Сув хўжалигини ривожлантириш: яқин ва узоқ истиқболга мўлжалланган вазифалар

A A A
Сув хўжалигини ривожлантириш: яқин ва узоқ истиқболга мўлжалланган вазифалар

Глобал иқлим ўзгариши, аҳоли сони ва иқтисодиёт тармоқларининг ўсиши туфайли минтақа давлатлари қатори мамлакатимизда ҳам сув ресурсларининг тақчиллиги кузатилмоқда. Шу сабабли ҳозирги мураккаб шароитда обиҳаётдан оқилона ва самарали фойдаланиш, уни тежаб ишлатиш долзарб масалалардан бири ҳисобланади.

Бугунги кунда дунё аҳолиси сони кўпайиб борар экан, табиий ресурсларга, биринчи навбатда, сув ресурсларига эҳтиёж тобора ортмоқда. Мамлакатимизда мавжуд сув ресурларининг 91 фоизи қишлоқ хўжалигида фойдалинилади. Бу эса сув танқислигининг олдини олиш учун энг мақбул чора сифатида қишлоқ хўжалиги экинларини суғоришда сувни тежовчи технологияларга ўтишни тақозо этмоқда.

Шу жиҳатдан, мамлакатимизда сув ресурсларини бошқариш ва уларни муҳофаза қилиш борасида мукаммал ташкилий-ҳуқуқий асослар шакллантирилди, сувга оид халқаро ҳужжатлар қабул қилинди. Жумладан, сўнгги 5-6 йилда соҳага оид қабул қилинган 30 дан ортиқ Президент фармон ва қарорлари, дастурлар, “йўл хариталари” мамлакатда сув ресурсларидан самарали фойдаланишда муҳим ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг ташкил этилиши эса сув ресурсларини бошқарув тизимини мукаммал даражада юритиш имконини бераётир.

Сув хўжалиги соҳасидаги мавжуд муаммоларни аниқлаш, уларни ўз вақтида бартараф қилиш ва чора-тадбирлар ишлаб чиқиш муҳим аҳамият касб этади. Ўзбекистон Республикаси сув хўжалигини ривожлантиришнинг 2020-2030 йилларга мўлжалланган концепциясининг ижроси мамлакатда сув ресурсларига бўлган муносабатни ижобий томонга ўзгартишга замин яратди.

Узоқ истиқболга мўлжалланган ушбу ҳужжатда соҳада долзарб масаларни ҳал қилиш мақсадида биринчи навбатда қонунчилик базасини такомиллаштириш кўзда тутилган. Соҳадаги мавжуд муаммоларни бартараф этиш ва сув хўжалигини ривожлантириш бўйича қатор долзарб вазифалар ҳамда устувор йўналишларни ўз ичига олган. Концепция сув хўжалигини ривожлантиришнинг стратегик устувор йўналишлари ва мақсадларини белгилайди. Бу эса мамлакат сув ресурсларини мувофиқлаштириш ва оқилона фойдаланиш имконини беради.

Мазкур ҳужжат сув ресурсларидан барқарор фойдаланишга қаратилган бўлиб, ривожланишнинг иқтисодий, экологик ва ижтимоий жиҳатлари ўртасидаги мувозанатни топади. Шунингдек, Концепцияда белгиланган вазифаларни амалга ошириш бўйича 37 банддан иборат бўлган “Йўл харитаси” ва уни амалга ошириш натижасида эришиладиган асосий мақсадли кўрсаткичлар ва индикаторлар белгиланган.

Ушбу вазифаларни тизимли амалга ошириш натижасида бугунги кунда республикамизда қишлоқ хўжалиги экинларини суғоришда сув тежовчи технологияларни кенг қўллаш, бу борада ер эгалари ва сув истеъмолчиларини рағбатлантириш механизмини кенгайтириш бўйича устувор аҳамият қаратилмоқда. Ушбу чора-тадбирлар натижасида бугунги кунда сувни тежайдиган технологиялар қамраб олган майдон суғориладиган майдонларнинг қарийб 25 фоизини ташкил қилиб, бунинг ҳисобига 2022 йилда 3 млрд куб метр сув иқтисод қилинди ҳамда 830 минг гектар такрорий экин майдонларини суғоришга йўналтирилди.

