Макрон Европа хавфсизлиги келажаги бўйича ҳақ эди - энди кечми?

Франция президенти Эммануэл Макрон узоқ вақтдан бери Европа хавфсизлик истиқболларидаги асосий ўзгаришларнинг бошида туришга интилмоқда. У қитъанинг мудофаа харажатларига сезиларли даражада кўпроқ маблағ сарфлаши ва Қўшма Штатлардан кўпроқ мустақил бўлишини кўзда тутмоқда.

Энди, Президент Доналд Трамп Иккинчи жаҳон урушидан бери Европанинг энг ҳалокатли можаросида АҚШнинг Украинани ҳарбий қўллаб-қувватлаши кучайган уч йилдан сўнг, Россияга яқинлашиш орқали кескин геосиёсий ўзгаришга ишора қилаётган бир пайтда, Франция раҳбарининг янада кучли, интегратсиялашган ва мустақил Европа қуролли кучларига бўлган такрорий чақириқлари ўз тасдиғини топганга ўхшайди.

Бироқ, янги пайдо бўлган шошилинчликка қарамай, чуқур бюрократик ва сиёсий жиҳатдан бўлинган Европа Иттифоқи узоқ вақтдан бери эълон қилинган бу мақсад сари қанчалик тез ҳаракат қилиши номаълумлигича қолмоқда. Бундай қилмаслик қитъа тақдири учун оғир оқибатларга олиб келиши мумкин.

"Раҳбарлик, сиёсий ҳамкорлик ва бошқарув вазифалари жуда мураккаб," деб таъкидлади АҚШ-Европа хавфсизлик муносабатлари бўйича кўплаб асарлар муаллифи, Массачусетс технология институти сиёсатшунослик профессори Барри Позен НеwсwеЭк нашрига. "Тарихан давлатлар фақат жиддий хавф туғилгандагина сафарбар бўлишади ва ҳамкорлик қилишади. Ҳозирги кунда европаликлар қўрқувдан кўра кўпроқ жабрлангандай кўринади. Улар чиндан ҳам қўрққанда, эҳтимол, кўпроқ ҳаракат қилишар. Аммо бу ҳаракатлар етарли бўлмаслиги ёки жуда кеч бўлиши мумкин."

"Улар икки томонлама хавф остида," дея қўшимча қилди Позен. "Биринчиси, ўз тақдирини белгилаш ҳуқуқининг катта қисмини йўқотиш эҳтимоли жуда юқори ва муқаррар. Иккинчиси эса, эҳтимоли камроқ ва унчалик яқин бўлмаса-да, ҳанузгача ўта хавфли таҳдид - улар курашишга, асосан ўзлари курашишга ва бунда муваффақиятга эришишга мажбур бўлишлари мумкин."

Интеграция Совет Иттифоқи парчаланганидан атиги икки йил ўтгач ташкил топган Европа Иттифоқининг асосий тамойили бўлиб келмоқда.