«Мажбурий обуна қилдиришса, менга айт. Ўзим таъзирини бераман, қаҳрамон бўламан...»

A A A
«Мажбурий обуна қилдиришса, менга айт. Ўзим таъзирини бераман, қаҳрамон бўламан...»

МАТБУОТ САҲИФАЛАРИДА 

​«ДИНОЗАВР»

* Биз матбуот дўконларида ижтимоий-сиёсий нашрларнинг бўлмаслигига ўрганиб қолдик... 

* Бозорларда, гавжум жойларда бундай нашрларнинг ерга ёйиб сотишаётганига кўникмадик, учратмадик... 

* Автобусларда, автотураргоҳларда ёш болаларнинг шов-шувли, жиддий мақолалар ҳақида бонг ургани ҳақида эшитмадик... 

* ТВда расмий нашрларнинг рекламаси, шарҳи берилмади... 

Бунга эҳтиёж ҳам йўқ эди. Чунки муассиси бўлган нашрлар "кўчада" қолмасди... 

Расмий-сиёсий нашрлар "индамайгина", "ими-жимида" ташкилотларга кириб борди. Давлат ташкилотиман, деган борки, йилнинг сўнгги чорагида обуна муаммосига дуч келди. Газетага муаммо, деб қаралди. Бунинг кўплаб асосли омиллари бор, албатта. 

"Жиддий" газеталар ўта жиддийлашиб кетди. Кам эшитадиган, кўп гапирадиган бўлиб қолди. Орол қуриб борди, нашрлар саҳифаларини сув босди... Катта ёзувчи айтганидек, мазмун деган нарса бир пақир сувнинг устида сузиб юрган ёғга ўхшаб қолди. Нашрларимиз кўпинча жиддий ташкилотларнинг ҳисоботи, меъдага тегадиган тадбирлари билан тўйинди. Ходимлар қарға "қағ" этганда босиладиган танқидий, таҳлилий материаллар билан газетхонни ушлаб туришига ишонди. Журналист муаммони излаб борганидан кўра, муаммо журналистни излаб келган ҳолатлар кўп бўлди. Бундай мурожаатларга жавобан ҳафсала қилган таҳририятлар бўлди. Муаммони бориб ўрганди, ечим топди.

Ва бу ҳаракатлар бизни ҳаракатсизликка ўргатиб қўйди.

Бу уринишлар билан газета қилиб бўлмас экан. Бундай газеталарни одамлар ўз истаги билан ўқимас экан. Матбуот дўконидан изламас экан.

Натижа эса бугун кўпчилигимизга маълум. 

УЙҚУ УЙFОТДИ... 

Расмий босма нашрларнинг узоқ уйқуси интернетни уйғотиб юборди. Биз кеча тан олмаганимиз, тасаввур қилолмаганимиз учун бугун уялиб қоляпмиз. Техника – бу техника, тараққиёт – бу тараққиёт! 

Инсоният йўқолиб кетган турлар ҳақида гапирганда, одатда динозаврлар ва мамонтларни эсга олади. Чунки улар ҳажман катта. Шу сабаб, бизга қизиқ туюлади. Ва уларни ўзимизча "соғиниб" ҳам қўямиз. Кино ва мультфильмларда, бадиий асарларда гавдалантирамиз. Инсониятни шафқатсизликда, табиат кушандаси сифатида айблаймиз. Бугунги кунда йўқолиб бораётган турлар фожиасида ҳам инсонни айблаймиз. 

Ўзи шунақа, йўқотилгач, қадри билинади. 

Нима бўпти, газета ҳам бугунги динозавр! Одамларни орасига сиғмаяпти. Ҳажман катталиги, йўқ, ҳажман мавжудлиги билан бизни қийнаяпти. Миллионлаб дарахтларни "еяпти" (!) Юз минглаб одамларнинг чўнтагига ўғриларча қўл соляпти. Ойлигига кўз тикяпти. 