Мамлакатда сув тежовчи тенологияларни қўллашнинг иқтисодий механизмлари, яъни рағбатлантириш механизмининг жорий этилиши мазкур технологияларни жорий этишни ривожлантиришга имкон бермоқда. Хусусан, 2022 йилда томчилатиб суғориш технологиясини жорий қилиш бўйича қурилиш-монтаж ишлари якунланган 91,4 минг гектар пахта майдонлари учун Давлат бюджети ҳисобидан 734,3 млрд. сўм субсидия маблағлари ажратиб берилган.

Бугунги кунда концепцияга асосан мамлакатимизда экин ерларидан самарали фойдаланиш, фермер, дехқон хўжаликлари ва томорқа ер эгаларининг хуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш, қишлоқда фуқароларнинг бандлиги ва фаровонлигини ошириш бўйича тизимли ишлар амалга оширилмоқда. Бунда энг асосийси ҳудудларда сув таъминотини яхшилаш ишлари давлат сиёсати даражасига олиб чиқилмоқда.

Хусусан, экин ерлари ва томорқадан самарали фойдаланиш орқали озиқ-овқат етиштиришни ва аҳоли даромадларини кўпайтириш борасида сув таъминоти оғир маҳаллаларда катта қудуқ қазиш харажатлари учун ажратиладиган субсидия миқдори 150 миллион сўмгача ошириш белгиланди. Кичик қудуқлар учун Қорақалпоғистонда 5 метрдан, қолган ҳудудларда 10 метрдан ортиқ чуқурликнинг ҳар бир метрига 100 минг сўмдан субсидия берилиши ҳамда қудуқ қазишга гидрогеологик хулосалар 2025 йилга қадар бепул берилиши белгилаб қўйилди.

Сув тежовчи технологиялар жорий этиш бўйича бериладиган субсидиялар деҳқон хўжаликлари учун ҳам татбиқ этилмоқда. Бунга жорий йилда қўшимча 65 млрд сўм йўналтирилган бўлиб, ушбу имкониятлардан фойдаланиб, йил якунигача 400 та маҳаллада сув қудуқларини ишга тушириш ва 19 минг оила томорқасида сув таъминотини яхшилаш имконияти яратилди.

Мамлакатда сувни тежайдиган суғориш технологиялари ускуналари ва бутловчи қисмларини ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштириш бўйича 2019 йилгача 3 та корхона фаолият олиб борган бўлса, бугунги кунда уларнинг сони 100 га яқинлашди. Бу ўз навбатида, маҳсулот таннархини бошқа давлатдан ташиш харажатларини тежаш ҳисобига 15-20 фоизгача пасайтириш ёки гектарига 5 млн. сўмга арзонлаштириш имконини берди.

Хулоса ўрнида айтиш жоизки, мамлакатда сув хўжалигини ривожлантиришга мўлжалланган яқин муддатга ва узоқ истиқболга мўлжалланган устувор вазифалар аввало сув ресурсларидан самарали фойдаланиш орқали иқтисодиёт барқарорлигини таъминлаш, аҳоли даромадларини ошириш ва озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашга хизмат қилади.

Ислом ХУШВАҚТОВ,

Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати,

Ўзбекистон Экологик партияси фракцияси аъзоси


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Абдуқодир Ҳусановнинг "Манчестер Сити"даги келажаги ойдинлашди

Тармоқда Абдуқодир Ҳусанов Манчестернинг бошқа бир жамоасига ўтиши ҳақида хабарлар тарқалганди.

ЖЧ-2026 «тарихдаги энг ифлос мусобақа» бўлиши мумкин

Экологларга кўра, бу чемпионат атмосферага 9 млн тонна СО2 чиқариши мумкин.

Россия санкциялар билан таҳдид қилмоқда: нишонда Ўзбекистон ҳам бор!

Кремль мазкур давлатларда рус тилининг мақомини пасайтирувчи қонунлар қабул қилинаётганидан норозилик билдирган

Қозоғистонда 1 миллионга яқин сайғоқни отишга қарор қилишди

Қозоғистон ҳукумати Қизил китобга киритилган, аммо эндиликда кўпайиб кетган «сайғоқлар сонини мувофиқлаштириш»га қарор қилди.

"Манчестер Сити"ни тарк этадиган навбатдаги футболчи номи аниқ бўлиб бормоқда

Бу ҳақда инсайдер Фабрицио Романо хабар бермоқда.

Мирзабек Холмедов янги лавозимга тайинланди

Бу ҳақда Маданият вазирлиги хабар берди.

