СМТИ директори: ТДТ маконининг Шарқ ва Ғарб ўртасидаги истиқболли қуруқлик кўприги сифатидаги аҳамияти ортиб бормоқда

СМТИ директори: ТДТ маконининг  Шарқ ва Ғарб ўртасидаги истиқболли қуруқлик кўприги сифатидаги аҳамияти ортиб бормоқда

2024 йилнинг 26 сентябрь куни Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институти (СМТИ) директори Элдор Арипов бошчилигидаги Ўзбекистон делегацияси Туркий давлатлар ташкилоти (ТДТ) «Турк дунёси-бир дунё» мавзусидаги таҳлил марказларининг ўнинчи йиғилишида иштирок этди.
Қирғизистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ташаббуслар Миллий институти томонидан ташкил этилган экспертлар йиғилишида Озарбайжон, Қозоғистон, Қирғизистон, Ўзбекистон, Туркия, Венгрия, ТДТ ва ОТБ етакчи таҳлилий марказларининг таниқли вакиллари иштирок этди.
Тадбир кун тартиби сиёсий, иқтисодий, илмий-инновацион ва маданий-гуманитар соҳаларда ТДТ доирасидаги кўп қиррали ҳамкорликни ривожлантириш истиқболларига оид масалаларни ўз ичига олди.
СМТИ директори Элдор Арипов форумдаги чиқиши давомида сўнгги йилларда Туркий давлатлар ташкилоти форматида эришилган ижобий натижаларга тўхталиб ўтди.
Экспертнинг ҳисоб-китобларига кўра, биргина сўнгги 4 йилда Ташкилот иштирокчиларининг умумий ялпи ички маҳсулоти 20 фоизга (1,6 триллион доллар), тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар эса 22 фоизга ўсган. Шу билан бирга, ТДТ маконининг Шарқ ва Ғарб ўртасидаги истиқболли қуруқлик кўприги сифатидаги аҳамияти ортиб бормоқда. Транскаспий транспорт-коммуникация лойиҳалари («Ўрта йўлак») амалга оширилмоқда, бу эса Хитойдан Европага ва у ердан орқага юклар транзитини диверсификация қилиш имконини беради.
Эксперт икки томонлама асосда ижобий динамикага эришилганини алоҳида таъкидлади. Хусусан, Ўзбекистон барча ТДТ давлатлари билан муносабатлар мақомини кўтарди: Туркманистон ва Венгрия билан стратегик, Туркия ва Қирғизистон билан ҳар томонлама стратегик шериклик ҳамда Қозоғистон ва Озарбайжон билан иттифоқчилик даражасига кўтарилди.
Бундан ташқари, савдо-иқтисодий алмашинув ҳам фаол ривожланмоқда. Охирги 7 йилда Ўзбекистоннинг ТДТ иштирокчилари билан ташқи савдоси қарийб 3 баробар ошди. 2023 йилда бу кўрсаткич 10 миллиард долларга етди (ўсиш 4,6 фоиз).
Шу билан бирга, Ўзбекистонда фаолият кўрсатаётган туркий мамлакатлар сармояси иштирокидаги хорижий корхоналар сони 50 фоизга ошди.
«2017-2022 йилларда ТДТ давлатлари мамлакатимиз иқтисодиётига 4 миллиард доллардан ортиқ сармоя киритди, бу кўрсатилган даврдаги хорижий инвестициялар умумий ҳажмининг 8 фоизини ташкил этади», - деди Элдор Арипов.
Унинг сўзларига кўра, юқоридаги барча кўрсаткичлар Ўзбекистоннинг барқарор ривожланишини таъминлашда ТДТ форматининг аҳамияти ортиб бораётганидан далолат беради.
Шу билан бирга, СМТИ директори ҳамкорликнинг сиёсий ва иқтисодий таркибий қисмини янада кенгайтиришга чақирди. Шу нуқтаи назардан у Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг қатор стратегик ташаббусларини тезроқ амалга ошириш зарурлигини таъкидлади.
Хусусан, экспертнинг фикрича, бир қатор халқаро муаммоларга умумий ёндашувлардан келиб чиққан ҳолда жаҳон миқёсида биргаликдаги саъй-ҳаракатларни мувофиқлаштириш муҳим аҳамиятга эга. Шу мақсадда ташкилот доирасида сиёсий бирдамликка чақириқ муҳим ўрин олган «Турк дунёси Хартияси» консептуал ҳужжатини тезроқ қабул қилиш зарурлиги таъкидланди.
Элдор Арипов ўз нутқида Афғонистонда барқарор тинчликни таъминлаш муҳимлигига алоҳида тўхталиб, ТДТ мамлакатлари барқарорлиги ушбу мамлакатдаги вазиятнинг ривожланишига боғлиқлигини таъкидлади.
Шу нуқтаи назардан, ушбу мамлакатдаги вазиятга доимий эътиборни қаратиш ва бошқа муаммолар фонида унинг иккинчи даражага тушиб қолишига йўл қўймаслик муҳимлиги таъкидланди. «Мамлакатларимиз ташқи ишлар вазирликлари раҳбарларининг сўнгги учрашуви якунларига кўра, биз афғон муаммоси бўйича умумий ёндашувларни ишлаб чиқишга жуда яқин эканлигимиз қувонарли ҳол», - дея хулоса қилди СМТИ директори.