Хулоса қилганлар ҳам бор: газета-динозавр – бу қандайдир номаълум тур. Қачон пайдо бўлганиям номаълум ва у албатта, йўқолиши керак! У соғиб бўлинган сигир. Икки аср сут берди ахир, қариди-да! Ахборотни энди ТВ, радио, интернет ҳам бера олади. 

ЭСКИ ОДАМЛАР

Яқинда тўқсонга яқинлашиб қолган фахрий журналист Гадой Мелиев келди. Бу одам камина туғилмасидан қирқ йиллар аввал газетачиликни бошлаган: – Болам, газетани соғинаман-да. Ҳеч нарса газетанинг ўрнини босолмаса керак. Анчадан бери келолмагандим, мана, маҳалладан янгиликлар, яхши хабарлар олиб келдим. Газетада беринг, ўқиб бир хурсанд бўлишсин! 

Шокир Шералиев – бу одам бир пайтлар анча-мунча юраги ботирлар ҳам қўл урмаган ишни амалга оширган. Ўзи туғилиб ўсмаган, мушугиям адашмаган чекка бир туманга бориб туман газетасини ташкил қилган. Ўша газетани ўқиб, маърифатли бўлганлар бугун жуда катта одам. Шокир акани танимасаям керак. "Туманда ўзи биргина оммавий ахборот воситаси бор. Маҳаллий хабарлар, янгилик ва муаммоларни шу орқали ўқияпмиз. Ёнимиздаги одамлар, аниқроғи, биз ҳақимизда Тошкентдан келиб ёзишмайди-ку. Бунинг имконияти ҳам йўқ. Кулмасангиз айтай, камига мен интернетни тушунмайман. Маҳаллада телефондан шунчаки, фойдаланиш учун ҳам "антенна" излаймиз..." деди устоз. 

Ҳасан Султонов – "Олтин қалам" халқаро кўрик-танлови соҳиби. Моҳир карикатурачи. "Муштум"ни узоқ йиллар, ҳозир ҳам "гуллатаётган" рассомлардан бири. Жомбойлик бўлгани учун ҳазил-чин шарт қўйдик: "Ёки бизгаям карикатура чизиб берасиз ёки кўчиб кетасиз!" "Шарт"ни қабул қилди. Ҳозир бу одам таҳририятнинг ўз ходимига айланиб қолди. Fоя ва таклифларимизни истаганимиздан-да яхшироқ акс эттиряпти. Ҳар битта карикатурасидан кейин таҳририятга "каттакон"лардан қўнғироқ бўлиб турибди. "Илҳом қуйилиб келяпти. Ўзимни ёшаргандай сезяпман. Мени Жомбойга қайтадан танитиб юбордиларинг, машҳур бўлиб кетдим..." дейди Ҳасан ака. 

Бу тоифа кишиларни биргина Жомбойнинг ўзида истаганча санаш имкониятимиз бор. Улар ҳозир ҳам биз, набиралари тенги авлод билан елкадош. 

Афсуски, уларнинг ҳеч бири бугун интернетни билмайди. Улар динозавр даврида яшашган, ишлашган... 

Таҳририят қошида ташкил этилган "Парвоз" тўгарагида ҳам қирққа яқин ёшлар мақола, шеър ва ҳикояси билан қатнашиб турибди. Айримларининг қўлида замонавий телефони, интернетга кириш имконияти бўлсаям, ҳозирча улар шу ерда, ёнимизда. 

ЖАРАЁН БОРМИ – ҲАЁТ БОР

Устозимиз айтарди: "Мақола тайёрламоқчи бўлган жойингда қурилиш, таъмирлаш, ободонлаштириш ишлари олиб борилаётган бўлса, буни инобатга ол. Тартибсизлик, пала-партишлик бартараф этилаётганини кўрдинг, ишондингми, у ерда сен қиладиган иш қолмади. Муҳими, муаммо бартараф этиляпти. Жараён кетаётганда, уларнинг устига чиқиб тепиш шарт эмас..."

