СМТИ директори: ТДТ маконининг Шарқ ва Ғарб ўртасидаги истиқболли қуруқлик кўприги сифатидаги аҳамияти ортиб бормоқда

СМТИ директори: ТДТ маконининг  Шарқ ва Ғарб ўртасидаги истиқболли қуруқлик кўприги сифатидаги аҳамияти ортиб бормоқда

2024 йилнинг 26 сентябрь куни Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институти (СМТИ) директори Элдор Арипов бошчилигидаги Ўзбекистон делегацияси Туркий давлатлар ташкилоти (ТДТ) «Турк дунёси-бир дунё» мавзусидаги таҳлил марказларининг ўнинчи йиғилишида иштирок этди.
Қирғизистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ташаббуслар Миллий институти томонидан ташкил этилган экспертлар йиғилишида Озарбайжон, Қозоғистон, Қирғизистон, Ўзбекистон, Туркия, Венгрия, ТДТ ва ОТБ етакчи таҳлилий марказларининг таниқли вакиллари иштирок этди.
Тадбир кун тартиби сиёсий, иқтисодий, илмий-инновацион ва маданий-гуманитар соҳаларда ТДТ доирасидаги кўп қиррали ҳамкорликни ривожлантириш истиқболларига оид масалаларни ўз ичига олди.
СМТИ директори Элдор Арипов форумдаги чиқиши давомида сўнгги йилларда Туркий давлатлар ташкилоти форматида эришилган ижобий натижаларга тўхталиб ўтди.
Экспертнинг ҳисоб-китобларига кўра, биргина сўнгги 4 йилда Ташкилот иштирокчиларининг умумий ялпи ички маҳсулоти 20 фоизга (1,6 триллион доллар), тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар эса 22 фоизга ўсган. Шу билан бирга, ТДТ маконининг Шарқ ва Ғарб ўртасидаги истиқболли қуруқлик кўприги сифатидаги аҳамияти ортиб бормоқда. Транскаспий транспорт-коммуникация лойиҳалари («Ўрта йўлак») амалга оширилмоқда, бу эса Хитойдан Европага ва у ердан орқага юклар транзитини диверсификация қилиш имконини беради.
Эксперт икки томонлама асосда ижобий динамикага эришилганини алоҳида таъкидлади. Хусусан, Ўзбекистон барча ТДТ давлатлари билан муносабатлар мақомини кўтарди: Туркманистон ва Венгрия билан стратегик, Туркия ва Қирғизистон билан ҳар томонлама стратегик шериклик ҳамда Қозоғистон ва Озарбайжон билан иттифоқчилик даражасига кўтарилди.
Бундан ташқари, савдо-иқтисодий алмашинув ҳам фаол ривожланмоқда. Охирги 7 йилда Ўзбекистоннинг ТДТ иштирокчилари билан ташқи савдоси қарийб 3 баробар ошди. 2023 йилда бу кўрсаткич 10 миллиард долларга етди (ўсиш 4,6 фоиз).
Шу билан бирга, Ўзбекистонда фаолият кўрсатаётган туркий мамлакатлар сармояси иштирокидаги хорижий корхоналар сони 50 фоизга ошди.
«2017-2022 йилларда ТДТ давлатлари мамлакатимиз иқтисодиётига 4 миллиард доллардан ортиқ сармоя киритди, бу кўрсатилган даврдаги хорижий инвестициялар умумий ҳажмининг 8 фоизини ташкил этади», - деди Элдор Арипов.
Унинг сўзларига кўра, юқоридаги барча кўрсаткичлар Ўзбекистоннинг барқарор ривожланишини таъминлашда ТДТ форматининг аҳамияти ортиб бораётганидан далолат беради.
Шу билан бирга, СМТИ директори ҳамкорликнинг сиёсий ва иқтисодий таркибий қисмини янада кенгайтиришга чақирди. Шу нуқтаи назардан у Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг қатор стратегик ташаббусларини тезроқ амалга ошириш зарурлигини таъкидлади.
Хусусан, экспертнинг фикрича, бир қатор халқаро муаммоларга умумий ёндашувлардан келиб чиққан ҳолда жаҳон миқёсида биргаликдаги саъй-ҳаракатларни мувофиқлаштириш муҳим аҳамиятга эга. Шу мақсадда ташкилот доирасида сиёсий бирдамликка чақириқ муҳим ўрин олган «Турк дунёси Хартияси» консептуал ҳужжатини тезроқ қабул қилиш зарурлиги таъкидланди.
Элдор Арипов ўз нутқида Афғонистонда барқарор тинчликни таъминлаш муҳимлигига алоҳида тўхталиб, ТДТ мамлакатлари барқарорлиги ушбу мамлакатдаги вазиятнинг ривожланишига боғлиқлигини таъкидлади.
Шу нуқтаи назардан, ушбу мамлакатдаги вазиятга доимий эътиборни қаратиш ва бошқа муаммолар фонида унинг иккинчи даражага тушиб қолишига йўл қўймаслик муҳимлиги таъкидланди. «Мамлакатларимиз ташқи ишлар вазирликлари раҳбарларининг сўнгги учрашуви якунларига кўра, биз афғон муаммоси бўйича умумий ёндашувларни ишлаб чиқишга жуда яқин эканлигимиз қувонарли ҳол», - дея хулоса қилди СМТИ директори.