ТДТни ривожлантиришнинг кейинги истиқболлари ҳақида гапирар экан, Элдор Арипов Ташкилотга аъзо мамлакатлар ўртасида савдо-иқтисодий ҳамкорликни ривожлантиришга тўсқинлик қилаётган қатор омиллар мавжудлигини таъкидлади.
«Охирги 10 йиллик таҳлил шуни кўрсатадики, ТДТнинг умумий ташқи савдо айланмаси асосан импорт ҳисобига ўсиб бормоқда. Импорт экспортга нисбатан 2 баробар тез ўсиб, бугунги кунда ТДТ ташқи савдосининг 50 фоиздан ортиғини ташкил этмоқда. Шу билан бирга, импортнинг салмоқли қисми учинчи давлатлар ҳисобига тўгри келади», — деди эксперт.
Ушбу тенденция, СМТИ вакилининг сўзларига кўра, бугунги кунда умумий ташқи савдо айланмасининг атиги 6 фоизини ташкил этувчи иқтисодий ҳамкорликни ривожлантириш ва ички савдони кўпайтириш зарурлигидан далолат беради.
Шу муносабат билан Элдор Арипов Туркий давлатларнинг савдо ҳамкорлиги илмий-тадқиқот марказини ташкил этиш муҳимлигини таъкидлаб, ушбу институт савдодаги тўсиқларни бартараф этиш, экспорт ва импорт ҳажмларини оширишнинг янги механизмларини кенг жорий этишга ҳамда электрон тижорат платформаларини ривожлантиришга қаратилган аниқ чора-тадбирларни биргаликда амалга оширишига ишонч билдирди.
Қўшма иқтисодий лойиҳаларни амалга ошириш ва Ташкилотнинг молиявий механизмларини мустаҳкамлаш зарурлигига алоҳида эътибор қаратилди.
Шу нуқтаи назардан, эксперт жорий йилда Истанбулда ТДТ инвестиция жамғармаси фаолиятининг ўз вақтида бошланиши, шунингдек, Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Ташкилотнинг Тараққиёт банки фаолиятини тезроқ бошлаш муҳимлигини таъкидлади.
Элдор Ариповнинг сўзларига кўра, «Ушбу янги идоралар Ташкилотнинг молиявий салоҳиятини янада мустаҳкамлайди».
Сўзининг охирида СМТИ директори ҳамкорликни чуқурлаштириш бўйича Экспертлар учрашувларини ўтказиш муҳимлигига урғу берди.
У ТДТ олий органлари фаолиятини ахборот-таҳлилий таъминлашнинг амалий таъсирини янада ошириш ва қўшма ахборот-таҳлилий нашрлар сонини кўпайтиришга чақирди.
Эслатиб ўтамиз, ТДТга аъзо давлатлар ва кузатувчиларнинг ташқи сиёсий тадқиқотлар расмий марказлари йиғилиши 2009 йилдаги Туркий кенгашни ташкил этиш тўғрисидаги Нахичеван келишуви қоидаларига мувофиқ 2015 йилда ташкил этилган. 2019 йилдан буён мазкур форматдаги учрашувларда Ўзбекистон экспертлар ҳамжамияти вакиллари иштирок этиб келмоқда. Шу билан бирга, СМТИ томонидан 2022 йилда Тошкент шаҳрида ТДТ таҳлил марказларининг 8-йиғилиши ташкил этилди.


