Trampning «g‘alaba resepti» nima? Tahlilchilar javob berdi

Trampning «g‘alaba resepti» nima? Tahlilchilar javob berdi

AQShda 5 noyabr kuni bo‘lib o‘tgan prezidentlik saylovi natijasi rasman e’lon qilinmagan bo‘lsa-da, g‘olib nomi allaqachon ma’lum: respublikachilar nomzodi Donald Tramp demokratlar vakili Kamala Harrisni sezilarli farq evaziga yutdi. 2017-2021 yillarda Qo‘shma Shtatlarga rahbarlik qilgan Tramp yana Oq uyga qaytmoqda.

Prezidentligi davrida ikki marta impichment e’lon qilingan, saylovga qadar ham bir qator jinoyatlarda ayblanib tergovga tortilgan Tramp qay tariqa g‘alabaga erishdi? AQSh elektorati nega «demokratiya uchun xatar» deb atalgan siyosatchiga ovoz berdi? Trampning «g‘alaba resepti» nima o‘zi? O‘zbekistonlik tahlilchilar ijtimoiy tarmoqlarda shu kabi savollar yuzasidan mulohazalari bilan bo‘lishmoqda.

«Quloq bekorga qurbon bo‘lmaydigan bo‘ldi. Fitna nazariyasi baribir har doim foyda beradi. Odamlar hozircha shoumenlarga ishonishda davom yetmoqda. Erdo‘g‘on bilan ham shunday bo‘lgandi. Turkiya iqtisodiyoti chuqur tomon ketayotgan, migrasiya muammosi jiddiylashayotganiga qaramay turklar Erdo‘g‘onning populizmiga ishondi. Amerikaliklarda ham ahvol shu. Grover Klivlend (AQShga 1885-1889 va 1893—1897 yillarda prezidentlik qilgan siyosatchi nazarda tutilmoqda – tahr.) rekordini takrorlagan shoumen Tramp keyingi 4 yilda Yer sayyorasidagi global voqealarning asosiy me’mori bo‘ladi»,deb yozdi tahlilchi Muhammadqodir Sobirov.

Harvard biznes maktabida fan doktori ilmiy darajasini olgan taniqli iqtisodchi Botir Qobilov fikricha, saylovchilar uchun iqtisodiy ko‘rsatkichlar, xususan, inflyasiya muhim omil bo‘ldi.

«Bu yil ovoz beruvchi amerikaliklar uchun nafaqat iqtisodiyot, balki aynan uning bir ko‘rsatkichi – inflyasiya muhim edi. Soddalashtirish uchun: «Do‘kondagi tuxum, restorandagi gamburger va zapravkadagi benzin narxlari hozirda 4-5 yilga qaraganda qimmatroq edi, u paytda D.Tramp prezident edi, narxlar amaldagi administrasiya davrida oshdi, biz narxlarni yana o‘sha arzon paytiga qaytishni xohlaymiz» degan saylovchilar Trampni sayladilar. Biroq, jumboq shundan iboratki, Trampning iqtisodiy siyosati narxlarni, inflyasiyani yanada to‘g‘ridan-to‘g‘ri oshirishi kutiladi. Harris lageri ham mana shunga yetarlicha urg‘u bermadi deb o‘ylayman», deydi B.Qobilov.

Ekspertga ko‘ra, aslida hozirda AQSh iqtisodiyoti har qachongidan kuchliroq, ishsizlik ko‘rsatkichi tarixiy minimumda, inflyasiya darajasi ham 2 foizga yaqinlashib qolgan, mehnat samaradorligi va boshqa ko‘rsatkichlar bo‘yicha ham AQSh iqtisodiyoti boshqa rivojlangan mamlakatlarnikiga qaraganda ancha barqaror. Bu ko‘rsatkichlar Bayden prezidentligi paytida bo‘ldi. Ammo saylovchilar bu jihatga chuqur e’tibor qaratmagan.

Sharqiy Angliya universiteti professori Sherzod Mo‘minov Trampning g‘alabasi ko‘pchilik liberal va so‘lchilar uchun kutilmagan hodisa bo‘lgani, ammo uning Oq uyga kelishidan xursand bo‘layotgan davlat rahbarlari ham borligini qayd etgan.

