"Ён қўшни – жон қўшни"ми?

"Ён қўшни – жон қўшни"ми?

"Ҳовли олма, қўшни ол", "Гилам сотсанг, қўшнингга сот, бир четида ўзинг ўтирасан", "Узоқдаги қариндошдан ёнингдаги қўшни афзал", деган нақллар бор. Жамият пайдо бўлибдики, одамлар қўни-қўшни бўлиб, умргузаронлик қилишади.

Яхши-ёмон кунларида ҳамдаму ҳамдард бўлиб, ёнларида туришади. Афсуски, улар қаторида ана шу эзгу қадриятларга доғ тушираётган айрим қўшнилар ҳам учрайди.

Ушбу мулоҳазамизга ўзимиз гувоҳ бўган икки воқеа асос бўлди. Хулоса эса сиздан, азиз муштарий!

Биринчи воқеа

Тожининг на тайинли ҳунари, на касб-кори бор. Доимо ҳаётдан нолиб, тажанг бўлиб юради. Маҳаллада "тажанг" деб лақаб орттиргани боиси ҳам шундан. Шодмонқул билан девор-дармиён қўшни. Ер участка олиб, ҳовли-жой қилиб, кўчиб чиққанларига йигирма йилдан ошяпти. Шу орада Шодмонқул данғиллама уй қуриб, бир парча томорқасини жаннатга айлантирди. Тожи тажангда эса амал-тақал қилиб қурилган кулбаи вайрона, бурган босган томорқадан бошқа ҳеч вақо йўқ. Шодмонқулга ўхшаб тер тўкиб меҳнат қилишга бўйни ёр бермайди. Шодмонқул қўли гул уста, остида енгил машина. Ҳамма уста деб ҳурмат қилади. Тожи тажанг эса битта михни ҳам эплаб қоқолмайди, машина тугул велосипеди ҳам йўқ. На тўйда, на азада ўрни бор.

Шодмонқулга ҳасад қилиб, ичини ит тирнаши шундан. Унинг ғашига тегиб, асабини ўйнатишга ҳарчанд уринмасин, уддасидан чиқолмайди. Фисқу фасод, ғийбат, иғво-ю туҳматларига қарамай, Шодмонқул босиқлик билан, "Узр қўшни, айб биздан ўтибди", деб кетаверади. Бундан тажанг ҳасад ўтида баттар куяди. Куявериб, ҳали қирқдан ошмасдан, уйқусизлик, асабийлик, юрак ўйноғи, қон босими ошиши касалликларини орттириб олди.

Бугун кечқурун аллақаердан қайтса, Шодмонқул дарвозаси олдига бир машина шағал тўкибди. Бир қисми ярим метрлар чамаси унинг дарвозаси томонга тушибди. Тажангнинг миясига қон тепди, тепа сочи тикка бўлиб кетди: "Ана, бир жанжаллашиб, хумордан чиқишга баҳона топилди".

– Бу нима? – Тажанг ғазабини сочиб, қўшнисининг устига бостириб борди. – Нега дарвозанинг олдига тош тўкиб, йўлимни тўсдинг.

– Ўзингизни босинг, қўшни, йўлингизни тўсгани йўқ, сал оғибди-да. Бемалол кириб чиқсангиз бўлади, – деди Шодмонқул мулойимлик билан. – Эртага усталар ташиб олишади.

– Йўқ, ҳозир оласан, – деди тажанг баттар қайсарлик билан. – Тандирхонангнинг тутуни ҳовлимга ўтяпти, чидаяпман. Қўйларинг маъраб, товуқларинг қоқоғлаб, тинчимни бузяпти, индамай келяпман. Энди бўлди, сабр-тоқатим тугади. Буни ўз ҳолича қўймайман.

Шодмонқул тажанг билан тенг бўлишни ўзига эп кўрмади, муросага ўтди.

– Узр, қўшни, айб биздан ўтибди, ҳозир тошни оламиз.

– Албатта, оласан, – тажанг Шодмонқул қўрқди, деб ўйлаб, атрофга ғолибона боқди. – Олмай ҳам кўр-чи, нима қилар эканман.

Унинг кейинги сўзлари Шодмонқулнинг қулоғига кирмади. Кўнгли хуфтон бўлиб, белкурак олиб чиқиш учун ҳовлисига кириб кетди.

Иккинчи воқеа

Ботир ака билан Зокир ака қирқ йиллик қўшни. Аҳил-иноқликларига ҳамманинг ҳаваси келади. Ботир ака айвонда телевизор кўриб ўтирганди, Зокир ака кириб келди.

– Ассалому алайкум, қўшни, мумкинми?

Ботир ака чаққон ўрнидан туриб, қўшнига пешвоз чиқди.

– Ва алайкум ассалом, қўшни! Хуш келибсиз. Қани, қани, тўрга марҳамат!

Зокир ака кўрпачага жойлашиб ўтиргач, дуога қўл очди.

– Омин, тинчлик-хотиржамликни берсин!

– Ҳов, ким бор? Чой дамлаб келинглар. – Ботир ака ичкарига овоз берди.

– Болаларни ташвишга қўйманг қўшни, – деди Зокир ака. – Чой ичмай юрган жойимизми, бир зум маслаҳат билан ҳузурингизга чиққандим.

– Хўш, хўш? – Ботир ака сергакланди.

– Ҳовлимизнинг тўрида молхона, бостирмаларни бузиб, янги иморат соладиган бўп қолдик, – деди Зокир ака Ботир акага синовчан қараб. – Ўйлаб қарасак, сизнинг туташ молхонангизни ва ўрта деворни бузмасак бўлмас экан, албатта, кейин тиклаб берамиз. Шунга олдингиздан бир ўтай деб чиқувдим, қўшни. Мана, неча йилдан буён қиёматлик қўшнимиз. "Сиз" тилимиз "сен"га боргани йўқ.

– Зап ўйлабсиз-да, Зокирбой, буёғидан ташвиш тортманг. Бу дунё ғанимат, бир парча ер кимлардан қолмаган, дейсиз, бир-икки қарич нари-берига ўтса, ўтибди-да. Ўртадан меҳр-оқибат кўтарилмасин. Сиз бемалол иморатни бошлайверинг, бизнинг молхонани ташвишини қилманг, девори захлаб, нурай деб турибди, ўрта деворга путур етган. Буни қаранг, уларни бузиб, мен ҳам иморат солсамми, қўшни нима дер экан, деб хаёл қилиб эдим. Ҳадемай кенжатойимиз уйланадиган бўп қолади. Ниятимиз холислигини қаранг, қўшни.

– Раҳмат, Ботир ака, елкамдан тоғ ағдарилгандай бўлди, энди мен борай, қани, омин! Зокир ака Ботир акадай қўшниси борлигидан кўнгли тоғдек кўтарилиб, ўрнидан турди.

Тоғаймурод ШОМУРОДОВ

Manba: azon.uz


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!