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Дунёдаги энг кекса тимсоҳ — 1900-йилдан бери тирик ва 10 000 дан ортиқ наслнинг отаси билан танишинг

Нил тимсоҳлари Африканинг энг даҳшатли йиртқичларидан бири бўлиб, ўзининг улкан ҳажми, кучи ва яширинлиги билан машҳур.

Бугундан республикамиз ҳудудларида кучли ёғингарчилик (ёмғир—қор) бўлиши кутилмоқда

Жорий нам ҳаво оқимлари 14 октябрь кундуз куни республиканинг катта қисмида, тунда ва 15 октябрь кундуз куни водийда ҳам 'яхшигина' тинимсиз ёмғир ёғдириши мумкин экан.

Сунъий интеллект 2028 йилда Криштиану Роналду 1000 та голли маррага етганида Лионел Месси қанча гол уришини башорат қилди

«Манчестер Юнайтед»даги собиқ жамоадоши Рио Фердинанд билан мулоқотда Роналду фаолияти давомида 1000 та гол урган биринчи футболчи бўлиш истагини билдириб, шундай деган эди...

Россиянинг "ўлим савдогари" ишга қайтди

Америка қамоқхонасида 12 йил вақт ўтказгандан сўнг баскетболчи Бритни Грайнер эвазига Россияга қайтган қурол савдогари Виктор Бут одатий иш билан шуғуллана бошлади. Энди у...

Миллий гвардия полковниги вафот этди

Миллий гвардия Моддий таъминот бошқармаси бош мутахассиси, нафақадаги полковник Купрянов Михаил Николаевич вафот этди.

ЖЧ-2026, саралаш. Гуруҳимиздаги вазият қандай?

АҚШ ва Канада мезбонлигида 2026 йилда ўтадиган Жаҳон чемпионати ўйинлари учун саралаш баҳслари давом этмоқда.

Эрон билан «ракета тенниси» Исроилнинг заифлигини кўрсатди

Теҳроннинг яқинда амалга оширган ракета ҳужуми таҳлили шуни кўрсатадики, Исроилнинг ракета ҳужумига қарши мудофаа тизими энгиб бўлмас даражада эмас.

Исроил Женинни босиб олди

Исроил армияси тонгда Иордан дарёсининг Ғарбий соҳилидаги Женин шаҳрини босиб олди.

Биринчи марта! Киев чекинишга тайёр...

Киевда уруш бошланганидан бери биринчи марта Россияга ҳудудий имтиёзлар бериш масаласи муҳокама қилинди.

Тошкентлик фуқаро 6 миллион рублга «Жигули» автомобилига Ауди РС7 салонини киритди

Бу ҳақда Но Лимитс Телеграм канали хабар берди .

Россия Ўзбекистондан тушунтириш сўради

Бу ҳақда Россия ОАВсида хабарлар тарқалди.

Эрон зарбасидан кейин Исроил ҳаво кучлари базасининг сунъий йўлдош тасвирлари эълон қилинди

Эрон Исроилнинг энг янги самолётларини йўқ қилганини маълум қилганди.

Афғонистон: Биз 2 империяни йўқ қилдик, кейингиси – АҚШ

"СССР Афғонистонга кирганида уларнинг империяси парчаланиб, Россияга айланди".

Пенсия ёши ошиши ҳақидаги гап-сўзларда жон борми?

