Ўзбекистон банк тизимидаги рақобат даражаси таҳлил қилинди

A A A
Ўзбекистон банк тизимидаги рақобат даражаси таҳлил қилинди

Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) экспертлари Ўзбекистон банк тизимидаги рақобат даражасини таҳлил қилди.

Мазкур тадқиқотда Херфиндал-Хиршман индекси (Herfindahl–Hirschman Index, HHI) дан фойдаланилди. Херфиндал-Хиршман индекси бозор концентрациясининг умумқабул қилинган ўлчовларидан бири ва ундан бозор рақобатбардошлигини аниқлашда фойдаланилади. HHI 1500 дан паст бўлган бозор рақобатбардош бозор, HHI 1500 дан 2500 гача бўлган бозор ўрта даражада концентрациялашган, HHI 2500 ёки ундан юқори бўлган бозор эса юқори даражада концентрациялашган ҳисобланади.

Сўнгги 5 йилда Ўзбекистон банк тизимида рақобат активлар бўйича ҳам, кредитлар бўйича ҳам, депозитлар бўйича ҳам ортиб бормоқда. 2018 йилнинг 1-январь ҳолатига кўра, активлар бўйича HHI индекси 1520 га тенг бўлган, 2022 йил 1-декабрь ҳолатига кўра, 1016 гача пасайган. Ушбу кўрсаткич кредитлар бўйича 1709 дан 1082 гача тушди.

Депозитлар бозорида бозор иқтисодиёти тамойилларига асосан фаолият олиб борилиши сабабли банклар ўртасида депозитлар учун кураш мавжуд ва бу кураш йилдан йилга кучайиб бормоқда. Ушбу тенденция депозитлар бўйича Херфиндал-Хиршман индексининг 919 дан 852 гача тушганида ҳам яққол намоён бўлмоқда.

Активлар. Давлат улуши мавжуд бўлган энг йирик банклар бешталиги (Ўзбекистон Миллий банки, “Ўзсаноатқурилишбанк”, “Асакабанк”, “Ипотекабанк”, “Агробанк”) нинг банк тизими активларидаги улуши 70,9% дан 60,5% гача камайди. Давлат улуши мавжуд бўлган бошқа банкларнинг улуши 11% дан 18% гача ошган бўлса, хусусий банкларнинг улуши 18,1% дан 21,5% гача кўпайди. 2025 йилга бориб, банк тизими активларининг умумий ҳажмида давлат улуши бўлмаган банкларнинг активлари улушини 60% гача ошириш режалаштирилган.

Мазкур даврда банк тизимига “Тенге банк”, “ТБC банк”, “Анорбанк”, “Узум (Апельсин)банк” ва “Пойтахт банк” кириб келди. Ушбу банкларнинг жами активлардаги улуши 1,8% га етди.

Кредитлар. Энг йирик банклар бешталигининг жами кредит портфелидаги улуши 77% дан 64% гача камайди. Хусусий банкларнинг улуши 11,6% дан 16,6% гача кўпайган бўлса, давлат улуши мавжуд бошқа банкларнинг улуши 19% га етди. Хусусий банклардан “Капиталбанк”, “Ҳамкорбанк”, “Ипак йўли банки” тижорат кредитлари бозорида давлат улуши мавжуд бўлган банклар учун ҳам, бошқа хусусий банклар учун ҳам жиддий рақобатчига айланди. “Капиталбанк”нинг жами кредит портфелидаги улуши 1,2% дан 3,8% гача ошган бўлса, “Ипак йўли банки”нинг улуши 1,8% дан 2,1% га кўпайди. “Ҳамкорбанк” эса бозордаги 3% лик улушини сақлаб келмоқда.

Депозитлар. 2018 йилнинг бошида энг йирик банклар бешталиги банк тизимидаги жами депозитларнинг 51,2% га эгалик қилган бўлса, 2022 йилнинг 1-декабрига келиб, уларнинг улуши 46,9% гача қисқарди. Хусусий банклар томонидан жалб қилинган депозитлар улуши 34,1% дан 36,4% гача кўпайди. Давлат улуши мавжуд бўлган бошқа банкларнинг депозит бозоридаги улуши 2 фоиз пунктга – 14,7% дан 16,7% гача ошди.

