Ҳудудсиз Тувалу: давлатни қандай сақлаб қолиш мумкин?
11 мингга яқин аҳолиси бўлган Тинч океанидаги кичик Тувалу давлати бутунлай йўқ бўлиб кетиш хавфи остида. Денгиз сатҳининг кўтарилиши туфайли 2100 йилга келиб унинг ҳудудининг 95 фоизи сув остида қолади, деб тахмин қилмоқда олимлар.
Ўз тарихи, маданияти ва ҳукумат фаолиятини сақлаб қолиш учун Тувалу Digital Nation лойиҳасини ишга туширмоқда.
Бу ҳақда биринчи марта мамлакат ташқи ишлар вазири Саймон Кофе 2022 йилда БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича конференциясида маълум қилган. Лойиҳа АR ва VR технологияларидан фойдаланган ҳолда метаверседаги оролларнинг виртуал нусхасини яратишни ўз ичига олади.
"Биз Тувалу руҳи рақамли дунёда яшашини истаймиз", деди Кофе. Шунингдек, у фуқароларни миллий хотира архивига ҳикоялар, овозлар ва рақсларни қўшишга ундади.
Бироқ давлатнинг рақамли соҳага ўтиши халқаро ҳуқуқнинг мураккаб масалаларини кўтаради. Нормларга кўра, давлат ҳудудига эга бўлиши керак. Иқлим ўзгариши туфайли ер йўқотилиши Тувалини суверен субъэкт мақомидан маҳрум қилиши мумкин.
Тувалу ҳукумати давлатларни ҳатто жисмоний ҳудудсиз ҳам суверенитетини тан олишга чақирди. Фалепили иттифоқи деб номланувчи Австралия билан ҳам тувалуларга босқичма-босқич кўчиб ўтиш имконини берувчи келишув мавжуд.
✍️ Оксфорд университети профессори Гай С. Гудвин-Гилл Тувалу мақоми масаласи бошқа давлатлар томонидан тан олинишига боғлиқлигини таъкидлади.
“Рақамлаштириш жамоавий идентификатсиянинг бир қисмига айланиб бормоқда. Келажакда бу халқаро ҳамжамият томонидан тан олиниши мумкин”, - дейди у.
Австралия Миллий университети профессори Доналд Ротвеллнинг қўшимча қилишича, жаҳон ҳамжамияти, жумладан, БМТ ҳам бу муаммони халқаро ҳуқуқ доирасида ҳал қилишдан йироқ.
❕ Бироқ, Тувалу тажрибаси иқлим ўзгариши сабабли худди шундай вазиятга тушиб қолган бошқа мамлакатлар учун претседент бўлиши мумкин.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар
Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!
Жаҳон IQ рейтинги: энг ақлли инсонлар қайси давлатларда яшайди? Ўзбекистон нечанчи ўринда?
Дунё мамлакатларининг ўртача IQ даражаси янгиланди.
Ҳусанов АПЛда қайси жамоага қарши ўйинда дебютини ўтказиши мумкинлиги маълум
Тез орада расман «Манчестер Сити» футболчисига айланадиган Абдуқодир Ҳусановнинг дебюти қайси жамоаларга қарши ўйинда амалга ошиши маълум.
Россияда ўлганлар сони рекордми?
Урушда ва айниқса 2024 йилда қанча рус аскари ҳалок бўлганидан қатъи назар, экспертлар бир овоздан Россия учун қурбонлар сони рекорд даражада - Иккинчи Жаҳон Урушидан бери энг юқори кўрсаткич деган хулосага келишди.
Алишер Қодиров Қонунга қарши овоз берган ҳамкасбларига мурожаат қилди: “Истеъмолчининг 3 тадан 2 таси ёшлар. Ярми қизлар”
Буни ҳозир тўхтатмасак, 20 йилдан кейин ҳеч қандай қонун ёки давлат дастури сезиларли кўп интелектуал заиф қатламга ёрдам бера олмайди.
Менга қанча пенсия чиқар экан? ёки бўлажак пенсионерларга тавсиялар
Барчамиз пенсия ёшига яқинлашиб қоламиз ва энди пенсия ҳақида ўйлашни бошлаймиз. “Энди менга қанча пенсия чиқар экан?”, “Юқори миқдорда пенсия олармикинман?” каби саволлар бизни қамраб олади.
Душанбадан доллар қанчага етиши эълон қилинди
Марказий банк 2025 йил 13 январдан валюталарнинг янги курсини белгилади.
Яна бир йирик давлат БРИКС аъзосига айланди
Бразилия Ташқи ишлар вазирлиги Индонезия 6 январ куни БРИКСга тўлақонли аъзо бўлганини маълум қилди.