Бундан тўрт кун олдин, яъни 2024 йил 23 сентябр куни Вазирлар Маҳкамасининг “Давлат пенсия таъминоти тизимини ислоҳ қилиш концепциясини ишлаб чиқиш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида”ги 600-сонли қарори қабул қилинди.

Ўзбекистонда 1—4 октябрь кунлари кутилаётган об-ҳаво эълон қилинди

Ўзбекистонда 1—4 октябрь кунлари ўртача илиқ ва асосан қуруқ об-ҳаво кузатилади, деб хабар бермоқда “Ўзгидромет”.

Аҳоли сонининг келажакдаги ўсишига туртки бўлган Топ-10 та давлат

2037 йилга бориб дунё аҳолиси тўққиз миллиардга етиши кутилмоқда. Хўш, бу одамлар қаэрда яшайдилар?

Жапаров Ғарбга Бишкекка ақл ўргатмаслигини айтди

Европа Қирғизистон Россия ёки МДҲ билан ҳамкорлик қилмаслиги кераклигини кўрсатмоқда, деди Қирғизистон президенти Садир Жапаров.

Ҳусийлар денгиз жангини эълон қилди

Ҳусийлар Исроил билан тўғридан-тўғри денгиз тўқнашувига ҳарбий тайёргарлик бошланганини эълон қилди.

Башорат: Корея ярим оролида уруш бошланиши мумкин

Жанубий Корея Мудофаа вазирлиги КХДР жанубий кореяликларга зарар етказса, "Ким Чен Иннинг режими тугатилиши" ҳақида огоҳлантирмоқда.

Россия қўшинлари Запорожье мудофаа чизиғини ҳам ёриб ўтди

Россия қўшинлари Запорожье фронт чизиғининг Времевск йўналишида Украина Қуролли кучлари мудофаасини ёриб ўтди ва Левадное қишлоғининг шимолий чеккалари устида Россия байроғини кўтарди.

Блокадаги Ғазо секторида Исроил геноциди қурбонлари сони 42 227 нафарга етди.

2023-йил 7-октабрдан буён Исроил тажовузи натижасида жароҳатланганлар сони 98 минг 464 нафарга етди.

Британия Украинани катта таҳдиддан огоҳлантирди

Донетск Халқ Республикасининг Покровск шаҳрининг йўқолиши Украина пўлат саноатининг йўқ қилинишига таҳдид солиши мумкин . Британиянинг The Economist нашри тегишли огоҳлантириш билан чиқди .

Россия учинчи жаҳон урушидан олдин Европани «тўхтатиш ва жазолашга» чақирмоқда

Европани тўхтатиш керак, чунки у учинчи жаҳон урушинига «ҳаракат қилмоқда». Бу ҳақда Миллий тадқиқот университети Иқтисодиёт олий мактаби Жаҳон иқтисодиёти ва жаҳон сиёсати факультети илмий директори Сергей Караганов маълум қилди РИА Новости .

Исроил аскарлари Ғазодаги касалхонага зарба берди

Бу ҳақда Исроил мудофаа кучларининг Телеграмъдаги каналида маълум қилинди .

Хитой армияси Тайван атрофида машқларни бошлади

Хитой Халқ Озодлик Армияси Тайван атрофида қўшма қилич 2024Б машқларини бошлади. Бу ҳақда ПЛА жанговар қўмондонлигининг Шарқий ҳудуди расмий вакили, катта полковник Ли Си маълум қилди, дея хабар беради «ТАСС» .

Мексикада сумкаларда боши кесилган жасадлар ва кесилган бошлар топилди

Мексика полицияси йўлда бешта боши кесилган жасад ва бир қоп кесилган бошни топди. Бу ҳақда Гонконгнинг South China Morning Post газетаси Халиско штати прокуратурасига таяниб хабар берди .

Ҳизбуллоҳ Ливандаги Исроил аскарларига зарба берди

Ҳизбуллоҳ шиа жангарилари Ливан жанубида исроиллик аскарларнинг контсентрациясига ҳужум қилишди . Бу ҳақда Ҳизбуллоҳ матбуот хизмати хабар берди .