Бугун ўзбек босма оммавий ахборот воситаларида тикланиш жараёни кетяпти. 

Нашрлар эски ақидаларидан воз кечяпти. (Воз кечмаётганлар бўлса, улар ҳам янгича ишлашга эртага эмас, бугун ўтиши керак). 

Масалан, биринчи марта Самарқанд вилоятидаги "Зарафшон" газетаси обуна уюштирган ташкилотларга қимматбаҳо совғалар ваъда қилди. Ваҳоланки, ҳар йили соҳа фахрийлари, элликка яқин пенсионерлар таҳририят ҳисобидан обуна қилиб бериларди. 

Навоий вилояти Кармана тумани "Кармана овози" газетаси обуна бўлган ташкилотларга китоб совға қилишни таклиф қилди. 

Яна бир қатор таҳририятлар (имконияти бори) газетани обуначига ўзи етказиб беришни режалаштириб турибди. Халққа яқин бўламиз, обуначининг фикрини, таклифини оламиз. Жойлардан хабарларимиз кўпаяди, деган фикрда. 

Бошқа бир нашр газетани бозорларда, аҳоли гавжум жойларда жарчилар орқали сотишни ўйлаяпти. 

Биз билмаган, эшитмаган лойиҳаларни ўйлаётганлар топилади, албатта. Бозор талаби, замон талаби – шу. 

Босма нашрларнинг сўнгги икки йилда анча жонлангани, таҳлилий-танқидий хабарларнинг кўпайгани, хабар ва янгиликларни веб-сайт, турли ижтимоий тармоқлардаги саҳифалари орқали бериб бораётгани эса изоҳ талаб қиладиган масала ҳам эмас. (Қолаверса, узоқ йиллар давомида кузатилган ўлик сукунат фақат босма ОАВларга эмас, ТВ, радиога ҳам бирдек тегишли). 

Шу пайтгача бундай ҳаракатлар деярли бўлмаган. Хўш, газеталарнинг янгича ишлаш тартибига ўтаётгани, замон талабларини ўзига сингдираётгани – бу тикланиш жараёни бўлмай, нима? Бу ҳаракатларга исталган тизимда бўлаётган ислоҳотлар каби қараш керак, холос. Ушбу вазиятда соҳанинг устига чиқиб тепиш эмас, жўяли, асосли, мантиқли таклифлар бериш ақлли одамнинг ишидир. 

ГАЗЕТАФОБИЯ

Яқинда мажбурий обунага йўл қўйгани учун Бекобод туман халқ таълими бўлими мудири ишдан олинди. Бу хабар ишини яхши кўрадиган ҳар қандай ташкилот раҳбарини сергаклантирди. Газетани, деб ишдан кетишни ким ҳам хоҳларди! 

Масаланинг иккинчи томони ҳам бор. Энди халқ таълими бўлими мудирлари, борингки, исталган ташкилот раҳбари ходимига "Газета ўқинг", деёлмайдиган даражада қўрқиб қолмадимикан? 

Бизнингча, газетафобия шу тахлит ривожлантириб борилса, босма нашрлар шу йилнинг ўзидаёқ жуда оғир ҳолатга тушиб қолиши аниқ. Чунки биз "Мажбурий обуна қилдиришса, пахтани мажбурий тердиришса, менга айт. Ўзим таъзирини бераман, қаҳрамон бўламан" деяпмиз. Аммо "Виждон ва ақл тарозиси билан ўйла. Пахтани фурсати келиб сенинг ёрдамингсиз ҳам териб олишлари мумкин. Ҳозирча қалб амри билан пахта тер, шундаям текинга эмас. Борки, газета ўқи. Савиянг, салоҳиятинг учун. Соҳангни яхши мутахассиси бўлишинг учун бу ҳам бир манба", демаяпмиз. 

