автомобилсозлик ва қишлоқ хўжалиги соҳаларига ихтисослашган корхоналардан чиқаётган пўлат чиқиндилардан ҳам фойдаланилади ҳамда келажакда ўрнатилиши режалаштирилган 1,6 МВт қувватга эга 20 минг м2лик қуёш панеллари завод эҳтиёжларини биринчи бисқичда 30 фоизгача, кеинги босқичларда эса 100 фоизгача қоплайди. Ушбу технологиялар экология ҳамда атроф-муҳит муҳофазаси учун салбий таъсир этувчи омилларни бартараф этишда самарали ёрдам беради.

Бошқа соҳалар билан ҳамкорлик

Ўзбекистон саноат тармоқлари йилига 102 минг тоннадан ортиқ қуйма қисмларга эҳтиёж сезмоқда. Янги завод орқали иқтисодиётнинг муҳим йўналишлари яъни қурилиш, нефть ва газ қазиб олиш, сув таъминоти, транспорт саноати ва бошқа соҳалар учун зарурий бўлган қуйма темир маҳсулотлари импортини қисқартириш имконияти ортади.

Таъкидлаш жоиз, мазкур корхонада ташкил этилган ўзига ҳос ишлаб чиқариш жараёни нафақат Ўзбекистон балки, МДҲ давлатларида мавжуд саноат кооперациясини кенгайтиришга хизмат қилади. «Kova Foundry» эҳтиёт қисмларни маҳаллийлаштиришни йўлга қўйган МДҲ ҳудудидаги энг биринчи завод ҳисобланиб, корхона айни пайтда қўшни хорижий давлатлардан ҳам маҳсулотлар учун буюртмалар қабул қилишни бошлаб юборган.

Мутахассислар ва илм-фан

Бундай мукаммал ва юқори технологияли ишлаб чиқариш қувватини яратиш баробарида уни лойиҳалаш, қуриш ва носозликларни бартараф этиш мақсадида Буюк Британия, Туркия, АҚШ ва бошқа давлатлардан малакали мутахассислар жалб этилди. Бундан ташқари, 83 нафар мутахассис Туркия ва Хитойда замонавий ускуналардан фойдаланиш бўйича ўз тажрибаларини ошириб қайтдилар. Кейинчалик 100 нафардан зиёд мутахассисларни Буюк Британия, Германия ва бошқа мамлакатларда билим ва кўникмаларини оширишлари кўзда тутилган. Қолаверса, Малака ошириш дастури, Турин политехника университети негизида UzAuto саноатида жорий этилган дуал таълим тизими бўйича ўқув дастурида иштирок этишни ҳам ўз ичига олади.

Шунингдек, корхона негизида металларнинг кимёвий таркиби ва физик хоссаларини ўрганиш каби 26 турдаги синовларни ўтказишга мўлжалланган илғор ускуналар билан жиҳозланган лаборатория ташкил этилган.

Янги корхонанинг асосий вазифаларидан яна бири ташқи бозорда харидоргир, импорт ўрнини босувчи юқори қўшилган қийматли автомобилсозлик ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқаришдир. Маҳаллий хомашёга асосланган юқори технологияли маҳсулотларнинг маҳаллийлик даражасини янада такомиллаштириш эса устувор вазифалардан саналади.

“Бозор талаблари шундан иборатки, ишлаб чиқариш - минимал даражадаги харажат нархи билан самарали тарзда бўлиши керак. Айнан шунинг учун биз заводни энг замонавий ускуналар билан жиҳозлаганмиз. Бу ерда чизмаларни тайёрлаш, нақшли ускуналарни йўлга қўйишдан тортиб, маҳсулотларни оммавий ишлаб чиқаришни ташкил этишгача бўлган тўлиқ технологик тцикл босқичма-босқич ташкил этилади. – деди «Ўзавтосаноат» АЖ бошқаруви раиси Шавкат Умурзоқов.

Авваллари қуюв йўли билан ишлаб чиқариладиган бутловчи қисмлар учун буюртмаларни асосан чет давлатларига берар эдик. Ушбу масала юзасидан экспертлар билан муҳокама қилиш натижасида аён бўлдики, Ўзбекистоннинг ўз қуюв корхоналарига эга бўлиши учун ҳам илмий ҳам технологик жиҳатдан салоҳияти етарли. Қуюв заводининг ишга туширилиши натижасида қайси соҳа бўлмасин нафақат хорижий буюртмаларни қабул қилиши, балки мамлактлараро ҳамкорлик алоқаларини ўрнатган ҳолда экспортни йўлга қўйиши мумкин.

Реклама ҳуқуқи асосида