ТДТни ривожлантиришнинг кейинги истиқболлари ҳақида гапирар экан, Элдор Арипов Ташкилотга аъзо мамлакатлар ўртасида савдо-иқтисодий ҳамкорликни ривожлантиришга тўсқинлик қилаётган қатор омиллар мавжудлигини таъкидлади.
«Охирги 10 йиллик таҳлил шуни кўрсатадики, ТДТнинг умумий ташқи савдо айланмаси асосан импорт ҳисобига ўсиб бормоқда. Импорт экспортга нисбатан 2 баробар тез ўсиб, бугунги кунда ТДТ ташқи савдосининг 50 фоиздан ортиғини ташкил этмоқда. Шу билан бирга, импортнинг салмоқли қисми учинчи давлатлар ҳисобига тўгри келади», — деди эксперт.
Ушбу тенденция, СМТИ вакилининг сўзларига кўра, бугунги кунда умумий ташқи савдо айланмасининг атиги 6 фоизини ташкил этувчи иқтисодий ҳамкорликни ривожлантириш ва ички савдони кўпайтириш зарурлигидан далолат беради.
Шу муносабат билан Элдор Арипов Туркий давлатларнинг савдо ҳамкорлиги илмий-тадқиқот марказини ташкил этиш муҳимлигини таъкидлаб, ушбу институт савдодаги тўсиқларни бартараф этиш, экспорт ва импорт ҳажмларини оширишнинг янги механизмларини кенг жорий этишга ҳамда электрон тижорат платформаларини ривожлантиришга қаратилган аниқ чора-тадбирларни биргаликда амалга оширишига ишонч билдирди.
Қўшма иқтисодий лойиҳаларни амалга ошириш ва Ташкилотнинг молиявий механизмларини мустаҳкамлаш зарурлигига алоҳида эътибор қаратилди.
Шу нуқтаи назардан, эксперт жорий йилда Истанбулда ТДТ инвестиция жамғармаси фаолиятининг ўз вақтида бошланиши, шунингдек, Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Ташкилотнинг Тараққиёт банки фаолиятини тезроқ бошлаш муҳимлигини таъкидлади.
Элдор Ариповнинг сўзларига кўра, «Ушбу янги идоралар Ташкилотнинг молиявий салоҳиятини янада мустаҳкамлайди».
Сўзининг охирида СМТИ директори ҳамкорликни чуқурлаштириш бўйича Экспертлар учрашувларини ўтказиш муҳимлигига урғу берди.
У ТДТ олий органлари фаолиятини ахборот-таҳлилий таъминлашнинг амалий таъсирини янада ошириш ва қўшма ахборот-таҳлилий нашрлар сонини кўпайтиришга чақирди.
Эслатиб ўтамиз, ТДТга аъзо давлатлар ва кузатувчиларнинг ташқи сиёсий тадқиқотлар расмий марказлари йиғилиши 2009 йилдаги Туркий кенгашни ташкил этиш тўғрисидаги Нахичеван келишуви қоидаларига мувофиқ 2015 йилда ташкил этилган. 2019 йилдан буён мазкур форматдаги учрашувларда Ўзбекистон экспертлар ҳамжамияти вакиллари иштирок этиб келмоқда. Шу билан бирга, СМТИ томонидан 2022 йилда Тошкент шаҳрида ТДТ таҳлил марказларининг 8-йиғилиши ташкил этилди.


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Қаттиқ совуқ қачон чекиниши маълум қилинди

Ёғиб ўтган қордан сўнг Ўзбекистон ҳудудининг катта қисмида қор қоплами ҳосил бўлди. Бугун эрталаб ҳаво ҳарорати 8-13 даража совуққача, айрим жойларда 15 даража совуққача, энг чекка жанубда 4-6 даража совуққача пасайди.

Ўзбекистонга яна қорли совуқ ҳаво кириб келмоқда

20-22 декабрь кунлари Ўзбекистон ҳудудига нам ва совуқ ҳаво массалари кириб келиши кутилмоқда. Баъзи жойларда ёғингарчилик (ёмғир, қор) кузатилади, тоғ олди ва тоғли ҳудудларда кучли бўлиши мумкин.

