"Чойсиз суҳбат — ойсиз осмон": Туркиянинг ўткир ва сеҳрли чойи ҳақида
Туркияга ташриф буюриш ва деярли ҳар куни чой ичишга одатланмаслик деярли мумкин эмас. Турклар учун бу энг севимли иссиқ ичимликдир. Бу ерда исталган вақтда, исталган жойда - ишда, паркда, ресторанда, овқат пайтида, поезд, автобус ёки самолёт кутаётганда чой бўлади. Ҳар қандай кафеда алоҳида позиция мавжуд - "чаижи" - барча ташриф буюрувчиларнинг столда чой бўлишини таъминлаш ва бўш вақтларида яқин атрофдаги офис ва дўконларга иссиқ ичимликлар бериш учун масъул шахс.
Турк чойи
Статистик маълумотларга кўра, турклар дунёдаги энг кўп чой ичадиган халқдир: ҳар йили ҳар бир киши 2,5 килограмм қуруқ хом ашёни ишлатади, бу машҳур чойни севувчилар - инглизларникидан кўпроқ.
Бундан ташқари, Туркия чой ишлаб чиқариши билан машҳур. Ва бу ичимликни билувчилар таъкидлашларича, унинг кўпгина хусусиятларида у машҳур Сейлон ёки Хитой навларидан кам эмас.
Чой Туркиянинг шимолий қисмида етиштирилади. Ишлаб чиқариш бўйича етакчи шаҳар Ризе бўлиб, у ишлаб чиқаришнинг 90% дан ортиғини ва бутун дунё бўйича тахминан 6,5% ни ташкил қилади.
Турк чойи нимага ўхшайди?
Ташқи томондан қуруқ ва пиширишга тайёр турк чойи ҳинд чойидан фарқ қилади, чунки у том маънода чангга айланади. Фақатгина бундай эзилган шаклда у керакли таъм ва хушбўйликни беради, деб ишонилади.
Қуритилган куртаклардан тайёрланган махсус тоғ турк чойи ҳам жуда машҳур. Уни пишириш учун сиз битта куртакни олиб, аллақачон кружкадаги қайноқ сувга ташлашингиз керак. Куртак очилгандан сўнг, чой қайнатилган ҳисобланади.
Туркияда чой қандай ичилади?
Чой ўртада бироз торайган махсус кичик шиша стаканлардан ичилади. Ушбу чой стаканлари нозик аёл қоматига ўхшайди, деб ишонилади.
Қизиғи шундаки, улар Туркия билан чуқур маданий-тарихий алоқаларга эга бўлган Озарбайжон, Грузия ва Арманистонда ҳам худди шу идишлардан ичишади.
Анъанавий ичимликни тайёрлаш учун махсус чойнаклар ишлатилади. Эзилган чой юқори қисмга қуйилади ва совуқ сув билан қуйилади. Пастки қисмида оддийгина сув қуйилади ва бутун чойнак олов устига қўйилади. Юқори бўлинмадаги сув пастки қисмдан буғ билан иситилади ва қайнатилгандан кейин ҳақиқий ичимлик ҳисобланади.
Турклар жуда кучли чой ичишади. Аксарият сайёҳлар бунга ўрганмаган ва бошқа мамлакатдан келган меҳмонларга одатда "аччиқ чой" деб аталадиган - енгил, озгина суюлтирилган чой таклиф этилади.
Туркияда ҳар қандай жамиятда ва ҳар қандай суҳбатда бир пиёла иссиқ ичимлик бўлиши керак, деб ишонилади. Бу ерда кундалик ҳаётда ҳатто чойсиз суҳбат - ойсиз осмон, деган нақл бор. Бу ерда сайёҳлар деярли ҳар доим чойга таклифнома олишлари ажабланарли эмас.
Чой ичиш анъаналари
Туркияга борганингизда, ҳамма жойда сизга чой таклиф қилинишига тайёр бўлинг. Ва кўп ҳолларда бу бепул. Меҳмонхонадаги қабулхонада, автовокзалдаги кутиш залида, дўконда – ҳамма жойда тез таниш бўлиб қолган саволни эшитишингиз мумкин.
Шундай экан, Туркиядаги чойингиздан ва қизиқарли суҳбатлардан роҳатланинг!
Низомжон Исломов тайёрлади.