«Ochiqcha chiqish qilmasa-da, ba’zi davlat rahbarlari chapak chalib, shampan shishalarini ochayotgani aniq. Bularning kimligini bilish qiyin emas – AQSh kuchsizlashuvidan, G‘arb davlatlari orasida kelishmovchiliklardan manfaatdor davlatlar. Yevropani ichidan yemirishga harakat qilib kelayotganlar, masalan, Vengriya rahbari Viktor Orban va unga xayrixohlar, Britaniyani YEIdan olib chiqishga katta hissa qo‘shgan, hozirda esa Trampning oldida dumini likillatib yurgan Nayjel Faraj»,deya mulohazalari bilan o‘rtoqlashgan SH.Mo‘minov.

Mutaxassis Tramp tashqi siyosatidan Ukraina eng katta aziyat chekishi mumkinligi, respublikachi va’dasiga sodiq qolib AQShdagi noqonuniy immigrantlarni yoppasiga deportasiya qilish haqida qaror qabul qilgudek bo‘lsa, millionlab immigrantlarning sho‘ri qurishini qayd etgan.

«Oldin ko‘p o‘ylar edim, nega Putinni O‘zbekistonda yaxshi ko‘rishadi deb. Har qanday ijtimoiy qatlam, yosh, kelib chiqish, ta’lim darajasi va daromad bo‘yicha kesimda Putinga nisbatan simpatiyasi bor o‘zbeklarni ko‘p uchratgan edim. Fikrimcha, bu rus propagandasi oqibatlaridan biri edi. Shu kunlarda, xuddi shunday savolni Tramp haqida bersa bo‘ladi. Ijtimoiy tarmoqlarda ko‘p o‘zbeklar Trampni qo‘llashlari haqida yozishmoqda va bir birlarini hatto g‘alaba bilan tabriklashmoqda. AQShdagi o‘zbeklar ham, AQShga borib qolish xavfi bo‘lmagan o‘zbeklar ham shunday. Bu masalada ham biror bir tushuntiruvchi umumiy maxraj yo‘qdek. Taajjubli, albatta. Buning sababini bila olmadim, boshqa AQSh prezidentini bunchalar qo‘llashganini eslay olmadim»,deya taajjub bildirdi Viskonsin universiteti (AQSh) doktoranti, iqtisodchi Behzod Hoshimov.

Bi-Bi-Si jurnalisti Ibrat Safo fikricha, AQShdagi saylovda eng katta g‘olib feyk nyus bo‘ldi.

«Immigrasiya muammosi bor, lekin soxta xabarlarda ularning olabo‘jisi bo‘rttirildi. Tvitterda millionlab amerikaliklar ulashgan videoda go‘yoki gaitilik migrantlar Harris tufayli bir nechta feyk hujjatlarni qo‘lga kiritib, unga bir necha marta ovoz berganlarini aytishadi. Bu video feyk ekani tezda isbotlansa-da, Ilon Mask uni olib tashlamadi va o‘zi ham odamlarni noqonuniy migrantlar bilan qo‘rqitishda davom etti. Britaniyada Breksit ham feyk xabarlar yordamida yuz bergandi. Demak, endi insoniyatga farqi yo‘q – u o‘zi istagan narsaga ishonadi»,deb yozdi u.

I.Safoga ko‘ra, Trampning saylanishi ko‘plab davlatlardagi siyosiy axloqqa katta ta’sir qiladi, «avtoritarlik va nepotizm yaxshi, o‘z farzandlaringga lavozim berish to‘g‘ri, tanish-bilishchilik afzal, hatto jinoyat ham ma’qul, ayollarga tegajoqlik norma, demokratiya eskirdi» degan mujda yetkazadi.

Siyosatshunos Kamoliddin Rabbimov Trampning g‘alabasida qadriyatlar omili ham muhim o‘rin tutgan deb hisoblaydi.