ХУЛОСА 

Босма нашрларда ишлаётганлар мажбурий обуна тарафдори эмас. Тўғри, шу пайтгача механизм шундай ишлаб келганди. Энди ўша ҳалқа узиб қўйилди. Демак, энди газета ходимининг меҳнати янада оғирроқ, залворлироқ бўлади. 

Дунёда газета ўқиляпти. Қайсидир мамлакатда юз кишидан уч-беш киши, бошқасида эллик ва ундан ортиқроқ киши газета ўқийди. Аммо биз қандай давлатга айланганимиз маъқул? Ўқийдиган, онгли тарзда мутолаа қиладиган жамиятгами ёки осонгина газетадан воз кечадиган миллатгами? 

Инсонга бериладиган энг эски ва дастлабки савол: "Хўш, ким бўлмоқчимиз?!" 

Исомиддин Пўлатов,

журналист

Манба: “Жомбой тонги” газетаси

Manba: ЎзА


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Исроил Россияни Эронга ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларини етказиб беришдан тийилишга чақирди

Исроил молия вазири Элькин Россиядан Эронга ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларини етказиб бермасликни сўради.

Маданият вазири коррупцияда айбланиб судга тортилади

Маданият вазири коррупция ва мансаб ваколатини суиистеъмол қилишда айбланиб судланади.

Юраги уриб турган бемор ўлганга чиқарилди ва унинг ички аъзоларидан фойдаланишди

Органларни харид қилиш ташкилотлари шифокорларни беморларга ўлимни тезлаштирадиган дориларни юборишга ундамоқда.

Маҳмуд Мурадов: "Тахминан 700 минг АҚШ доллари минусга кирдим"

Muradov Professional League ММА ташкилоти нима учун мусобақалар ташкил қилмаётганининг сабаби ҳам айтилди.

Ҳиндистон ўз талабаларига Ўзбекистондаги университетда ўқишни тақиқлади

Душанба куни Ҳиндистон Тиббиёт Кенгаши (NMC) тиббиёт йўналишидаги абитуриентларга Марказий Америкадаги учта ва Ўзбекистоннинг бир тиббиёт университетига бакалавриат даражасида тиббий таълим олишдан қатъий тийилишни қатъий тавсия қилди.

Фарғонада шифокор адашиб беморнинг соғлом оёғини кесиб ташлади

Сўнгра беморнинг ҳаёти ва соғлиғини хавф остига қўйиб, бирор-бир тиббий кўрсатма бўлмагани ҳолда унинг “чап оёқ сон соҳасини ампутация қилиш” режасини ишлаб чиққан.

Бугундан мижозларга кредит ажратишда янги тартиб кучга киради

Агар сиз охирги 6 ойда банкдан ҳеч қандай кредит олмаган бўлсангиз ёки илк марта кредитга мурожаат қилаётган бўлсангиз, банк қарз юкини ҳисобламаслиги мумкин.

Европа нега Россияга қўллаётган санкцияларни Исроилга ҳам жорий этмаяпти?

Мерц Европа нега Россияга қўллаётган санкцияларни Исроилга ҳам жорий этмаётганини тушунтирди.

Дунёда гўзал бир халқ борки, унинг маданияти бутун дунё эътиборини тортмоқда

Дунёда 100дан ортиқ давлат борки, уларнинг ҳар бирига хос тарих, маданият ва миллийлик бор ва булар инсонни ўзига жалб қилади. Дунёда гўзал бир халқ борки, унинг маданияти бугун бутун дунё эътиборини тортмоқда. Сиз Қорақалпоғистон ҳақида билармидингиз?!

Исроил Туркиянинг қароридан безовта бўлмоқда

Шунга қарамай, улар турк ҳаво кучлари сафига қўшилса, Анқаранинг тийиб туриш имкониятларини сезиларли даражада кучайтиради.