Дунёда энг кўп миллионерлар яшайдиган давлатлар эълон қилинди

Global Wealth Databook ва Bloomberg томонидан дунёда аҳолисининг катта қисми миллионерлардан иборат бўлган давлатлар рўйхати эълон қилинди. Ўзбекистон бу рўйхатга киритилмади.

«Манчестер Юнайтед» скаутлари Абдуқодир Ҳусанов атрофидаги вазиятни диққат билан кузатишмоқда

Бу ҳақда Scout in Eurasia саҳифаси Твиттер ижтимоий тармоғи орқали хабар тарқатди.

Япониялик боксчи Муроджон Аҳмадалиев билан жанги анонсига муносабат билдирди

Проф бокснинг иккинчи энг енгил вазн тоифасида мутлақ жаҳон чемпиони, япониялик Наоя Иноуэ навбатдаги жангини тасдиқлади.

Кремль Бокуни кечиришга чақиради

Москва Озарбайжон билан иттифоқчилик муносабатларини сақлаб қолишни хоҳламоқда, ҳар икки мамлакат ўртасидаги кескинликка қарамай.

Маҳмуд Мурадов чехиялик моделнинг қўлини сўради

Ўзбекистонлик собиқ UFC жангчиси иккинчи маротаба уйланиш арафасида.

Кеча Ўзбекистонда энг иссиқ ҳарорат рекорди янгиланди!

Бу хақда Ўзгидромет хабар бермоқда.

Тошкентда андижонлик "доставкачи" йигитни зўрлаган 2 нафар аёл қамалди

31 ёшли С.А. пиццани олиб қўлига доставкачига пул тутқақазади ва уйга таклиф қилади.

Аёлларнинг пенсия ёши яна 6 ойга оширилди

Низом 1 июлдан кучга кирди

Ўзбекистонлик яна бир футболчи "Манчестер Сити"га ўтиши мумкин

Бу ҳақда Отабек Умаров айтиб ўтди.

Трампнинг Украина бўйича ёлғонлари фош бўлди(ми)?

АҚШ президенти Дональд Трамп таклиф қилганидек, НАТО Украинага қурол харид қила олмайди ва уни етказиб бера олмайди

Шереметевлар эвараси Россияга қайтишга қарор қилди

У Россия президентига мактуб йўллаган.

АҚШда ақли заиф 67 ёшли эркак қатл этилади

Бу ҳақда NY Post нашри хабар берди.

Сергей Степашин Германия канцлерига огоҳлантириш юборди

Сиёсатчи таъкидлашича, агар бу ракеталар Россияга ҳужум қилиш учун ишлатилса, Москва буни Германиянинг уруш ҳаракатларида бевосита иштироки деб баҳолайди

Ҳалокатга учраган Air India самолёти ҳавога кўтарилганидан сўнг ёқилғи таъминоти узиб қўйилган

Ҳиндистоннинг Ҳаво ҳодисаларини текшириш бюросининг 15 саҳифалик ҳисоботида айтилишича, учувчилар ҳалокатдан олдин двигателларга ёнилғи ўтказгични ўчириш ҳақида гаплашган.

Фарғонада Қирғизистондан олиб келинган 14700 дона кучли таъсир қилувчи дори воситалари мусодара қилинди

Фуқаролар ушбу дори воситаларини келгусида сотиш мақсадида Қўқон шаҳрида ижарага олинган хонадонга олиб борган вақтларида ушланди.

Ғазо секторида камида 650 000 нафар бола очарчилик хавфи остида қолмоқда

Бу ҳақда Al Jazeera телеканали хабар берди.

Трамп: Украинага қурол етказиб бериш НАТО орқали амалга оширилади

Бу ҳақда Трамп NBC News телеканалига берган интервьюсида маълум қилган ва АҚШ, НАТО ҳамда Украина ўртасидаги янги ҳарбий ёрдам келишувининг тафсилотлари билан ўртоқлашган.

Рафаҳда инсонпарварлик ёрдамини кутган фаластинликларга қилинган ҳужумда 10 киши ҳалок бўлди

Бу ҳақда Ғазодаги тиббий манбалар маълум қилмоқда.

Самарқандда 16 ёшли қиз операция пайти вафот этди

Ҳозирда ҳолат юзасидан суд-тиббий экспертизаси тайинланган.

Исроил бир кечада Ғазода 97 нафар фаластинликни ўлдирди

Бу ҳақда Al Masirah телеканали маълум қилди.