«Nima uchun Donald Trampning vaziyati amerikaliklar nuqtai nazaridan qulayroq desak, chunki Kamala Harris bu – so‘l siyosatchi, insonlarni teng ko‘rish kerakligini ta’kidlaydi. Demokratlarning asosiy qadriyati tenglik – musulmonlar bilan amerikaliklar, oqlar bilan qoralar teng.

Respublikachilarning asosiy qadriyati esa o‘zlik. Donald Tramp aytyaptiki, «Mana, migrantlarga eshik ochildi, sizlarning ish o‘rinlaringizni olib qo‘ydi, oyliklaringiz tushib boraveradi, men hokimiyatga kelsam, migrantlarga eshikni yopaman», deydi.

Evropada ham xuddi shu tendensiya kuzatilmoqda. Ya’ni «Men sizlarni himoya qilaman» deyish va boshqalarga qarshi turishimiz kerak, degan pozisiya kafolatlangan g‘alaba resepti hisoblanadi»,deydi K.Rabbimov.

Jurnalist Shuhrat Shokirjonov esa demokratlar va respublikachilarning G‘azo sektoridagi qirg‘inbarot urush borasidagi farqli yondashuviga e’tibor qaratgan.

«Bizdagi juda ko‘pchilik Tramp G‘azodagi urushni to‘xtatadi, degan fikrda. Bu mening shaxsiy kuzatishlarim. Bayden administrasiyasini esa ko‘pchilik o‘sha qirg‘inbarot urushning homiysi deb biladi, shuning uchun ularning yutqazganidan xursand.


Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)

Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar

Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!

Qozog‘iston Rossiya, Xitoy, Turkiya va Markaziy Osiyo davlatlarini ortda qoldirdi

Қозоғистон иқтисодий фаровонлик бўйича 50 та давлат қаторига кўтарилди.

Ta’ziya! Halima Ibragimova vafot etdi

Бу ҳақда Улуғбек Холмедов инстаграмдаги саҳифасида маълум қилди.

MMA. Mahmud Muradov ishtirokidagi jang to‘liq davom etdi

Аралаш яккакураш устамиз Маҳмуд Мурадов ўзининг ММАдаги навбатдаги жангини ўтказди.

Rustam Ashurmatovning «Rubin»dagi maoshi ma’lum bo‘ldi

Россия Премьер-лигасида фаолият юритаётган ўзбекистонлик ҳимоячи Рустам Ашурматовнинг «Рубин» клубидаги маоши маълум бўлди.

Ukraina dushman uchun «Jahannam» tayyorladi

Бу ҳақда Украина президенти Владимир Зеленский Борис Патон номидаги миллий мукофотни топшириш чоғида маълум қилди.

O‘zbekistonda hafta boshida kutilayotgan ob-havo ma’lum qilindi

«Ўзгидромет» 9-11 декабрь кунлари кутилаётган об-ҳаво маълумотини эълон қилди.

«An-Nasr» futbolchilariga avtomobil sovg‘a qildi. Ronaldu va Manega BMW XM topshirildi

Саудия Арабистонининг «Ан-Наср» клуби ўз футболчиларига қимматбаҳо совға тайёрлади.

Rossiya Ukrainadan yerlarini qaytarib olganini e’lon qildi

Киев кучлари август ойида қуруқликдан у ерга катта ҳужум уюштирган эди.

Ukraina beshta shaharni yo‘qotish xavfi ostida

Бу ҳақда Олий Раданинг собиқ депутати, ҳарбий хизматчи Егор Фирсов маълум қилди.

16 dekabr kuni yana izg‘irin sovuq qaytadi

Ўзгидромет ўзининг 14-16 декабрь кунлари учун эълон қилган прогнозларида бу хақида маълум қилди.

Erkinjon Turdimovning yangi ish joyi ma’lum bo‘ldi

Самарқанд вилояти ҳокими лавозимидан озод этилган Эркинжон Турдимов Президент Администрациясига ишга ўтказилади.

Yurtimizga qachon qor yog‘adi?

Бу ҳақда Ўзгидромет хабар берди.

Havo harorati -8 darajagacha tushishi kutilmoqda

Бу ҳақда Ўзгидромет хабар берди.