Marca нашрида Абдуқодир Ҳусанов ҳақида мақола чоп этилди
Мақолада ҳамюртимиз Франция чемпионатининг асосий кашфиётларидан бири сифатида эътироф этилган.
Юлдуз Усмонова фаластинлик болалар ва аёлларга 4 та уй совға қилди
Ўзбекистон халқ артисти Юлдуз Усмонова Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёевнинг урушдан жабр кўрган 100 нафар фаластинлик болалар ва аёлларни эвакуация қилганидан таъсирланиб 3 кун йиғлаганини ва президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева билан гаплашганини айтди.
Хитой ва Япониядан кейин Россия ҳам шу таклифни бермоқда
Россиянинг талаба қизлар учун бонус схемаси жорий этилмоқда.
Қаттиқ совуқ қачон чекиниши маълум қилинди
Ёғиб ўтган қордан сўнг Ўзбекистон ҳудудининг катта қисмида қор қоплами ҳосил бўлди. Бугун эрталаб ҳаво ҳарорати 8-13 даража совуққача, айрим жойларда 15 даража совуққача, энг чекка жанубда 4-6 даража совуққача пасайди.
Ўзбекистонга яна қорли совуқ ҳаво кириб келмоқда
20-22 декабрь кунлари Ўзбекистон ҳудудига нам ва совуқ ҳаво массалари кириб келиши кутилмоқда. Баъзи жойларда ёғингарчилик (ёмғир, қор) кузатилади, тоғ олди ва тоғли ҳудудларда кучли бўлиши мумкин.
Қодиров Ўзбекистон раҳбариятини "уйғониш қўнғироғи"дан огоҳлантирди
Чеченистон раҳбари Рамзан Қодиров Ўзбекистон раҳбариятини Ғарб оммавий ахборот воситалари кўмагидаги “уйғониш қўнғироғи” ҳақида огоҳлантирди.
Учинчи жаҳон уруши айнан қаерда бошланиши айтилди
Кремл бир неча бор рус диаспорасини ҳимоя қилиш баҳонасида ҳарбий ҳаракатларни бошлаган. Грузия, Молдова ва Украинада шундай бўлган.
Пропан нархи тушишда давом этмоқда, бензин эса....
Эътиборли жиҳати шундаки, пропан нархининг кетма-кет бундай арзонлашиб бориши яқин орада кузатилмаган.
Дания АҚШ тажовузи бўлса, Россияга мурожаат қилишни таклиф қилди
Дания социалистик халқ партияси аъзоси Карстен Хенге АҚШ Гренландияни аннексия қилиш учун агрессияга учраган тақдирда унинг давлати Россиядан ёрдам сўраши кераклигини айтди . У Facebook ижтимоий тармоғидаги саҳифасида ўз фикрини билдирди .
РАСМАН! Ўқитувчилар автомобилларни имтиёзли шартлар асосида харид қилиш мумкин, — “Ўзавтосаноат"
“Ўзавтосаноат” АЖ Вазирлар Маҳкамасининг топшириғини рад этгани тўғрисидаги хабарлар ҳақиқатга тўғри келмаслигини ҳамда фейк хабар эканлигини маълум қилади.
Москва АҚШга "жавоб" ваъда қилмоқда
Россия Ташқи ишлар вазирлиги Американинг энергетика соҳасига нисбатан янги чекловларига жавоб беришга тайёрлигини маълум қилди.
Исроил норозиликларга учради
Минглаб исроилликлар Ғазо секторида гаровга олинганларни озод қилишга имкон берувчи зудлик билан келишувга эришилишини талаб қилиб, намойишга чиқди. Энг йирик митинг Тел-Авив шарқидаги ҳукумат бинолари мажмуаси ёнида бўлиб ўтди, деб хабар бермоқда TASS.
Ўзбекистон Халқ артисти Женисбек Пиязовга 15 дақиқада 4та жарима келдими?
Шу сабабли қонунчилигимизда белгиланган тартибда ҳар бир содир этилган ҳуқуқбузарлик учун алоҳида жарима қарорлари чиқарилган
Ғазода ҳалок бўлганлар сони расмий маълумотлардан 40 фоизга кўп
Ҳақиқий қурбонлар сони 55,298 дан 78,525 гача эканлигини тахмин қилмоқда.
Оловли бўрон Лос-Анжелесни вайрон қилди
Лос-Анжелес ва унинг атрофидаги 130 мингга яқин аҳолига уйларини тарк этишга буйруқ берилди.
Жабалиядаги мактабга Исроилнинг ҳалокатли ҳужуми уюштирилди
Исроил Ғазодаги кўчирилган оилаларга бошпана бўлган мактабга биринчи марта зарба бермаяпти.