Депозитлар бозорида давлат улуши мавжуд бўлган банклар ва хусусий банклар ўртасидаги рақобатдан кўра, хусусий банклар ўртасидаги ўзаро рақобат кучлироқ ҳисобланади. ЎзКДБ банкнинг ушбу бозордаги улуши 8,6% дан 3,6% гача камайган бўлса, “Капиталбанк” ўз улушини 4,8% дан 10,9% га етказиб олди. “Ҳамкорбанк” депозитлари улуши 5,5% дан 3% гача камайди.

Депозитлар учун рақобатнинг кучайиши муддатли депозитлар бўйича фоиз ставкаларининг жозибадорлигида ҳам ўз аксини топади. Масалан, 2017 йилнинг апрель ойида юридик шахслар муддатли депозитлари бўйича ўртача фоиз ставкаси 5,8% ни ташкил этган бўлса, 2017 йилнинг декабрь ойига келиб 12,1% гача кўтарилди, 2022 йилнинг декабрь ойида эса 16,9% га етди. Жисмоний шахсларнинг муддатли депозитлари бўйича ўртача ставка эса сўнгги 2 йилда 20% ни ташкил этиб келмоқда.


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Абдуқодир Ҳусановнинг "Манчестер Сити"даги келажаги ойдинлашди

Тармоқда Абдуқодир Ҳусанов Манчестернинг бошқа бир жамоасига ўтиши ҳақида хабарлар тарқалганди.

ЖЧ-2026 «тарихдаги энг ифлос мусобақа» бўлиши мумкин

Экологларга кўра, бу чемпионат атмосферага 9 млн тонна СО2 чиқариши мумкин.

Россия санкциялар билан таҳдид қилмоқда: нишонда Ўзбекистон ҳам бор!

Кремль мазкур давлатларда рус тилининг мақомини пасайтирувчи қонунлар қабул қилинаётганидан норозилик билдирган

Қозоғистонда 1 миллионга яқин сайғоқни отишга қарор қилишди

Қозоғистон ҳукумати Қизил китобга киритилган, аммо эндиликда кўпайиб кетган «сайғоқлар сонини мувофиқлаштириш»га қарор қилди.

"Манчестер Сити"ни тарк этадиган навбатдаги футболчи номи аниқ бўлиб бормоқда

Бу ҳақда инсайдер Фабрицио Романо хабар бермоқда.

Мирзабек Холмедов янги лавозимга тайинланди

Бу ҳақда Маданият вазирлиги хабар берди.

Дунёда энг кўп миллионерлар яшайдиган давлатлар эълон қилинди

Global Wealth Databook ва Bloomberg томонидан дунёда аҳолисининг катта қисми миллионерлардан иборат бўлган давлатлар рўйхати эълон қилинди. Ўзбекистон бу рўйхатга киритилмади.

Япониялик боксчи Муроджон Аҳмадалиев билан жанги анонсига муносабат билдирди

Проф бокснинг иккинчи энг енгил вазн тоифасида мутлақ жаҳон чемпиони, япониялик Наоя Иноуэ навбатдаги жангини тасдиқлади.

«Манчестер Юнайтед» скаутлари Абдуқодир Ҳусанов атрофидаги вазиятни диққат билан кузатишмоқда

Бу ҳақда Scout in Eurasia саҳифаси Твиттер ижтимоий тармоғи орқали хабар тарқатди.

Кремль Бокуни кечиришга чақиради

Москва Озарбайжон билан иттифоқчилик муносабатларини сақлаб қолишни хоҳламоқда, ҳар икки мамлакат ўртасидаги кескинликка қарамай.

Маҳмуд Мурадов чехиялик моделнинг қўлини сўради

Ўзбекистонлик собиқ UFC жангчиси иккинчи маротаба уйланиш арафасида.