Rossiyalik polisiyachilar ommaviy ravishda ishdan ketmoqda

Россияда шундай ҳудудлар борки, у ерда участка полиция инспекторлари лавозимларининг 90 фоизигача бўш, ва битта ходим тўққизта ходим ўрнига ишлашга мажбур бўлмоқда.

Rossiya o‘z ishini boshladi

Россия армияси Украинадаги нишонларга яна камикадзе дронларини учиришни бошлади.

Rossiya Ukrainaga katta hujum boshladi

13 декабрь куни эрталаб Россия Украина ҳудудига 93 та ракета ва 200 га яқин дрон учирди.

Ronalduning narxi rekord darajada pastladi

«Transfermarkt» портали саҳифаларида «Ан-Наср»нинг юлдуз ҳужумчиси Криштиану Роналдунинг нархи янгиланди.

Qo‘shma Shtatlar Rossiyaga qarshi bayonot bilan chiqdi

Москва Яманнинг “Ансоруллоҳ” гуруҳи билан алоқада экани, Исроил ва унинг иттифоқчиларига қарши амалиётларида унга ёрдам бериш учун қурол жўнатаётгани АҚШнинг ғазабини қўзғатди.

Rossiyaning katta yutuqlari

Россия ўтган ойда катта ютуқларга эришганини даъво қилмоқда.

Samarqandda 23 yoshli kosmetolog va byuti-bloger o‘zini 8-qavatdan tashlab halok bo‘ldi

Марҳуманинг ўлим сабабини аниқлаш мақсадида суд-тиббий экспертизаси тайинланган.

Isroillik ravvin: “G‘azoda hammani, hatto chaqaloqlarni ham o‘ldiring”

Исроил ишғоли остидаги Яффа шаҳридаги Шират Моше Ҳесдер ешива раҳбари Элияҳу Малининг Ғазо аҳолиси, жумладан, болалар ва чақалоқларни йўқ қилишга оид чақирувлари жиддий эътирозларга сабаб бўлди. У ўз нутқида “яҳудийча” уруш тамойилларини мисол қилиб келтирган.

Ukrainaga keng ko‘lamli hujum: 300 ga yaqin raketa va dronlar

Украина президенти Владимир Зеленский маълум қилишича, бугунги ҳужум пайтида Россия қўшинлари Украинага қарийб 93 та ракета ва 200 га яқин учувчисиз қурилма учирган.

Kreml Trampning Ukrainaning Rossiyaga bergan zarbalarini tanqid qilganini olqishlaydi

«Биз ўт очишни тўхтатмоқчи эмасмиз, биз шартлар бажарилиб, барча мақсадларимизга эришгандан сўнг тинчлик бўлишини истаймиз», — деди Песков.

Rossiya Yevropa Ittifoqi sanksiyalar tufayli qancha zarar ko‘rganini e’lon qildi

Россия Федерацияси ташқи ишлар вазири ўринбосари Александр Грушконинг таъкидлашича, Европа Иттифоқи Россияга қарши санкцияларнинг таъсирида катта иқтисодий зарар кўрмоқда.

AQSh Ukrainaga shoshilinch yordamni e’lon qildi

Жо Байден «биз ушбу маъмуриятни охиригача қўшимча пакетлар билан таъминлашни давом эттирамиз,» деб айтган.

Sergelidagi MaxWay binosida yong‘in chiqdi

Янги Сергели кўчасида содир бўлган ёнғин ҳақида маълумот 13 декабрь куни соат 16:12 да келиб тушган. Соат 16:19 да ёнғин-қутқарув гуруҳи воқеа жойига етиб келди.

Kaliforniyadagi yirik yong‘in tufayli 12 ming kishi evakuasiya qilindi

Лос-Анжелес округи ёнғин департаменти маълумотларига кўра, “Франклин” ёнғини бир кечада 39 фоизга ўсган

Suriyalik isyonchilar Hafiz Asadning maqbarasiga o‘t qo‘yishdi

«Ҳайят Таҳрир аш-Шам» ҳаракати бошчилигидаги исёнчилар яшин тезлигида Сурияни қўлга киритиб, Асадлар оиласининг 54 йиллик ҳукмронлигига нуқта қўйди. Мамлакатни ташлаб қочган президент Башар Асад ва унинг оиласига Россия бошпана берди.