Пропан нархи тушишда давом этмоқда, бензин эса....

Эътиборли жиҳати шундаки, пропан нархининг кетма-кет бундай арзонлашиб бориши яқин орада кузатилмаган.

Сурияликлар пул тўла қоплар билан банкларга бостириб киришмоқда

Дамашқдан олинган суратларда одамлар банкларга, баъзан катта ахлат қопларига ўралиб, яроқсиз қоғоз пулларни олиб кетаётганини кўриш мумкин.

Келажакда Россия янги ҳудудларни босиб олади

Айтганча, агар мамлакатимиз таркибига яна янги, лекин бизга жуда яқин ҳудудлар қўшилса, бу тажрибадан келажакда ҳам фойдаланиш мумкин.

Саудия Арабистони хазина топди, нефть конларида «оқ олтин» аниқланди

Бу қиролликнинг нефтга бой иқтисодиёти учун нимани англатади?

Наоя Иноуэ ниҳоят Муроджон Аҳмадалиевга жавоб қайтарди

Мутлақ жаҳон чемпиони, япониялик Наоя Иноуэ Муроджон Аҳмадалиевнинг чорловига жавоб қайтарди.

Суриянинг янги раҳбари Исроилга сигнал юбормоқда

Сурия Исроилга қарши ҳужумларни амалга ошириш учун таянч нуқтасига айланмайди.

Учинчи жаҳон уруши бўйича тахминлар билдирилди

Американинг Newsweek журнали, агар учинчи жаҳон уруши бошланса, фронт Европанинг шимоли-шарқида чўзилиши мумкинлигини тахмин қилди.

Самарқандда Tesla Cybertruck “права”сиз бошқарилган

“Ҳолат юзасидан ҳайдовчига нисбатан маъмурий тартибда баённома расмийлаштирилиб, транспорт воситаси вақтинчалик сақлаш жарима майдончасига жойлаштирилган”, – дейилади хабарда.

Эркинжон Турдимовнинг янги иш жойи маълум бўлди

Самарқанд вилояти ҳокими лавозимидан озод этилган Эркинжон Турдимов Президент Администрациясига ишга ўтказилади.

Юртимизга қачон қор ёғади?

Бу ҳақда Ўзгидромет хабар берди.

Ҳаво ҳарорати -8 даражагача тушиши кутилмоқда

Бу ҳақда Ўзгидромет хабар берди.

Россиялик полициячилар оммавий равишда ишдан кетмоқда

Россияда шундай ҳудудлар борки, у ерда участка полиция инспекторлари лавозимларининг 90 фоизигача бўш, ва битта ходим тўққизта ходим ўрнига ишлашга мажбур бўлмоқда.

Исроил раҳбарияти ҳибсга олинишига биргина давлат тиш-тирноғи билан қарши чиқмоқда

21 ноябрь куни Халқаро жиноят суди Ғазо секторида инсониятга қарши ва уруш жиноятлар содир этгани учун Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу ва собиқ мудофаа вазири Йоав Галантни ҳибсга олишга ордер берди.

«Энди жуда қийин бўлади»: Килиан Мбаппе Лионел Месси тажрибасидан сўнг Криштиану Роналду билан ўйнай олмаганидан афсусдалигини айтди

Килиан Мбаппе «Реал Мадрид» афсонаси Криштиану Роналду билан кийиниш хонасини баҳам кўра олмаслигидан афсусда.

«Оғир кунлар олдинда»: руслар Херсонга бостириб кирди

Россиянинг қўпорувчи гуруҳлари Херсон томон олдинга силжишга ҳаракат қилди. Украина мудофаа кучлари уларни топиб йўқ қилди.

Киевдаги «Орешник тажрибаси» билан таҳдид қилиш

Путин ғарбнинг ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари Россиянинг янги ўрта масофага учувчи гипертовушли «Орешник» ракетасини тута олмаслигидан мақтанди.

Россия олти давлат элчихоналарига ҳужум қилди

Киевда Россиянинг ракета ҳужуми натижасида олтита хорижий элчихона зарар кўрди, деди Украина Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Георгий Тихи.

Украина жуда махфий Америка дронларидан фойдаланади

Украина АҚШдан 5 мингдан ортиқ Phoenix Ghost учувчисиз учиш аппаратларини олган, улар ҳақидаги маълумотлар фавқулодда сир сақланади.

НАТО «Россия билан урушга тайёрланмоқда»

Россия ТИВ раҳбари ўринбосарининг фикрича, иттифоқ мамлакатлари совуқ уруш даврида қўлланилган мудофаа режаларига кўп жиҳатдан ўхшаш мудофаа режаларини қабул қилган.

