Сайлов можароси: Россия яна “махсус операция” ўтказдими?

Сайлов можароси: Россия яна “махсус операция” ўтказдими?

Грузияда 26 октябрда бўлиб ўтган сайловлар сиёсий инқирозга сабаб бўлди. Овоз бериш натижаларини ҳеч бир мухолифат партия тан олмади. Маҳаллий кузатув миссиялари эса кенг кўламли ва оммавий қоидабузарликлардан далолат бермоқда. Грузия президенти сайловларни ноқонуний деб эълон қилди ва уларнинг ўтказилишини “Россия махсус операцияси” деб атади.

Марказий сайлов комиссияси раиси Георгий Каландаришвилининг маълум қилишича, ҳукмрон “Грузия орзуси” партияси 54,08 фоиз, мухолифат иттифоқи эса 37,58 фоиз овоз тўплаган. У сайловлар тинч ва эркин муҳитда ўтганини қўшимча қилган.

Натижада “Грузия орзуси” 150 аъзолик парламентда 91 ўринга эга бўлди – бу ҳокимиятни бошқариш учун етарли, аммо барча асосий мухолифат партияларига конституциявий тақиқ қўйиш учун зарур бўлган мутлақ кўпчиликдан кам.

“Жуда ажойиб ғалабани қўлга киритдик”, дейди бош вазир Ираклий Кобахидзе ўз баёнотида мухолифатни “мамлакатнинг конституциявий тузумини заифлаштириш”да айблаб. АҚШнинг Edison Research тадқиқот компанияси томонидан аввалроқ ўтказилган сўровномага таянсак натижа бошқача бўлиши керак эди.

Мухолифатдаги партиялар овоз бериш пайтида сайлов бюллетенларини қалбакилаштириш ва сайловчиларни қўрқитиш ҳолатлари юз берганини таъкидлаб, натижаларни “фирибгарлик” деб аташди.

Европапараст платформада сайловолди ташвиқоти олиб борган мухолифатдаги Бирлашган Миллий Ҳаракат (БМҲ) раҳбари Тина Бокучаванинг айтишича, сайлов натижалари “сохталаштирилган”, сайловлар эса “ўғирланган”.

“Бу Грузиянинг келажагини ўғирлашга уринишдир”, дейди у ва сайлов натижалари тан олинмаслигини маълум қилди.

Либерал “Аҳали” партияси раҳбари Ника Гварамиа эса овоз бериш жараёнини ҳукумат томонидан амалга оширилган “конституциявий тўнтариш” деб атади.

“Грузия орзуси” ҳокимиятда узоқ қолмайди”, дейди у.

Ғарбпараст президент Саломе Зурабишвилининг айтишича, айрим сайлов участкаларида “чуқур ташвишга солувчи зўравонлик ҳолатлари” юз берган.

Кремль режаси

Грузия Стратегик таҳлил маркази таҳлилчиси Гела Васадзенинг таъкидлашича, Кавказ мамлакати ноаниқ муддатга сиёсий беқарорликка тушиб қолмоқда ва унинг Европа Иттифоқига бўлган умидлари хира тортяпти. Вазият инқилобий, аммо мухолифат сафларида халқ норозилигидан сиёсий ўзгаришларни амалга оширишда фойдалана оладиган харизматик етакчилар йўқ.

Жорий йил бошида Грузияда мухолифат ҳукуматни демократик эркинликларни чеклашга ва тўрт миллионлик мамлакатни Россия таъсир доирасига тортишга уринаётганликда айблаб, оммавий намойишлар ўтказилган эди.

Грузиянинг жануби-шарқидаги Садахло қишлоғидаги сайлов участкасида кузатувчи мақомидаги шахс AFP агентлигига “кўп миқдордаги сайлов бюллетенларининг қалбакилаштирилишига гувоҳ бўлганини ва “Грузия орзуси” фойдасига мувофиқлаштирилган кўп марталик овоз бериш ҳолатлари кузатилгани”ни айтди.

Таниқли тадқиқотчи журналист Кристо Грозев Х ижтимоий тармоғида шундай ёзди:

“Кремлнинг овозларни сохталаштириш режаси амалга оширилаётганга ўхшайди. Европа разведка хизматлари Россия махфий хизматлари Грузия марказий сайлов идорасига кириб олганини тасдиқловчи далилларни қўлга киритган”.

2012 йилдан бери ҳокимиятда бўлган “Грузия орзуси” дастлаб либерал ғарбпараст сиёсат юритганди. Аммо сўнгги икки йил ичида у ўз йўналишини ўзгартирди.