Эрон Европа Иттифоқи ва НАТО таҳдидига қарши туриш учун Арманистонга қўшин киритмоқчи
Эрон шимолий чегараларини мустаҳкамлаш учун Арманистонга ўз армиясини киритишга тайёр.
Ҳусийлар Нетаняхуга мурожаатида: Америка сизга ёрдам бермайди. Биз кўчманчиларни Герцл, Балфоур, Бен-Гурион, Британия ва уларни Фаластинга олиб келганларни лаънатлаймиз
Босқинчилар Зайтун ҳудуди, Дайр ал-Балоҳ, Нусейрат ва Жабалия лагерларига зарба берди.
Калифорниядаги ўрмон ёнғинлари ижтимоий тармоқларда айланмоқда
Калифорниядаги ўрмон ёнғинлари остида қолиб кетган қишлоқ ва унинг ёнғиндан кейинги ҳолати (кул билан қопланган ташландиқ ҳудуд) билан боғлиқ вазият ижтимоий тармоқларда айланмоқда.
Россиялик депутат Болтиқбўйи Россия таркибига кириши кераклигини айтди
Журавлевнинг айтишича, Литва армияси "дунёдаги энг заиф армиялардан бири, шунинг учун Вилнюс Россия билан ҳарбий тўқнашув юз берган тақдирда бир суткадан ортиқ тура олмайди.
Калифорниядаги ёнғинлар қурбонлари сони 11 нафарга етди
Юзага келган ёнғинлар тарихдаги энг вайронкорлардан бири деб баҳоланмоқда
Байден Лос-Анжелеснинг ёниб кетишини уруш зонасига қиёслайди
Бу ҳақда у Оқ уйда ўз маъмуриятининг юқори мартабали ходимлари билан фавқулодда ҳолат оқибатларини бартараф этиш чоралари муҳокама қилинган учрашувда айтиб ўтди, деб ёзади “ТАСС” .
Канада фуқароси Россия фойдасига жосуслик қилгани учун ҳукм қилинди
Бу ҳақда РИА Новости хабар бермоқда .
Чилидаги ёнғинлар сабабли миллий боғлар ёпилади
Чилининг Кокимбо ва Араукания ҳудудларида жойлашган миллий боғлар ўрмон ёнғинларига қарши кураш доирасида икки кунга ёпилади, деб хабар берди БиоБиоЧиле.
Байден Зеленскийни АҚШ Украинани қўллаб-қувватлашда давом этишига яна бир бор ишонтирди
АҚШ президенти Жо Байден украиналик ҳамкасби Владимир Зеленскийни АҚШнинг Украинани қўллаб-қувватлаши ўзгармаган ва давом этмоқда, деди Оқ уй матбуот котиби Карин Жан-Пер 10 январь куни журналистларга.
Калифорниядаги ўрмон ёнғинлари қурбонлари сони 10 нафарга етди
Калифорниянинг (АҚШ) Лос-Анжелес округидаги ўрмон ёнғинлари оқибатида камида 10 киши ҳалок бўлди. Уларнинг ўлимини суд-тиббиёт экспертизалари тасдиқлади.
Абдуқодир Ҳусанов "Манчестер Сити"га ўтишига бир қадам қолди
Қишки трансфер ойнасида барчанинг катта қизиқишига сабаб бўлаётган футболчимиз Абдуқодир Ҳусановга "Манчестер Сити" клуби жиддий қизиқиш билдирмоқда.
Афғонистон Россия билан стратегик шартнома имзолашга тайёрланмоқда
Россия Афғонистон орқали Жануби-Шарқий Осиё мамлакатларига табиий газ транзити бўйича стратегик шартнома имзолашга тайёргарлик кўрмоқда.
Украина Европага Россия нефтини етказиб бериш тўғрисида
Украина Европа Иттифоқига Россия нефтининг транзитини тўхтатишни режалаштирмаётганини бош вазир Денис Шмигал Радада маълум қилди.
Тошкентдаги меҳмонхонада вафот этган россияликлар иши бўйича 4 киши қўлга олинди
Суд-тиббий экспертизасининг тегишли хулосаларида уларнинг ўлими ис гази ва водород сулфид газларидан ўткир заҳарланиш оқибатида нафас етишмовчилигидан рўй бергани қайд этилган.
Лос-Анжелесда ёнғин: Беш карра Олимпия ўйинлари ғолиби барча медаллари ва уйидан айрилди
Бундан ташқари, АҚШдаги бир қатор таниқли спортчи ва мураббийларнинг ҳам уйлари шикастланган.
Байден Калифорниядаги ўрмон ёнғинларини штат тарихидаги энг ҳалокатли ёнғин деб атади
Байден таъкидлаганидек, АҚШ ҳукумати ёнғинни ўчириш учун Калифорнияга қўшимча ўт ўчириш экипажлари ва самолётларини юборди.