Юнусободда янги қурилаётган бинода ёнғин содир бўлди

Шунга кўра, ёнғин-қутқарув экипажи соат 15:36 да воқеа жойига етиб бориб, ёнғин соат 16:03 да ёнғин ўчирилган.

Исроил шимолидаги Бинямин-Гиват-Адада ҳарбий базасига дрон ҳужуми натижасида 39 нафар исроиллик аскар яраланди

Хабар берилишича, дрон база ҳудудидаги ошхонага қулаган

Туск қочқинларга бошпана беришни тўхтатиш ҳуқуқини эълон қилди

Полша бош вазири Доналд Туск қочқинларга бошпана беришни тўхтатиш ҳуқуқини талаб қилмоқда. Бу ҳақда РИА Новости хабар бермоқда .

Туркия аэропортида чақмоқ уриши оқибатида бир киши жабрланди

Туркиянинг Ризе-Артвин аэропортида чақмоқ уриши оқибатида бир киши жароҳатланди. Бу ҳақда фуқаро авиациясининг ҲаваСосялМедя онлайн платформаси сайтида хабар берди .

Исроил Ҳизбуллоҳнинг Ливаннинг чегара ҳудудларига киришига рухсат бермаслигини айтди

Бу ҳақда мудофаа вазири Ёав Галант маълум қилди, дея хабар беради «РИА Новости» .

Европа Иттифоқи Венгрия позициясини четлаб ўтиб, Украинага ёрдам кўрсатиш йўлини излай бошлади

Европа Иттифоқи Украина Қуролли Кучларига Венгрияни четлаб ўтишга ёрдам бериш учун ихтиёрий бадалларни жорий қилиши мумкин.

Мисрда икки поезд тўқнашиб кетди, жабрланганлар бор

Воқеа жойига 23 та тез ёрдам машинаси етиб келган.

Deepstate: Руслар Курск вилоятида тўққиз нафар украиналик аскарни отиб ташлаган

Украина Омбудсмани Дмитрий Лубинец БМТ ва Халқаро Қизил Хоч қўмитасига Украина ҳарбий асирларининг қатл этилиши ҳақидаги навбатдаги хабарни текшириш илтимоси билан мурожаат қилди.

«Милтон» тўфони 50 миллиард доллар зарар етказди — Байден

«Милтон» тўфони етказган зарар — 50 миллиард доллар. Бу ҳақда баёнот берган АҚШ президенти Жо Байден унинг маъмурияти Флорида штатининг давлат ва маҳаллий раҳбарлари билан доимий алоқада бўлиб, керакли барча ресурслар билан таъминлаётганини маълум қилди.

Хитой аҳолисининг 21,1 фоизини 60 ёшдан ошганлар ташкил қилади

Расмий ҳисоботга кўра, Хитойнинг 60 ва ундан катта ёшдаги аҳолиси 2023 йилда қарийб 297 миллион кишига етди, бу мамлакат умумий аҳолисининг 21,1 фоизини ташкил қилади. Бу ҳақда Синхуа хабар бермоқда .

Остонада қиш: бир суткада 120 га яқин ЙТҲ, 12 киши жароҳатланди

Биринчи қор Қозоғистон автойўлларида муаммолар туғдиришни бошлади. Хусусан, пойтахт Остонада бир кунда 120 га яқин йўл-транспорт ҳодисаси қайд этилиб, 12 киши жароҳатланган.

Туркия 40 та немис жангчисини сотиб олмоқчи

«Самолёт Америкада ишлаб чиқарилган эмас, лекин у ишлатадиган авионика тизимлари ва ўқ-дорилари таниш ва бу катта афзаллик. Аммо бизнинг энг катта устунлигимиз AESA радарига эга қирувчи самолётнинг мавжудлиги бўлиб, биз уни Eurofighter билан бирга биринчи марта оламиз», — деб ёзади нашр.

Алишер Усмонов немис журналистини судга тортишни талаб қилди

Россиялик миллиардер Алишер Усмонов уни ҳакамларни сотиб олишда айблаган Германиянинг ARD телеканали журналистини судга тортишни талаб қилди. Бу ҳақда Bild хабар берди.