Кеча Ўзбекистонда энг иссиқ ҳарорат рекорди янгиланди!

Бу хақда Ўзгидромет хабар бермоқда.

Тошкентда андижонлик "доставкачи" йигитни зўрлаган 2 нафар аёл қамалди

31 ёшли С.А. пиццани олиб қўлига доставкачига пул тутқақазади ва уйга таклиф қилади.

Аёлларнинг пенсия ёши яна 6 ойга оширилди

Низом 1 июлдан кучга кирди

Ўзбекистонлик яна бир футболчи "Манчестер Сити"га ўтиши мумкин

Бу ҳақда Отабек Умаров айтиб ўтди.

Трампнинг Украина бўйича ёлғонлари фош бўлди(ми)?

АҚШ президенти Дональд Трамп таклиф қилганидек, НАТО Украинага қурол харид қила олмайди ва уни етказиб бера олмайди

Шереметевлар эвараси Россияга қайтишга қарор қилди

У Россия президентига мактуб йўллаган.

"Германиянинг бирлашишига дарҳол рози бўлиб Горбачев хато қилган..."

Унинг фикрига кўра, Горбачев бунга дарҳол, ҳеч қандай шартларсиз рози бўлганида Германия концлери Гельмут Коль ҳатто ўз қулоғига ишонмаган

Сергей Степашин Германия канцлерига огоҳлантириш юборди

Сиёсатчи таъкидлашича, агар бу ракеталар Россияга ҳужум қилиш учун ишлатилса, Москва буни Германиянинг уруш ҳаракатларида бевосита иштироки деб баҳолайди

Собиқ UFC жангчиси Саидёқуб Қаҳрамонов дисквалификация қилинган Улуғбек Рашитовга кескин мурожаат қилди: "Машина билан уйни қайтариб бер" (ФОТО)

Ўзбекистонлик аралаш яккакураш устаси Саидёқуб Қаҳрамонов таэквондо WT бўйича Ўзбекистон терма жамоаси аъзоси, икки карра Олимпия ўйинлари ғолиби Улуғбек Рашитов ҳақида фикр билдирди.

АҚШ энди Япония ва Австралияга босим ўтказмоқда. Нега?

Бу ҳақда Financial Times (FT) газетаси манбаларига таянган ҳолда хабар берди.

Фарғонада Қирғизистондан олиб келинган 14700 дона кучли таъсир қилувчи дори воситалари мусодара қилинди

Фуқаролар ушбу дори воситаларини келгусида сотиш мақсадида Қўқон шаҳрида ижарага олинган хонадонга олиб борган вақтларида ушланди.

Ғазо секторида камида 650 000 нафар бола очарчилик хавфи остида қолмоқда

Бу ҳақда Al Jazeera телеканали хабар берди.

Трамп: Украинага қурол етказиб бериш НАТО орқали амалга оширилади

Бу ҳақда Трамп NBC News телеканалига берган интервьюсида маълум қилган ва АҚШ, НАТО ҳамда Украина ўртасидаги янги ҳарбий ёрдам келишувининг тафсилотлари билан ўртоқлашган.

Рафаҳда инсонпарварлик ёрдамини кутган фаластинликларга қилинган ҳужумда 10 киши ҳалок бўлди

Бу ҳақда Ғазодаги тиббий манбалар маълум қилмоқда.

Самарқандда 16 ёшли қиз операция пайти вафот этди

Ҳозирда ҳолат юзасидан суд-тиббий экспертизаси тайинланган.

Исроил бир кечада Ғазода 97 нафар фаластинликни ўлдирди

Бу ҳақда Al Masirah телеканали маълум қилди.

Трамп Путинни Москвага бомба ташлаш билан таҳдид қилганини айтди

АҚШнинг президенти Дональд Трамп 2024 йилдаги ҳомийлар йиғилишида сўзлаб, Россия президенти Владимир Путинни Украинага ҳужум қилмаслик учун Москвага бомба ташлаш билан таҳдид қилганини маълум қилди.

