Ўзбекистонда ташқи иқтисодий фаолият иштирокчилари сони 24,6 мингдан ошди
Божхона қўмитаси ахборот хизмати бош инспектори Ҳусан Тангриевнинг маълум қилишича, бугунги кунда Ўзбекистонда ташқи иқтисодий фаолият иштирокчилари сони 24,6 мингдан ошди. Уларнинг умумий ташқи савдо айланмаси салкам 30 миллиард АҚШ долларини ташкил этмоқда.
Шундан ҳозирга қадар фақат 48 та ташқи иқтисодий фаолият иштирокчиси ваколатли иқтисодий оператор мақомини қўлга киритган. Уларнинг 28 таси биринчи турдаги, 13 таси биринчи ва иккинчи турдаги ҳамда 7 таси иккинчи турдаги гувоҳномалар асосида божхона операцияларини амалга оширишда махсус соддалаштиришлардан фойдаланиб келмоқда.
Ваколатли иқтисодий операторларнинг умумий ташқи савдо айланмасидаги улуши ҳозирда 1,1 миллиард АҚШ долларини ёки 3,8 фоизни ташкил этади.
Ваколатли иқтисодий операторлар реестрига киритилган корхоналарнинг асосий қисми, яъни 36 таси Тошкент шаҳрида, 4 таси Тошкент вилоятида фаолият кўрсатмоқда. Шунингдек, Қашқадарё ҳамда Наманган вилоятларида 3 тадан, Андижон, Бухоро, Самарқанд ва Фарғона вилоятларида 1 тадан ваколатли иқтисодий операторлар мавжуд. Биринчи турдаги гувоҳномалар асосида фаолият юритиб келаётган ваколатли иқтисодий операторлар божхона тўловлари тўланишини 50 фоизга таъминлаган ҳолда божхона тўловларини бўлиб тўлаш ёки муддатини йигирма иш кунигача кечиктириб тўлаш имкониятига эга бўлади.
Иккинчи турдаги гувоҳномалар асосида фаолият юритаётган ваколатли иқтисодий операторлар эса божхона тўловлари тўланиши таъминланмаган ҳолда божхона тўловларини бўлиб тўлаш ёки муддатини йигирма иш кунигача кечиктирган ҳолда товарларни эркин муомалага чиқаришлари мумкин.
Таҳлилларга кўра, иккинчи турдаги ваколатли иқтисодий операторларга умумий ҳисобда 30 миллиард сўмдан зиёд божхона тўловларини бўлиб ёки кечиктириб тўлаш бўйича имтиёзлар берилган. Шунингдек, иккинчи турдаги гувоҳномалар асосида фаолият юритиб келаётган 20 та ваколатли иқтисодий операторларга божхона тўловлари тўланиши таъминланмаган ҳолда божхона назорати остидаги жами қиймати 73,5 миллион АҚШ долларлик, 36,3 миллион тонна оғирликдаги товарларини ўз омборларига жойлаштириш имконияти тақдим қилинган.
Ҳозирда Божхона қўмитаси томонидан ваколатли иқтисодий операторлар фаолиятини ташкил этиш тартибини аниқ белгилаб бериш, ваколатли иқтисодий операторларга тақдим этиладиган махсус соддалаштиришлар рўйхатини соҳага оид халқаро стандартлардан келиб чиққан ҳолда янада кенгайтириш устида ишлар олиб борилмоқда.
Шунингдек, ваколатли иқтисодий операторлар реестрига киритиш учун танлов мезонларини ва тартиб-таомилларини янада такомиллаштириш, мазкур институтни илғор хорижий тажриба ва халқаро стандартлар талабларига мувофиқлаштириш юзасидан амалдаги меъёрий ҳужжатларга тегишли ўзгартиришлар киритилмоқда.
Ваколатли иқтисодий операторларга хорижий давлатлар ҳудудида, хорижий давлатларнинг ваколатли иқтисодий операторларига эса Ўзбекистон ҳудудида махсус соддалаштиришлар ва имтиёзларни жорий этиш юзасидан қатор давлатлар билан ўзаро меморандумлар имзолашга ҳозирлик кўрилмоқда.