Унинг сайловолди кампанияси Ғарб институтларини назорат қилувчи ва Грузияни Россия-Украина урушига жалб қилишга уринаётган “глобал уруш партияси” ҳақидаги фитна назариясига асосланган.

2008 йилда Россиянинг босқинидан азият чеккан мамлакатда партия сайловчиларга фақат “Грузия орзуси” олдини олиши мумкин бўлган яқинлашиб келаётган уруш таҳдиди ҳақида қўрқинчли ҳикояларни тақдим этди. Париянинг фуқаролик жамиятига қаратилган баҳсли “чет эл агенти” ҳақидаги қонуни бир неча ҳафталик кўча намойишларини келтириб чиқарди ва Кремль услубидаги норозиликларни бостириш усуллари кескин танқид қилинди.

Бу ҳаракат Брюсселни Грузиянинг Европа Иттифоқига аъзо бўлиш жараёнини тўхтатиб қўйишга ундади, Вашингтон эса ўнлаб грузин амалдорларига қарши санкциялар киритди.

Халқаро муносабат

Ғарб раҳбарлари, айниқса АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен ва Европа кенгаши раиси Шарль Мишель Грузиядаги вазиятдан жиддий ташвишда эканликларини билдиришди.

Россия эса сайлов можароларига мудофаа нуқтаи назаридан ёндашди. Россия Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Мария Захарова Саломе Зурабишвилининг Москва сайлов манипуляциясида иштирок этгани ҳақидаги айбловларини рад этиб, Ғарбнинг аралашуви фақат минтақани беқарорлаштирганини таъкидлади. У Брюсселнинг “Грузия орзуси” партиясига нисбатан танқиди Европанинг ички сиёсий муаммоларини ҳисобга олган ҳолда иккиюзламачилик эканини айтди.

“Европа Иттифоқи ўзининг давом этаётган иқтисодий ва ижтимоий муаммолари, айниқса Қўшма Штатларга қарамлигини ҳисобга олган ҳолда, ўз келажаги ҳақида қайғурсин”, деган Захарова.

Бундан ташқари, Европа Хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилоти (ЙХҲТ) ҳам дастлабки кузатувларини эълон қилди. Унда “Грузия орзуси” аъзолари сайловчиларга ноўрин босим ўтказгани, оқибатда мухолифат номзодлари учун “тенг бўлмаган рақобат шароити” юзага келгани таъкидланган. ЙХҲТ демократия таъминланиши учун маҳаллий ҳокимият органлари айтилаётган қоидабузарликларни ҳар томонлама ўрганиб чиқиши зарурлигини уқтирди.

Геосиёсий сценарий

Грузиянинг стратегик жойлашуви унинг Жанубий Кавказдаги геосиёсий аҳамиятини таъкидлайди. Бу минтақа Евросиё энергия транзити ва иқтисодий интеграцияси учун муҳим бўғин ҳисобланади.

Бош вазир Иракли Кобахидзе бошчилигидаги ҳукмрон “Грузия орзуси” партияси Ғарб билан алоқаларни ривожлантириш ва Москва билан кескин, аммо муқаррар муносабатларни бошқариш ўртасидаги мураккаб мувозанатни сақлаб келмоқда.

Тбилисининг Ғарб билан муносабатлари расман ҳамкорлик асосида давом этяпти. Бидзина Иванишвили партияси Европа Иттифоқига аъзо бўлиш стандартларига мувофиқ ишлаш ниятини такрорламоқда. Бироқ, Брюссел ва Вашингтоннинг яқинда “Грузия орзуси” раҳбариятидаги демократик орқага қайтиш ва Россияга мойиллик тенденциялари ҳақидаги танқидлари бу муносабатларни кескинлаштирди.

Европа Иттифоқи яқинда Грузиянинг аъзоликка номзодлигини тўхтатиб қўйди. Бунга сабаб қилиб эркинликларни чекловчи ва Тбилисини Кремль сиёсатига мослаштирадиган қонунчилик ҳаракатлари кўрсатилди. Шарль Мишель каби Европа Иттифоқининг юқори мартабали амалдорлари Тбилисини бошқарув муаммолари ва сайловлардаги қоидабузарликларни бартараф этиб, Брюсселнинг демократик талабларига мослашишга чақирмоқда. Қўшма Штатлар ҳам худди шундай хавотирларини билдиряпти.

Россиянинг Украинага босқинидан бери геосиёсий манзара янада ўзгарди, бу эса Тбилисининг дипломатик муаммоларини кучайтирди. Тарихан Грузия Москва билан ҳудудий низоларга дуч келган, Москва ҳалиям Абхазия ва Жанубий Осетиянинг мустақиллигини қўллаб-қувватлашда давом этмоқда.