O‘zbekistonlik bokschi raqibini tishlagani uchun oltin medaldan mahrum bo‘ldi

Ўзбекистонлик боксчи Ҳавасбек Асадуллаев финалда қозоғистонлик рақибини мағлуб этиб, Осиё чемпиони унвонини қўлга киритганди. Бироқ жанг давомида у рақибини тишлаб олгани сабаб Осиё бокс конфедерацияси уни дисквалификация қилди. Олтин медал эса Аблайхон Жусуповга берилди.

Isroil qochqinlar lageriga hujum uyushtirdi: 25 nafar falastinlik halok bo‘lgan

Исроил ҳаво кучларининг Нусейрат қочқинлар лагерига уюштирган ҳужумида камида 25 фаластинлик ҳалок бўлди. Зарба АҚШ миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Исроил ва ҲАМАС ўртасида ўт очишни тўхтатиш бўйича келишувга эришиш умидини билдирганидан бир неча соат ўтиб содир бўлган.

Tishlarni uchinchi marta ham o‘stirish mumkin — yapon olimlari

«Одамларнинг тишини учинчи марта ўстириб беришга қодир яширин тиш томирлари борлиги айтилаётгани ҳам инқилобий, ҳам баҳсли масала», — деди Гонконг университети эндодонтия клиник профессори Чэнфэй Чжан.

Medvedev Trampni maqtayapti

АҚШнинг сайланган президенти Доналд Трамп ўз сиёсий рақибларини "йиқита олган" иқтидорли шахс таассуротини қолдирмоқда.

Ukrainani Yevropa Ittifoqiga olib kirishni to‘xtatib bo‘lmaydimi?

Германия канцлери Олаф Счолз Украинанинг Европа интеграцияси жараёнини ортга қайтариш мумкин эмаслигини айтиб, Россия президенти Владимир Путин ягона уруш мақсадига эришмаганини қўшимча қилди.

Rossiya bu talablarni qabul qilmasligini aytmoqda

Путиннинг таклифлари қуйидагилардан иборат: Украина НАТОга қўшилмаслиги шарт ва Россия ўзи ҳозир Россияга қўшиб олганини эълон қилган Украинанинг тўртта вилоятининг бутун ҳудудига эга бўлиши керак.

Nasistlar Nuseyrat lageridagi Al-Luhlar oilasining uyini portlatib, 15 kishini o‘ldirdi

Уларнинг аксарияти аёллар ва болалар эди.

Putin va Orban telefonda nimani gaplashgani ma’lum qilindi

Венгрия раҳбари Трамп ва Путиннинг Европа Иттифоқидаги энг яқин сиёсий ҳамкори ҳисобланади.

Mixail Shatskiy o‘ldirilgan bo‘lishi mumkin

Бу ҳақда журналист Александр Невзоров хабар берди, у ўз саҳифаларида ўлдирилган шахснинг суратларини чоп этган.

Isroilning qo‘li jurnalistlar qoni bilan belangan

"Чегара билмас мухбирлар"га кўра, Исроил ҳарбий кучлари 2024 йилда касбий фаолияти туфайли ўлдирилган 54 журналистнинг учдан бирига жавобгар.

Futbol: 2030 va 2034 yillarda Jahon chempionatiga mezbonlik qiladigan mamlakatlar aniqlandi

Ташкилот конгрессида 2030 йилги мундиал бир вақтнинг ўзида олти мамлакат - Марокаш, Испания, Португалия, Аргентина, Уругвай ва Парагвайда ўтиши белгиланди.

Damashqda komendantlik soati bekor qilindi

Бир кун аввал Сурия мухолифати Дамашқ ва унинг атрофида «пойтахтнинг марказий маҳаллаларида оммавий талон-торож қилишни тўхтатиш» мақсадида жорий қилган комендантлик соати бекор қилинди.