АҚШ Украина бўйича позициясини ўзгартиргандан сўнг Европа «Б режаси»ни ишлаб чиқиши керак

Дональд Трамп кескин бурилиш ясади ва Москва билан урушни Киев ва европалик ҳамкорлар иштирокисиз тугатиш бўйича музокаралар олиб бориш ниятини эълон қилди.

16 февраль куни АҚШ президенти Владимир Путин билан Саудия Арабистонида «тез орада» учрашув бўлиб ўтиши мумкинлигини маълум қилди. У Путин «жангни тўхтатмоқчи»лигига ишонч билдирди. Бироқ, Украина президенти Владимир Зеленский бу оптимизмга қўшилмайди. У Путинга ишониш хато эканлигини таъкидлади.

Зеленский НАТОни заифлаштиришдан алоҳида огоҳлантирди. Хавфсизлик бўйича етакчи экспертлар ва сиёсатчилар энди ташқи ва мудофаа сиёсатини Украинага нисбатан ҳам, ўз манфаатларидан келиб чиқиб қайта кўриб чиқишга чақирмоқда.

«Биз, эвропаликлар, яқин орада фақат ўзимизга таянишимиз кераклигини тушунишимиз керак», деди, хусусан, Латвия собиқ мудофаа вазири Артис Пабрикс Bild нашрига берган интервьюсида.

«Бизнинг »Трампдан кейинги Б режамиз« мудофаа коалициясини яратиш бўлиши керак, менимча, у Болтиқбўйи ва Шимолий давлатлари, Полша ва Буюк Британиядан иборат бўлади.» Пабрикс Шимолий ва Марказий Европадаги муқобил НАТОнинг барча аъзолари учун «мудофаа харажатларини тўрт-беш фоизгача ошириш»ни талаб қилмоқда.

Ҳозирда Шимолий мудофаа сиёсати маркази раҳбари Пабрикс шундай дейди: «Мен бошқа мамлакатлардан жуда оз нарса кутяпман, чунки улар Россия томонидан тўғридан-тўғри таҳдид остида эмас». Бу Германияга ҳам тегишли. Шунга қарамай, Европа Украинага ҳарбий ёрдам кўрсатишда аввалгидан кўра фаолроқ бўлиши керак, деб ҳисоблайди у.

Пабрикс таъкидлайди: «Украинага келсак, АҚШ етказиб бермаётган барча қурол ва ўқ-дориларни тўлдиришдан бошқа иложимиз йўқ. Агар биз Украинадан воз кечсак, ўзимизга жиддий зарар етказамиз.».

Шунингдек, «Демократик стратегия ташаббуси» таҳлил маркази раҳбари Бенжамин Таллис европаликларни Трампга нисбатан муносабатини зудлик билан қайта кўриб чиқишга чақиради. Таллис Bildга шундай деди: «Биз музокаралар столидан жой олиш учун жиддий, уюшган ва стратегик тарзда ҳаракат қилишимиз керак, акс ҳолда навбатдаги навбатда бўлиб қолишимиз мумкин».

Таллиснинг фикрича, европаликлар келажакда Украинага кўпроқ қурол жўнатади ва эҳтимол Украина мудофаа саноатига сармоя киритади.

Тинчликни сақлаш учун Украинага европалик аскарларни юбориш масаласига келсак, Трамп таклиф қилганидек, Туллиснинг фикрича, бу борада ҳозирча консенсус йўқ. Франция ва Буюк Британия ғояга аллақачон очиқ бўлсада, кўплаб саволлар ҳал этилмаган.

Бугун Парижда Европа етакчилари Украина учун хавфсизлик кафолатларини қандай тақдим этишлари мумкинлиги ҳақидаги саволга жавоб топиш ниятида.

Натолиндаги Европа коллежи профессори, полшалик ташқи сиёсат бўйича эксперт Славомир Дебски «Европа Трамп билан мулоқот қилиши керак», дейди. «Унга эътибор бермаслик Европага, жумладан, Украинага жиддий зарар етказади», деди Дебски Bild нашрига. У қийин АҚШ президенти билан ҳамкорликни давом эттириш тарафдори.