БМТ: Ғазода 50 минг ҳомиладор ва эмизикли аёл бир неча кундан буён овқатсиз қолган

БМТнинг Аҳолишунослик жамғармаси (ЮНФПА) маълум қилишича, Ғаза секторида тахминан 50 минг ҳомиладор ва эмизикли аёл бир неча кундан бери овқатга етиб бормай, жуда оғир шароитда яшамоқда.

Россия транспорт вазирининг ўз жонига қасд қилиши қурилишдаги коррупция билан боғлиқ — ОАВ

Россия президенти Владимир Путин Роман Старовойтни транспорт вазири лавозимидан озод қилгач, у ўз жонига қасд қилгани ҳақида хабарлар тарқалди. Фожиага нима сабаб бўлган?

Ғазода Исроил ҳужумлари оқибатида 15 нафар фаластинлик ҳалок бўлди

Исроил томонидан қўзғатилган гуманитар инқироз, Ғазога нисбатан кучайтирилган блокада ва инсонпарвар ёрдамларнинг киришини тўсиш билан янада оғирлашмоқда.

2023 йил 7 октябридан буён Ғазо ва Ғарбий соҳилда 17 мингдан ортиқ фаластинилик ўқувчи ҳалок бўлди — Фаластин таълим вазирлиги

Фаластин Миллий маориф ва олий таълим вазирлигининг маълумотига кўра, 2023 йил 7 октябридан буён — Исроилнинг Ғазо секторига қарши ҳарбий амалиётлари бошланганидан бери — Ғазо ва ишғол этилган Ғарбий соҳилда 17 315 нафар ўқувчи ҳалок бўлган, яна 27 191 нафар ўқувчи яраланган.

NYT: Техасдаги сув тошқини қурбонлари сони 104 нафарга етди

Техасда кучли ёмғир ва Гвадалупе дарёсининг тошиб кетиши оқибатида юзага келган сув тошқини оқибатида камида 104 киши ҳалок бўлди. Бу ҳақда The New York Times нашри хабар берди.

Бугун лавозимидан озод қилинган Россия транспорт вазири Роман Старовойт вафот этди

Маълумотларга кўра, Роман Старовойт Москва яқинидаги Одинцово шаҳридаги шахсий уйида ўлик ҳолда топилган.

Исроилнинг Ғазога ҳаво ҳужумлари оқибатида 10 фаластинлик ҳалок бўлди, улар орасида чақалоқ ҳам бор

Исроил армиясининг қамал остидаги Ғазо секторига қилган навбатдаги тонгги ҳаво ҳужумлари натижасида камида 10 фаластинлик ҳалок бўлди. Марҳумлар орасида бир чақалоқ ҳам бор. Яна кўплаб инсонлар жароҳат олди.

Қорасарой кўчасида контейнер ёниб кетди

Айтилган манзилда ёнғин навбатчиликда турган ёнғин қутқарув экипажлари томонидан зудлик билан соат 11:32 да ўчирилди.

Россиянинг Украинага навбатдаги зарбалари камида уч кишининг ҳаётига зомин бўлди

Украина расмийлари маълумотларига кўра, Одессада дрон зарбаси оқибатида янги қурилган бинодаги қўриқчи ҳалок бўлган

Исроил ҳарбийлари Яманга зарба берди

Исроил мудофаа вазири Исраэл Кац ҳусийларга қарашли портлар ва электр станциясига ҳарбий-ҳаво кучлари томонидан ҳужум қилинганини тасдиқлади

Эронда Исроил разведкаси билан алоқадор агент қўлга олинди

Бу ҳақда FARS агентлиги Ислом инқилоби қўриқчилари корпуси (IRGC) матбуот хизматининг маълумотига таяниб хабар берди.

Ғазода ўт очишни тўхтатиш бўйича музокараларнинг биринчи босқичи самарасиз тугади

Бу ҳақда Sky News Arabia телеканали "Report" хабарига таянган ҳолда маълум қилди.