Кеча Ўзбекистонда энг иссиқ ҳарорат рекорди янгиланди!

Бу хақда Ўзгидромет хабар бермоқда.

Тошкентда андижонлик "доставкачи" йигитни зўрлаган 2 нафар аёл қамалди

31 ёшли С.А. пиццани олиб қўлига доставкачига пул тутқақазади ва уйга таклиф қилади.

“UzAuto Motors” янги тўлов шартларини эълон қилди

“UzAuto Motors” 2025 йил 21 июлдан бошлаб мижозларга Chevrolet Onix, Tracker ва Damas моделдаги автомобилларни янги шартларда харид қилиш имконини тақдим этмоқда.

Аёлларнинг пенсия ёши яна 6 ойга оширилди

Низом 1 июлдан кучга кирди

Машҳур блогер Абдурозиқ Дубай аэропортида ҳибсга олинди

Расмий идоралар ҳозирча бу ҳодисага изоҳ бермаган ва иш тафсилотларини ошкор қилмаган.

Эркак бўлиб туғилгансан, эркак бўлиб ўласан”

Журналист Макронлар оиласининг унга қарши суд даъвосига жавоб берди

Башар Асадга ёрдам бермагани Путинга қимматга тушдими?

Башар Асаднинг қулашидан кейин Озарбайжон етакчиси Путин билан алоқаларни узишга қарор қилган

Аббосбек Файзуллаевнинг "Башакшехир"даги маоши маълум бўлди

Ҳамюртимиз Аббосбек Файзуллаевнинг ЦСКАдан "Истанбул Башакшехир"га трансфери якуни бироз чўзилмоқда, аммо трансферга оид деталлар секин-аста очиқланмоқда.

"Мен Фаластин давлати мустақиллиги ғоясини қатъий қўллаб-қувватлайман, бироқ..."

Италия бош вазири Фаластин давлати тўлақонли шаклланмасидан аввал уни тан олиш ноўрин эканини айтди.

Аббосбек Файзуллаев Туркияда қанча олиши маълум бўлди

Бундан ташқари, у бонус тўловларига ҳам эга бўлади.

Таиланд–Камбоджа можароси туристик ҳудудларга яқинлашмоқда

Таиланд ва Камбоджа ўртасидаги қуролли тўқнашувлар машҳур сайёҳлик шаҳарлар — Паттайя ва Бангкокдаги туризм салоҳиятига таҳдид солмоқда.

Самарқандда янги Tracker ёниб кетди

Хабарга кўра, воқеа жойига 1 та ёнғин-қутқарув экипажи соат 16:43 да етиб бориб, ёнғин соат 16:53 да ўчирилган.

Таиланд ва Камбоджа ўртасидаги жанглар денгизбўйидаги курортларга яқинлашди — ОАВ

Бу ҳудудлар Бангкокдан атиги 200 км, машҳур Паттая курортидан эса 150 км узоқликда жойлашган.

Эронда жангарилар суд биносига ҳужум уюштирди, қурбонлар бор

Маълумотларга кўра, суд биноси ташқарисида ҳам отишмалар бўлган, бино атрофидаги йўловчилар ҳам ўққа тутилган.

Тошкент вилоятида адвокат 20 минг доллар пора билан қўлга тушди

Адвокат маҳкумни қамоқдан чиқариш эвазига 30 минг доллар сўраган.

Шавкат Мирзиёевни ҳақорат қилган шахс Озарбайжонда қўлга олинди

Бу ҳақда Озарбайжон Бош прокуратураси хабар берди.

Қашқадарёда болаларга ноқонуний диний таълим берган шахс қўлга олинди

У ушбу таълим учун ҳар бир ўқувчидан 100 АҚШ доллари миқдорида тўлов олган.

Филиппиндаги тошқинлар оқибатида камида 19 киши ҳалок бўлди

Яна 11 киши бедарак йўқолди хабар бермоқда маҳаллий оммавий ахборот воситалари.