“Грузия орзуси” партияси Россиянинг Украинадаги ҳаракатларини эҳтиёткорлик билан қоралаган бўлса-да, Москвани душманга айлантирмаслик учун санкциялар қўлламади. Бу нозик позиция Тбилисининг савдо ҳамкори сифатида Россияга боғлиқлигини акс эттиради, чунки Грузиянинг энергетика ва қишлоқ хўжалиги экспортининг катта қисми Россия бозорлари билан туташган.

Ушбу кенг доирада, Грузия орзуси партияси иқтисодий ва сиёсий барқарорликни сақлаб қолиш учун Ғарб ва Россия манфаатларига мувозанатли ёндашув талаб қилинишини таъкидламоқда. Ҳукумат ўзининг сайловдаги ғалабасини “тинчлик ва тараққиёт” учун мандат сифатида ҳимоя қилди, аммо давом этаётган фуқаролик тартибсизликлари ва чет эл танқидлари бу режани мураккаблаштириши мумкин.

Хулоса

Баҳсли сайлов натижаларини ҳисобга олган ҳолда, Грузиядаги вазият бир нечта йўналишда ривожланиши мумкин:

1. Ички тартибсизликлар ва сиёсий инқироз: норозиликлар, давом этадиган бўлса, Украина ва Арманистонда кузатилган тартибсизликларга ўхшаб, миллий барқарорлик ва бошқарув учун потенциал оқибатларга олиб келадиган кенгроқ тўқнашувларга айланиши мумкин.

2. Сиёсий барқарорлик ва хилма-хил ташқи сиёсат: “Грузия орзуси” партияси ўз мавқеини мустаҳкамлаши, Ғарб интеграцияси ва Россия билан муҳим иқтисодий алоқалар ўртасидаги мувозанатни сақлаш учун ўз ваколатларидан фойдаланиши мумкин. Бу сценарийда Тбилиси Брюссел, Вашингтон ва Москва билан муносабатларини эҳтиёткорлик билан бошқариб, икки томонлама ёндашув стратегиясини қабул қилади.

3. Брюссел ва Тбилиси ўртасидаги қарама-қаршилик: Европа Иттифоқининг қатъий жавоби, эҳтимол, тўхтаб қолган номзодлик музокараларига ишора қилиб, Тбилисини ўз сиёсатини қайта кўриб чиқишга ундаши мумкин.


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Алишер Усмонов номзодини 103та давлат қўллаб-қувватлади

Расмий сайлов маросими 30 ноябрь куни Тошкент шаҳрида бўлиб ўтади.

Қибрайда юз берган отишма юзасидан расмий ахборот берилди

Мазкур ҳолат юзасидан Жиноят кодексининг 25,97-моддаси (Қасддан одам ўлдиришга суиқасд қилиш) билан жиноят иши қўзғатилди.

Келаси ҳафта бошида (28-30 октябрь) кутилаётган об-ҳаво маълумоти эълон қилинди

“Ўзгидромет” агентлиги 28-30 октябрь кунлари Республикамизда кузатиладиган об-ҳаво ҳақида маълумот берди.

Корея осмонида қирувчи самолётлар, дронлар...

Корея Республикаси ва АҚШ 110 га яқин самолёт, жумладан F-35 қирувчи самолётлари иштирокида «Озодлик байроғи» ҳаво машқларини ўтказмоқда.

Россия Украина ҳудудини «рекорд тезликда» эгаллаб олди

Россия армияси уруш бошланганидан бери Украина ҳудудларини эгаллаб олишнинг рекорд суръатига эришди.

Россия Эронни огоҳлантиргани маълум бўлди

Sky News Arabia телеканали ўз манбасига таяниб, Россия ҳужумдан бир неча соат олдин Эронни Исроилнинг яқинлашиб келаётган зарбаси ҳақида огоҳлантирганини хабар қилди.

Месси «Барселона»нинг класикодаги йирик ғалабасига муносабат билдирди

«Барселона»нинг собиқ ҳужумчиси Лионель Месси каталонияликларнинг «Реал» устидан қозонган йирик ғалабаси ҳақида фикр билдирди.

Украина фронтининг «қулаши» эълон қилинди

Билд газетасининг ҳарбий таҳлилчиси Жулиан Рёпкенинг айтишича, Донецк вилоятининг жанубидаги Украина қуролли кучларининг фронти «парчалаяпти».

