Olimlar Qozog‘iston yirik suv toshqinlariga duch kelgani sababini tushuntirdi

Qozog‘iston Geografiya va suv xavfsizligi instituti Tabiiy xavflar laboratoriyasi bosh ilmiy xodimi Nikolay Popov mamlakatda misli ko‘rilmagan suv toshqinlari kuzatilgani sababini tushuntirdi. Bu haqda “Zakon.kz” xabar berdi.

Olimning so‘zlariga ko‘ra, toshqinlarga yog‘ayotgan qor miqdori ham ta’sir qiladi. Bu yil, ayniqsa, Qozog‘istonning shimoliy hududlarida qor yog‘ishi normadan bir necha barobar ko‘p bo‘ldi.

“Shundan kelib chiqib, suv toshqini, birinchi navbatda, bahorda qorning tez erishi bilan bog‘liq va yana bir muhim nuqta: yog‘ingarchilik va tuproq namligi. Agar qordan oldin sovuq bo‘lgan joylarda tuproq muzlasa, u eriganida, suvning daryolarga tez surilishiga imkon beruvchi qatlam paydo bo‘ladi. Buning asosida sel to‘lqini hosil bo‘ladi. Hozirda shunday to‘lqinning Yesil shahri bo‘ylab harakatlanayotganini ko‘ryapmiz”, — dedi u.

Hozirda erigan qor suvlaridan hosil bo‘lgan to‘lqin Jayik daryosi bo‘ylab harakatlanmoqda.

“Toshqin — tabiiy hodisa. Masala shundaki, bu nisbatan kam uchraydigan hodisa. Haqiqatan ham, bu so‘nggi 80 yil ichida kuzatilmagan. Gidrologlar takrorlanuvchanlik va xavfsizlik kabi ma’lumotlar bilan ishlaydi. Ikkinchisi foiz bilan ifodalanadi: masalan, har yuz yilda bir marta yoki har ellik yilda bir marta shunday toshqin sodir bo‘lishi mumkin.

Toshqinlarning barchasi hisoblab chiqilgan. Ammo qachon sodir bo‘lishini oldindan aytish juda qiyin, chunki hozirgi kun prognozi yetarli bo‘lmaydi. Bu alohida holat emas. Shimoliy Yevrosiyo butunlay suv toshqinlari ostida. Rossiya hududida juda ko‘p muammolar bor, shaharlar suv ostida. Bizda ham shunday manzara. Hukumat bunday vaziyatda odamlarni tashlab ketmayotgani, ularning xavfsizligini ta’minlash uchun barcha kuch va vositalarni yo‘naltirgani quvonarlidir”, — deya xulosa qildi olim.

Qozog‘istonning Eurasia sug‘urta kompaniyasi hisob-kitoblariga ko‘ra, toshqin oqibatida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan zarar taxminan 6 milliard tengeni tashkil qilishi mumkin. Rasmiylar hozircha bu borada rasmiy ma’lumot bermagan. To‘qayev suv toshqini tufayli Ostona xalqaro forumini bekor qilgan. U bu qarorni vayronagarchilik oqibatlarini bartaraf etish uchun mablag‘ni tejash zarurligi bilan asoslagan. Forum joriy yilning 13—14 iyun kunlari bo‘lib o‘tishi kerak edi.