Трамп уруш очса, Эрон туризми қай даражада зарар кўради?

Агар инсон иқтисодиёт, молия ёки бизнес соҳаларига дахлдор бўлса, ҳамма нарса унинг кўзига пул бўлиб кўринади. АҚШ президенти Доналд Трамп — иқтисодчи, тадбиркор.

У 4 январда Эрон, форс маданиятига тааллуқли 52 та объектга ҳужум қилиш ҳақида таҳдид қилган эди. Бунда президент Эрон халқининг “асабига тегиш” ёки шунчаки дағдаға қилмаган — бу масаланинг иқтисодий томони бор.

Келинг, туризмнинг Эрон иқтисодиётидаги ўрнини таҳлил қилиб чиқамиз.

Маълумки, Эрон дунёдаги нефт ва газ захиралари бўйича энг йирик 5 та мамлакатдан бири. Шундай бўлса-да, унинг иқтисодиёти таркибида туризмнинг ҳам ўз ўрни бор.

2016 йилда туризм Эрон ЯИМнинг 7.3 %ини ташкил қилган. Ўша йили Эрон халқаро сайёҳлар учун “энг ҳамёнбоп мамлакат” сифатида кўрилган.

2018 йилда эса халқаро сайёҳлар $11.8 млрд пулини Эронга “ташлаб келишган”. Мамлакат туризм қўмитаси раҳбари Али Асғар Мунисонга кўра, 2018 йил туризм секторида 200 минг янги иш ўрни яратилган. Мамлакатдаги ҳар 10 кишидан 1 киши (10%) туризм соҳасида банд. Туризм ва унга алоқадор соҳаларда $30.7 млрдлик маблағ айланган.

Эрондаги ички муаммолар туфайли юзага келаётган норозиликларга яна 10% ишсиз аҳоли ҳам қўшилса, бу нарса форс юртини ички сиёсатни қайта ўйлаб кўришга мажбур қила олади.

Эрон Ислом Республикаси шиа мазҳаби маркази ҳисобланади. Машҳаддаги Имом Ризо ҳарамига ҳар йили Ироқ, Сурия, Озарбайжон ва Эроннинг ўзидан 25 миллион зиёратчи ташриф буюради. Зиёрат мақсадида бўлмаса-да, тарихий мажмуани томоша қилиш учун яна миллионлаб чет эллик сайёҳлар келишади.

Ўзига тўқ сайёҳларнинг янги авлоди шарқ халқлари маданиятига қизиқиш ортиб бораётган бир даврда Эрон маданий обидаларининг йўқ қилиниши мамлакат учун ҳозирги туризм фойдасидан кўра, келажакда йўқотадиган даромади кўпроқ бўлади (opportunity cost дейди иқтисодчилар тилида).

UNESCO’нинг бутунжаҳон маданий мерос обектлари рўйхатига киритилган 24 та обидаларни йўқ қилиш учун одам камида “аҳмоқ” бўлиши керак ва Трамп бундай эмас деб умид қиламиз.

Manba: sof.uz