Шавкат Мирзиёев Россия президентига ҳамдардлик билдирди

Россиянинг «Ангара» авиакомпаниясига тегишли Ан-24 самолёти 24 июл куни Амур вилоятида ҳалокатга учради.

Грецияда йирик ўрмон ёнғини: бир нечта қишлоқ аҳолиси мажбуран эвакуация қилинди

Грециядаги қаттиқ иссиқлик фонида яна бир йирик ўрмон ёнғини келиб чиқди — бу сафар Коринф шаҳри яқинида, жанубий муниципалитетдаги тоғли ҳудудда. Ҳокимият маълумотларига кўра, ёнғин тез суратда тарқалган ва маҳаллий аҳоли ўз уйларини шошилинч тарк этишга мажбур бўлган.

АҚШ Гарвард университетининг чет эллик талабалар учун визага ҳомийлик қилиш ваколати устидан тергов бошлади

Бу ҳақда АҚШ давлат котиби Марко Рубио ижтимоий тармоқда ёзди.

Ғазода очлик хавфи: 100 дан ортиқ инсонпарварлик ташкилоти огоҳлантирди

Ғазо секторидаги очлик хавфи борасида “Save the Children”, “Chegarasiz шифокорлар” каби йирик ташкилотлар ҳам иштирок этган 100 дан ортиқ инсонпарварлик гуруҳи қўшма баёнот билан чиқди.

Украинада коррупцияга қарши органлар ваколатлари чекланишига қарши норозилик намойишлари ўтказилди

Украина пойтахти Киев ва мамлакатнинг бир қатор шаҳарларида "Миллий коррупцияга қарши кураш бюроси" (НАБУ) ҳамда "Махсуслаштирилган коррупцияга қарши прокуратура" (САП) ваколатларини чекловчи қонунга қарши оммавий норозилик намойишлари бўлиб ўтди.

Россия ва Украина учрашувларининг учинчи раундида тинчлик шартлари муҳокама қилинади

Истанбул Россия ва Украина ўртасида 2022 йил 24 февралда бошланган урушни тугатиш мақсадидаги тўғридан-тўғри музокаралар майдони бўлиб қолмоқда. Томонлар учинчи раундни ўтказишга ўзаро розилик берган.

Ғазода Исроил ҳужуми оқибатида 8 нафар фаластинлик ҳалок бўлди

Бу ҳақда WAFA ахборот агентлиги хабар берди.

Ер тезроқ айлана бошлади – тадқиқот

Сайёра тезроқ айланмоқда, 10 июль йилнинг энг қисқа куни бўлди, у стандарт 24 соатдан 1,36 миллисонияга камроқ давом этди. Бу ҳақда DW халқаро Ер айланиш хизмати ва АҚШ ҳарбий-денгиз обсерваториясига таяниб хабар бермоқда.

Ангренда 14 ёшли қиз 4 нафар йигит томонидан зўрланди

Мазкур ҳолат Болалар омбудсмани ва Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги томонидан алоҳида назоратга олинган.

Ўзбекистонликлар 1 миллиарддан ошиқ пулини Лабубуга ишлатиб юборишди

Жаҳон маркетплейсларида мазкур ўйинчоқ 22 доллардан 900 долларгача сотилмоқда. Миллий маркетплейсда эса мазкур ўйинчоқларни 45 минг сўмдан топиш мумкин.

Тошкент вилоятида ЙПХ машинаси иштирокида ЙТҲ юз берди

ЙҲХБ хабарига кўра, ҳар иккала ҳолатда ҳам ҳаракат иштирокчиларининг соғлиғига зиён етмаган.

Украинада Mirage 2000 қирувчи самолёти қулаб тушди

Украина ҳарбийларининг маълумотига кўра, парвоз вақтида авиация техникасида носозлик юзага келган.