Доналд Трампнинг Марс мақсади ҳақиқатми?
Доналд Трамп душанба куни иккинчи бор қасамёд қилганда, у америкалик астронавтларни Марсга юборишни ваъда қилди.
"Америка Қўшма Штатлари яна бир бор ўзини бойлигини кўпайтирувчи, ҳудудларини кенгайтирувчи, шаҳарларини қурувчи, умидларини юксалтирувчи ва байроғини янги ва гўзал уфқларга олиб чиқувчи ривожланаётган давлат деб ҳисоблайди," деди Трамп тантанали нутқида. "Ва биз ўз тақдиримиздаги мақсадимизни юлдузларга қадар давом эттирамиз, америкалик астронавтларни Марс сайёрасига Юлдузлар ва Йўл-йўл байроғини ўрнатиш учун жўнатамиз."
SpaceX компаниясининг миллиардери Илон Маск қўлларини юқорига кўтарди ва Трамп Марс ҳақидаги режасини эълон қилганда, томошабинлар олқишлашди.
Кун давомида ҳукумат харажатларини камайтириш учун ташкил этилган янги Ҳукумат самарадорлиги департаменти (DOGE)га раҳбарлик қилаётган Маск ҳам Трампнинг эълонига муносабат билдирди. "Раҳмат. Юрагим тўлиб-тошмоқда. Айнан сиз туфайли цивилизациямиз келажаги кафолатланган. Сиз туфайли, ниҳоят, хавфсиз шаҳарларга эга бўламиз. Ишончли чегаралар. Оқилона харажатлар. Оддий, асосий нарсалар. Ва биз DOGEни Марсга олиб борамиз. Тасаввур қиляпсизми, америкалик астронавтларнинг илк бор бошқа сайёрага байроқ ўрнатиши қанчалик ажойиб бўлади?" деди Маск. - деди Маск.
Қўшма Штатлар космик сиёсатда мураккаб муаммоларга дуч келмоқда. Хитой 2030 йилгача астронавтларни ойга юбориш ва кейинги ўн йил ичида Россия билан ҳамкорликда ойда экипажли илмий станция қуриш режаларини тузмоқда; бу Қўшма Штатлар эътиборсиз қолдирмайдиган ҳаракат бўлади.
Аммо Трамп ва Маск яқин келажакда Марсда Америка байроғи ҳилпирашидан умидворлигича қолмоқда. Бироқ, улар бунга қандай ва қачон эришишнинг ўзига хос хусусиятларини белгилаш муаммосига дуч келишади ва мутахассислар уларнинг вақт жадвали нореал эканлигини айтишади.
Маскнинг SpaceX компанияси "Марс миссияси" деб номланган аниқ мақсадни белгилаган бўлиб, бу қизил сайёрада барқарор инсоният ҳаётини йўлга қўйиш ва охир-оқибат Маск "инсониятнинг захира режаси" деб атаган ўзини ўзи таъминлай оладиган одамлар колониясини барпо этишга қаратилган. Ушбу дастур доирасида Маск илгари 2026 йилга келиб Марсга экипажсиз Starship кемаларини, 2028 йилгача эса экипажли миссияларни юборишни режалаштирганини айтган эди.
Трамп ҳам кенг қамровли вақт жадвалини эълон қилди. У 9 октябрь куни Пенсилвания штатининг Реадинг шаҳрида ўтказилган сайловолди тадбирида тарафдорларига АҚШ ўзининг ваколат муддати тугашига қадар, яъни 2029 йил январда Марсга етиб боришини маълум қилди.
"Биз коинотда дунё етакчиси бўламиз ва менинг ваколат муддатим тугашидан олдин Марсга етиб борамиз," деди Трамп. У Марсга одамларни қўндиришни ёки экипажсиз космик парвозни назарда тутаётганини аниқлаштирмади.
NASA "2030 йилларнинг бошларида" одамларни Марсга юбориш ва қайтариб олиб келиш учун зарур бўлган бир қатор технологияларни тадқиқ қилмоқда.
Бироқ, экспертларнинг фикрича, бундай муддат ҳақиқатга тўғри келмайди.
"Бундай нарса учун реал вақт оралиғи умуман йўқ. Марсга одам қўниши учун ҳеч ким ўз зиммасига олмайдиган катта ресурсларни талаб қилади", деди Буюк Британиядаги Дурҳам университетининг Ҳукумат ва халқаро алоқалар мактаби ходими Бледдин Боуен.