Эрон армияси муваффақиятга эришганини эълон қилди

Эрон армияси қўмондонлиги Теҳрондаги ҳужумларнинг аксарияти муваффақиятли қайтарилганини маълум қилди

Шимолий Корея аскарлари Курскда: биринчи қон

Украина қуролли кучлари яқинда Курск вилоятида биринчи марта Шимолий Корея аскарларига зарба берган бўлиши мумкин.

Мактабларда кузги таътил вақти эълон қилинди

10-ноябрдан навбатдаги чорак бошланади.

Дунёдаги энг кекса тимсоҳ — 1900-йилдан бери тирик ва 10 000 дан ортиқ наслнинг отаси билан танишинг

Нил тимсоҳлари Африканинг энг даҳшатли йиртқичларидан бири бўлиб, ўзининг улкан ҳажми, кучи ва яширинлиги билан машҳур.

Бугундан республикамиз ҳудудларида кучли ёғингарчилик (ёмғир—қор) бўлиши кутилмоқда

Жорий нам ҳаво оқимлари 14 октябрь кундуз куни республиканинг катта қисмида, тунда ва 15 октябрь кундуз куни водийда ҳам 'яхшигина' тинимсиз ёмғир ёғдириши мумкин экан.

Эрон зарбасидан кейин Исроил ҳаво кучлари базасининг сунъий йўлдош тасвирлари эълон қилинди

Эрон Исроилнинг энг янги самолётларини йўқ қилганини маълум қилганди.

Эрон ўраб олинмоқда

Систан ва Балужистон вилоятлари ҳамда Хуросон-Разавийда қурилиш ишлари аллақачон бошланган.

Президентдан “дух” олган Омонбоевага суд ҳукми ўқилди

У Навоий шаҳар ҳокими номидан фойдаланган ҳолда тадбиркорнинг кўп миқдордаги пулини қўлга киритган.

Қодиров Чеченистонга қилинган ҳужум учун қасос олишга ваъда берди: «Биз билан ҳазиллашишингизга рухсат бермаймиз»

"Улар бизни чаққан бўлса, биз уларни йўқ қиламиз".

Эрдўғаннинг шов-шувли баёноти: "Улар бўш тобутни дафн этишди"

FETÖ ташкилоти раҳнамоси Фатҳуллоҳ Гуленнинг 40 йил давомида яқин сафдошларидан бири бўлган ва 2012 йилда ташкилотни тарк этган Летиф Эрдўған Гулен расман эълон қилинганидек 20 октябрда эмас, шу йилнинг 29 майида вафот этганини айтди.

Исроил Эроннинг ракета ишлаб чиқариш марказига зарба берди

Бу ҳақда The New York Times хабар бермоқда.

Хитойда миллиардерлар шиддат билан камаймоқда. Нега?

Financial Times газетасининг Hurun тадқиқот институти маълумотларига таяниб хабар беришича, сўнгги уч йил ичида Хитойда долларлик миллиардерлар сони учдан биридан кўпроққа камайди.

Ривожланган давлатлар орзуси чиппакка чиқди

Бош прокуратура ҳузуридаги Департаментнинг Пайариқ тумани бўлими томонидан терговга қадар текширув ўтказилган.

Россияда ўн йилда сиёсий маҳбуслар 20 бараварга кўпайди

"Мемориал" инсон ҳуқуқлари ташкилоти маълумотларига кўра, сўнгги 10 йил ичида Россияда сиёсий маҳбуслар сони қарийб 20 баравар кўпайган.

Россияда уруш учун пул тугай бошлади

Россия ҳукуматининг молиявий соҳадаги манёврлар учун майдони тугаб бормоқда. Ғарбда Москвага даромад олиш имконини берувчи санкциялардаги бўшлиқларни ёпиб, Украинадаги урушнинг якунланишини яқинлаштириш имконияти пайдо бўлди...

Илк нутқ: Ҳизбуллоҳнинг янги раҳбари муҳим баёнот билан чиқди

«Якуний ғалаба бизники бўлади», деди Ҳизбуллоҳнинг янги раҳбари.

“Ҳизбуллоҳ” Исроилга қарши 36 та ҳарбий амалиёт ўтказди

Исроил армияси “қора октябр”да 80 та фуқароси, жумладан, 64 та ҳарбий хизматчи ва полициячи, 19 та келгинди яҳудий ўлганини тасдиқлади.

“Ҳизбуллоҳ”нинг янги раҳбари қасам ичди

“Ҳизбуллоҳ” раҳбари агар Нетаняҳу ҳукумати тажовузни тўхтатмоқчи бўлса...

Володин СССР нима учун қулаганини «тушунтирди»

Володин замонавий Россияни ривожлантириш учун совет тажрибасидан энг яхши жиҳатларни ўзлаштиришга чақирди, бироқ...