Трамп Путинни Москвага бомба ташлаш билан таҳдид қилганини айтди

АҚШнинг президенти Дональд Трамп 2024 йилдаги ҳомийлар йиғилишида сўзлаб, Россия президенти Владимир Путинни Украинага ҳужум қилмаслик учун Москвага бомба ташлаш билан таҳдид қилганини маълум қилди.

БМТ: Ғазода 50 минг ҳомиладор ва эмизикли аёл бир неча кундан буён овқатсиз қолган

БМТнинг Аҳолишунослик жамғармаси (ЮНФПА) маълум қилишича, Ғаза секторида тахминан 50 минг ҳомиладор ва эмизикли аёл бир неча кундан бери овқатга етиб бормай, жуда оғир шароитда яшамоқда.

Россия транспорт вазирининг ўз жонига қасд қилиши қурилишдаги коррупция билан боғлиқ — ОАВ

Россия президенти Владимир Путин Роман Старовойтни транспорт вазири лавозимидан озод қилгач, у ўз жонига қасд қилгани ҳақида хабарлар тарқалди. Фожиага нима сабаб бўлган?

Ғазода Исроил ҳужумлари оқибатида 15 нафар фаластинлик ҳалок бўлди

Исроил томонидан қўзғатилган гуманитар инқироз, Ғазога нисбатан кучайтирилган блокада ва инсонпарвар ёрдамларнинг киришини тўсиш билан янада оғирлашмоқда.

2023 йил 7 октябридан буён Ғазо ва Ғарбий соҳилда 17 мингдан ортиқ фаластинилик ўқувчи ҳалок бўлди — Фаластин таълим вазирлиги

Фаластин Миллий маориф ва олий таълим вазирлигининг маълумотига кўра, 2023 йил 7 октябридан буён — Исроилнинг Ғазо секторига қарши ҳарбий амалиётлари бошланганидан бери — Ғазо ва ишғол этилган Ғарбий соҳилда 17 315 нафар ўқувчи ҳалок бўлган, яна 27 191 нафар ўқувчи яраланган.

NYT: Техасдаги сув тошқини қурбонлари сони 104 нафарга етди

Техасда кучли ёмғир ва Гвадалупе дарёсининг тошиб кетиши оқибатида юзага келган сув тошқини оқибатида камида 104 киши ҳалок бўлди. Бу ҳақда The New York Times нашри хабар берди.

Бугун лавозимидан озод қилинган Россия транспорт вазири Роман Старовойт вафот этди

Маълумотларга кўра, Роман Старовойт Москва яқинидаги Одинцово шаҳридаги шахсий уйида ўлик ҳолда топилган.

Исроилнинг Ғазога ҳаво ҳужумлари оқибатида 10 фаластинлик ҳалок бўлди, улар орасида чақалоқ ҳам бор

Исроил армиясининг қамал остидаги Ғазо секторига қилган навбатдаги тонгги ҳаво ҳужумлари натижасида камида 10 фаластинлик ҳалок бўлди. Марҳумлар орасида бир чақалоқ ҳам бор. Яна кўплаб инсонлар жароҳат олди.

Қорасарой кўчасида контейнер ёниб кетди

Айтилган манзилда ёнғин навбатчиликда турган ёнғин қутқарув экипажлари томонидан зудлик билан соат 11:32 да ўчирилди.

Россиянинг Украинага навбатдаги зарбалари камида уч кишининг ҳаётига зомин бўлди

Украина расмийлари маълумотларига кўра, Одессада дрон зарбаси оқибатида янги қурилган бинодаги қўриқчи ҳалок бўлган

Исроил ҳарбийлари Яманга зарба берди

Исроил мудофаа вазири Исраэл Кац ҳусийларга қарашли портлар ва электр станциясига ҳарбий-ҳаво кучлари томонидан ҳужум қилинганини тасдиқлади

Эронда Исроил разведкаси билан алоқадор агент қўлга олинди

Бу ҳақда FARS агентлиги Ислом инқилоби қўриқчилари корпуси (IRGC) матбуот хизматининг маълумотига таяниб хабар берди.

Ғазода ўт очишни тўхтатиш бўйича музокараларнинг биринчи босқичи самарасиз тугади

Бу ҳақда Sky News Arabia телеканали "Report" хабарига таянган ҳолда маълум қилди.

Таиландда пушти темиратки касаллиги тарқалмоқда

Қайд этилишича, ушбу касаллик кўпинча болалар ва ёшларда кузатилади — бу танада «она» деб аталадиган катта доғнинг пайдо бўлиши билан бошланади