Охирги 10 йил ичида дунёнинг энг яхши 10 та иқтисоди қандай натижаларга эришди?
Ҳиндистон энг катта муваффақият ҳикоясидир. 2014 йилда ЯИМ 2 триллион долларни ташкил этган ҳолда, у ўн йил ичида ўз иқтисодиётини қарийб икки баравар оширди ва 2024 йилга келиб 93,1 фоизлик ўсиш билан 3,9 триллион долларга етди.
2014 йилдан 2024 йилгача бўлган сўнгги ўн йилликда бутун дунё иқтисодиётлари Cовид-19, Россия-Украина можароси ва Яқин Шарқдаги кескинлик каби муаммоларга гувоҳ бўлди, бу эса глобал иқтисодий ўсишга таъсир кўрсатди. Халқаро валюта жамғармаси (ХВЖ) йирик мамлакатлар ялпи ички маҳсулотини диққат билан кузатиб боради.
ХВЖдан олинган маълумотлар шуни кўрсатдики, 2024 йилга келиб, глобал иқтисодиёт сезиларли даражада ўзгарган, ўсиш, барқарорлик ва муаммолар аралашмаси билан олдиндан тахмин қилинадиган ва ҳайратланарли силжишлар мавжуд.
Дунёнинг энг йирик иқтисодиёти бўлган Қўшма Штатлар барқарор ўсишда давом этди. 2014 йилда АҚШ ялпи ички маҳсулоти жорий нархларда 17,6 триллион долларни ташкил этган. Кейинги ўн йил ичида у 63,5 фоизга ўсди ва 2024 йилда 28,8 триллион долларни ташкил этди. Бу ўсиш технологик тараққиёт, малакали ишчи кучи ва нисбатан барқарор сиёсий иқлим туфайли содир бўлди.
Кўпинча «дунё фабрикаси» деб аталадиган Хитой янада тез ўсди. 2014 йилда ялпи ички маҳсулоти 10,5 триллион долларни ташкил қилган Хитой 2024 йилда иқтисодий ишлаб чиқариш ҳажмини 76,1 фоизга ошириб, 2024 йилда 18,5 триллион долларга етди. Бу ўсиш инфратузилма, технология ва ишлаб чиқаришга йўналтирилган инвестициялар ҳисобига таъминланди ва бу Хитойни дунёдаги иккинчи йирик иқтисодиётга айлантирди.
Европанинг энг йирик иқтисодиёти бўлган Германия 2014 йилдаги 3,89 триллион доллардан 2024 йилда 18 фоизга ўсиб, 4,59 триллион долларга етди. Сўнгги ўн йил ичида Германия ўз рейтингини дунёдаги тўртинчи энг йирик давлатдан учинчи ўринга кўтарди.
Бошқа томондан, Япония учинчи ўриндан тўртинчи ўринга тушиб кетди. Япония ялпи ички маҳсулоти 2014 йилда 4,9 триллион долларни ташкил этган бўлса, 2024 йилга келиб у 16,1 фоизга камайиб, 4,1 триллион долларни ташкил қилди. Япония аҳолининг қариши, дефляция ва иқтисодий турғунлик каби муаммоларга дуч келди.
Ҳиндистон энг катта муваффақият ҳикоясидир. 2014 йилда ЯИМ 2 триллион долларни ташкил этган Ҳиндистон 10 йил ичида иқтисодиётини қарийб икки баравар оширди ва 2024 йилга келиб 93,1 фоизлик ўсиш билан 3,9 триллион долларга етди. Ҳозир Ҳиндистон 2014 йилдаги ўнинчи рақамдан юқорига кўтарилган дунёдаги бешинчи йирик иқтисодиётдир. Бу тез ўсиш унинг ёш аҳолиси, иқтисодий ислоҳотлар ва ўсиб бораётган технология саноати туфайли бўлиб, Ҳиндистонни глобал иқтисодиётнинг асосий ўйинчисига айлантирди.
Бирлашган Қироллик (Буюк Британия) ўн йил ичида бир поғона пастлаб, бешинчи ўриндан олтинчи ўринга тушиб кетди. Буюк Британия 2014 йилдаги 3,07 триллион доллардан 2024 йилда ялпи ички маҳсулотида 14 фоизга ўсиб, 3,5 триллион долларни ташкил этди. 2024 йилда ЯИМ ҳажми 3,13 триллион доллар бўлган Франция кейинги ўринни эгаллаб, бир поғона пасайган ҳолда еттинчи ўринни эгаллади. Франция ялпи ички маҳсулоти сўнгги ўн йил ичида 9,6 фоизга ўсди.
Ривожланаётган бошқа бозор Бразилия ҳам қийинчиликка дуч келди, унинг ялпи ички маҳсулоти ўн йил ичида 5,1 фоизга қисқариб, 2024 йилда 2,33 триллион долларни ташкил этди. Бразилия ҳам бир поғонани йўқотди ва ҳозир дунёда саккизинчи йирик иқтисодиёт. Бу пасайиш мамлакатдаги сиёсий беқарорлик ва иқтисодий муаммоларни акс эттирди.
Европанинг яна бир давлати Италия сўнгги ўн йилликда 7,7 фоизга ўсиб, 2024 йилда 2,3 триллион долларга етган иқтисодиёти билан тўққизинчи ўринда.
Канада табиий ресурслари ва АҚШ билан мустаҳкам савдо алоқаларидан фойда олиб, 24,2 фоизга ўсди. Канада бир поғона юқорилади ва 2,24 триллион доллар ялпи ички маҳсулоти билан 2024 йилда дунёнинг ўнинчи йирик иқтисодиётига айланди.
2014 йилдан 2024 йилгача бўлган ўзгаришлар глобал иқтисодиётнинг ўзгарувчанлигини кўрсатади. АҚШ каби мустаҳкам кучлар кучли бўлиб қолсада, Хитой ва Ҳиндистон каби ривожланаётган иқтисодлар дунёнинг иқтисодий манзарасини қайта шакллантириб, сезиларли ютуқларга эришди.