Песков Путиннинг «дуэли» ҳақида гапирди

Россия президенти Владимир Путиннинг Орешник ва Ғарб ҳаво мудофааси ўртасидаги «технологик дуэль» таклифи янги рус ракетасининг заиф томонлари ҳақидаги саволга жавоб бўлди.

WSJ: Трамп ва Путин дунёни бўлишиб олади

The Washington Post газетасининг ёзишича, Кремль Украина масаласида муросага келишга тайёр эмас ва музокараларни фақат куч позициясидан олиб боришга интилмоқда.

Босқинчилар Ғазо шаҳрида кўчирилганлар жойлашган иккита мактабга ҳужум қилди

15 киши ҳалок бўлди, 30 киши яраланди.

Путин қийин аҳволдаги Россия иқтисодиёти ҳақида қандай фикрда?

Россия Марказий банки жорий йилнинг жума куни навбатдаги йиғилиш ўтказади, унда фоиз ставкаларининг оширилиши кутилмоқда.

Бўстонлиқда эр-хотин ва унинг 8 яшар ўғли вафот этди

Бу фожиага ҳам ис газидан заҳарланиш сабаб бўлган.

Салкам 1 млрд сўмни ўзлаштирган МЧЖ раҳбари аниқланди

Кўкдала туманида МЧЖ раҳбари иситиш тизимини таъмирлашда 934,4 млн сўмни ўзлаштирган.

Путиндан кейин Украина ўз шартларини эълон қилди

Олий Рада раиси Руслан Стефанчук Украина Россия билан ўз шартлари асосида музокаралар олиб боришга тайёрлигини айтди.

Путин Россия разведка хизматларини танқид қилди

Россия президенти Владимир Путин Россия махсус хизматлари Украинага Россияда «террорчилик ҳужумлари» қилиш имконини берган «энг оғир хатолар»га йўл қўйганини айтди.

Путин Украинада ҳар кунги олға силжишларни даъво қилмоқда

Президент Владимир Путиннинг таъкидлашича, Россия кучлари Украинадаги асосий мақсадлари сари олға интилмоқда ва ҳар куни муҳим ҳудудларни қўлга киритмоқда.

Путин журналистнинг саволига кескин жавоб қайтарди

Россия президенти Владимир Путин америкалик журналистнинг матбуот анжуманида берган саволига кескин жавоб берди.

Арабистон Исроилнинг Фаластин давлатини очиқ тан олиш шартидан воз кечди — ОАВ

Исроил ва Саудия Арабистони ўртасидаги нормаллаштириш бўйича музокараларда сезиларли «ютуқ»ларга эришилди.

Вьетнамда караокедаги ёнғинда 11 киши ҳалок бўлди

Вьетнам жамоат хавфсизлиги вазирлигининг хабар беришича, бир киши “ўт қўйганликда” гумонланиб ҳибсга олинган.

Нигериядаги ярмаркада 32 нафар бола ҳалок бўлди

Жароҳатланганлар яқин атрофдаги шифохоналарга етказилган, ҳодиса юзасидан тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.

Даҳшат! Қашқадарёда ота ва унинг 3 фарзанди вафот этди

Фожиага ис газидан заҳарланиш сабаб бўлган.

Таркибида тақиқланган модда бўлган оздирувчи қаҳва маҳсулотларини Ўзбекистонга олиб келган фуқаро қўлга олинди

“Тошкент-АЭРО” ихтисослаштирилган божхона комплекси ходимлари таркибида кучли таъсир қилувчи моддалар бўлган оздирувчи қаҳва маҳсулотларининг республикамиз ҳудудига олиб кирилиши ва ички ҳудуддаги яширин айланмасига чек қўйишди.

Зеленскийдан Владимир Путин билан музокаралар столига ўтиришга тайёрмисиз, деб сўрашди

Украина армияси ўз кучи билан Қрим ва Донбассни қайтариб ололмайди, деди Украина президенти.

Украинадаги рус қўшинлари сони доимий равишда ўсиб бормоқда

Украинадаги рус қўшинлари сони доимий равишда ўсиб бормоқда ва фронтда вазият жуда кескин.

Камол Адвон касалхонаси ходими Исроил ҳужуми бўлган «даҳшатли» тунни тасвирлаб берди

Камол Адвон касалхонасининг ҳамширалик бўлими раҳбари Ийд Сабба Ғазонинг шимолидаги муассасада кечган тунни «даҳшатга тўла» деб таърифлади.

Сурияда 100.000 дан ортиқ жасади бўлган оммавий қабр топилди

Сурия Фавқулодда Ишчи Гуруҳи раҳбари Мустафо Сурияда бундай оммавий қабрлар бундан ҳам кўп бўлиши мумкинлигини тан олди.