Украина президенти Ғарб оммавий ахборот воситаларини махфий маълумотларни ошкор қилишда айблади

Володимир Зеленский Украина “Ғалаба режаси”нинг махфий қисмида узоқ масофали Tomahawk қанотли ракеталарини сўраганини тасдиқлади.

Америка Хитой билан урушга тайёрланмоқда

АҚШ армияси бошқа нарсалар қатори Россия-Украина можаросини кузатиш тажрибасидан фойдаланган ҳолда Хитой билан эҳтимолий урушга тайёрланмоқда.

ЦАХАЛ Баалбек аҳолисини ҳудудни тарк этишга чақирди

Баалбек губернатори Башир Ходернинг айтишича, аҳолини эвакуация қилиш жараёни бошланган ва одамлар орасида ваҳима бор.

Ўзбекистоннинг ЖСТга аъзолиги яқин 5-7 йил ичида ЯИМ қўшимча 17 фоизга ўсишига ёрдам бериши прогноз қилинмоқда

Бу ҳақда Вашингтон шаҳрида Жаҳон банки ва Халқаро валюта жамғармасининг йиллик йиғилиши доирасида Жаҳон банки, Жаҳон савдо ташкилоти ва Халқаро валюта жамғармаси билан ҳамкорликда “Ўзбекистоннинг ЖСТга аъзо бўлиш йўли: ислоҳотлар ва глобал интеграция” мавзусида юқори даражали давра суҳбатида маълум қилинди.

Дунёнинг 192 мамлакатида дарахт турлари йўқолиб кетиш хавфи остида — IUCN

Таъкидлаш жоизки, биринчи бор дунёдаги дарахтларнинг аксарияти IUCN Қизил рўйхатига киритилган бўлиб, баҳоланган 47 282 турдан камида 16 425 таси йўқолиб кетиш хавфи остида эканлиги маълум бўлди. Дарахтлар ҳозирда Қизил рўйхатдаги турларнинг тўртдан бир қисмини ташкил этади ва хавф остида қолган дарахтлар сони барча хавф остидаги қушлар, сутэмизувчилар, судралувчилар ва амфибиялар сонидан икки баравар кўп. Умуман олганда, дунёнинг 192 мамлакатида дарахт турлари йўқолиб кетиш хавфи остида.

Садир Жапаров беш генерални унвонидан маҳрум қилди

Қирғизистон президенти Садир Жапаров беш нафар генерални ҳарбий унвонидан маҳрум қилди, деб ёзади 24.kg нашри.

Тожикистон президенти лайк учун одамларни таъқиб қилишни бас қилишни сўради

Тожикистон президенти Имомали Раҳмон ижтимоий тармоқлардаги лайк ва изоҳлар учун одамларни таъқиб қилишни бас қилишни сўради. Бу ҳақда Asia-Plus нашри ўзининг Телеграм- каналида ёзмоқда.

Россия 131 нафар австралиялик фуқароларнинг киришини бутунлай ёпишга қарор қилди

Бу ҳақдаги хабар Россия Федерацияси Ташқи ишлар вазирлиги сайтида эълон қилинди .

БМТ бош котиби: Ғазо шимолидаги аҳоли чидаб бўлмас аҳволда

БМТ бош котиби Антониу Гутерриш Ғазо шимолида қамалда қолган фаластинлик тинч аҳолининг аҳволини чидаб бўлмас деб атади. Бу ҳақда ташкилот раҳбари вакили Стефан Дюжаррик баёнот берди.

Зеленский украиналикларни хурсанд қилиш йўлини топди

Украиналикларга минг гривнадан (24 доллар) берилади. Бу фармонни Владимир Зеленский имзолаган ва “одамлар 1 декабргача пулга эга бўлишини” талаб қилган. Ушбу пулларга "Украина товарлари ва хизматлари", "Украина дори-дармонлари", "Украина китоблари"ни сотиб олиш мумкин.

Исроил Ҳизбуллоҳ етакчисига энг қисқа раҳбарлик муддати билан таҳдид қилмоқда

Исроил Ҳизбуллоҳ раҳбари Қосимга унинг раҳбарияти қисқа бўлиши мумкинлигини айтади

Ҳиндистонда диний байрам вақтида пиротехника омборида портлаш юз берди, 150 киши жароҳат олди

Ҳиндистон жанубидаги Керала штатида пиротехника омборида содир бўлган ёнғин оқибатида 150 киши жабрланди, улардан саккиз нафари оғир аҳволда.

Қозоғистон ва Россия валюталари қадрсизланмоқда

Марказий банк 30 октябрдан валюталарнинг янги курсини белгилади.